Delano Ponit houdt zich bezig met een innovatieve manier van telen: aquaponics. Hierbij wordt met name groenten geteeld in pvc-buizen in plaats van in de grond. Er komt ook geen stalmest, zwarte aarde of kippenmest aan te pas. Hij doet dit professioneel, maar op kleine schaal. Vooral sla wordt op deze wijze verbouwd, en hijzelf is hier als een van de pioniers al sedert 2006 met het planten van sla op deze wijze bezig. Hij verzorgt ook trainingen, waardoor ook door zijn toedoen anderen zich met deze vorm van groententeelt bezighouden. In 2012 werd er een associatie opgericht, die in 2015 werd getransformeerd naar een coöperatie waar dhr. Ponit voorzitter van is. De sla-productie in Suriname is daarom ook vooral in handen van de hydroponics-telers. Hijzelf teelt ook wel andere gewassen, zoals amsoi, paksoi, soepgroente en meer, maar het overgrote deel is sla.
Van dit product zijn de grootste afnemers uiteraard de horeca, en dat is nu precies waar de schoen knelt. “Nu hebben we voor de tweede keer een lockdown en is de horeca voor ons niet toegankelijk, waardoor we met ons product blijven zitten. De eerste keer moesten we onze sla gewoon dumpen, omdat we geen afzet hadden. Toen werd de lockdown versoepeld en gingen we er weer hard tegenaan, omdat de horeca weer open was. Dit is een continu productieproces van inzaaien, oogsten, en je hebt elke week productie, maar wel in een continu proces dat je niet zomaar kunt onderbreken. Je kunt geen break nemen, want het moment dat de markt weer opengaat, moet je product gereed staan. Enkele telers zijn dus gestopt, en enkelen zijn doorgegaan. Zij die doorgingen, kregen weer een klap, want alles ging weer dicht in de horeca, dus wij moeten nu oplossingen vinden. Voor andere producten vinden we wel wat afzet, maar de sla is echt voor de horeca.”
De heer Ponit heeft voor nu geen oplossingen, omdat de coöperatie helaas niet functioneert zoals dat zou moeten. Was dit wel het geval, dan zou de coöperatie wat van de klappen kunnen opvangen, dus daar moet aan gewerkt worden in de toekomst. “Nu helpen we mekaar een beetje. Wie een tekort heeft aan productie krijgt hulp van de ander, wie een overschot heeft kan dat kwijt via zijn collega-telers die te weinig hebben. “Mijn onderneming lijdt zeker onder de situatie. Je moet aangepast werken. Deze week hebben we onze dispensatiebrief gehad, dus kunnen we gemakkelijker uitrijden. De markt is zich ook wat gaan verspreiden nu. Men gaat niet meer naar 1 of 2 locaties voor het product, maar doen ook andere groenteverkopers aan. Waar de vraag bij de ene is afgenomen, is het bij een ander toegenomen. De behoefte, de vraag is er, het probleem is om de afnemers te bereiken, en dan heb ik het niet over sla, want dat is meer gericht op de horeca. Dan is er natuurlijk nog het economisch probleem in het land, ook daar worden wij de dupe ook van, want ook wij moeten sommige inputs aanschaffen in een dollar-component. Gelukkig stellen wij onze meststoffen zelf samen, dus dat scheelt dan in de kostprijs. Toch moet je steeds proberen efficiënter te werken, zodat je toch nog wat overhoudt. De vraag aan sla is afgenomen, dus dan zaaien we dat minder in. Een ander product dat wel gevraagd is, zaaien we dan meer in zodat je tenminste wat inkomsten hebt. Ook probeer je zoveel mogelijk op één plaats af te zetten wat je produceert, zodat je minder kosten hebt.”
Zoals dhr. Ponit terecht aangeeft, moet elke ondernemer in deze tijd veel meer creativiteit aan de dag leggen om te kunnen blijven draaien. “Waar wij vast mee zitten, moet de overheid de helpende hand bieden en dat hoeft niet financieel te zijn. Dispensatiebrieven helpen al, maar de winkeltijden verruimen zou ook veel voor eenieder betekenen. Dat zijn de handvatten die aangereikt moeten worden. Als mijn transportmiddel een lekke band heeft die vervangen moet worden, dan zit mijn bedrijfsvoering vast, omdat die zaak niet onder de essentiële diensten valt. Maar voor mijn essentiële dienst is die bandenzaak dan wel ook essentieel. Zorg dus dat al die gaten goed gedicht zijn, en zie zaken wat breder om de economie draaiende te houden. Ik heb begrip voor de maatregelen, maar de economie mag niet lamgelegd worden, dus men moet sneller bijsturen.”
