Patiënten die met een recept bij de apotheek komen, krijgen steeds vaker te horen dat een medicijn niet op voorraad is. Of ze krijgen een ander, vergelijkbaar middel. Dat is niet alleen vervelend, maar leidt ook regelmatig tot gezondheidsproblemen zegt Hans Hannenberg tijdens een gesprek aan de krant. Niet leverbare medicijnen zijn een groot en hardnekkig probleem. Volgens zijn onderzoek komt het niet alle voor in Suriname, maar ook in andere landen waaronder Nederland. Uit de peiling van zijn onderzoek bleek dat in 2018 meer dan de helft van de mensen de medicijnen bij de apotheek niet dezelfde dag gekregen. Zij moesten daar 1 of 2 dagen of zelfs een week op wachten, kregen een kleinere verpakking met minder pillen of een vervangend medicijn met dezelfde werkzame stof. Dat laatste gebeurde bij ruim een kwart van de groep die ‘nee’ te horen kreeg. Maar toch is niet een ieder bereid over te praten, benadrukt de arts. “Het tijdelijk niet leverbaar zijn van medicijnen of opeens een ander medicijn krijgen, veroorzaakt stress en onzekerheid bij patiënten. Ook zorgt het soms voor hogere zorgkosten. Bovendien ontstaan hierdoor regelmatig gezondheidsproblemen. We vonden het schokkend te merken hoeveel mensen hiervan last hadden. Daarom wilden we dit voorjaar aan de bel trekken.”
De arts verklaart dat hij binnen 3 maanden meer dan 80.000 reacties kreeg. Verder benadrukt hij dat vooral ouderen veel last van medicijnentekorten en -wisselingen hebben, omdat zij vaker meerdere middelen naast elkaar gebruiken. Het gaat vaak om wezenlijke medicijnen. Afgelopen periode waren bepaalde medicijnen tegen hart- en vaatziekten niet leverbaar, net als bepaalde antidepressiva. Bij deze medicijnen is wisselen problematisch, omdat ze pas na 4 tot 6 weken werken. Uit zijn verdere onderzoek naar hoe het komtdat er zoveel medicijntekorten zijn, blijkt de oorzaak een tekort aan grondstoffen te zijn. Doordat de productie van grondstoffen naar lagelonenlanden is gegaan, zijn we afhankelijker geworden van landen als China en India. Meer fabricage in Europa zou volgens Hannenberg beter zijn. Er zijn ook te kleine voorraden bij de groothandel, en daardoor bij de apotheek. Volgens de arts is de medicijnketen nu te zeer op kostenefficiency afgesteld. “Je kunt de keten grondstoffenleveranciers, fabrikanten, groothandel, apotheken en zorgverzekeraars vergelijken met een te strak gespannen elastiek. Dat betekent dat een patiënt het meteen merkt als er ergens in de keten iets misgaat.” Los van medicijntekorten door problemen in de keten krijgen mensen ook vaker een vervangend medicijn. Dat komt doordat een arts een werkzame stof voorschrijft, maar afhankelijk van het preferentiebeleid van de zorgverzekeraar bepaalt de apotheker welk medicijn iemand meekrijgt. Soms kiest een apotheek voor een ander merk, omdat daaraan meer te verdienen is, weet Hannenberg. Welk merk je meekrijgt, hangt ook af van je zorgverzekeraar. Soms vergoedt die alleen een bepaald merk, omdat dat het enige is dat ze ingekocht hebben.
Dramatische bijwerkingen
Wanneer een zorgverzekeraar een bepaald middel niet vergoedt, krijgt de patiënt het preferente voorkeursmiddel, dat doorgaans goedkoper is, maar wel dezelfde werkzame stof bevat. Mensen kunnen echter heftig reageren op een vervangend medicijn, dat in theorie hetzelfde hoort te doen, benadrukt de arts. Uit zijn verdere onderzoek blijkt dat in 2018 ongeveer 30 procent van de mensen, die van medicijn moeten wisselen, daardoor problemen ervaren. Die lopen volgens Hannenberg in ernst uiteen van irritant tot echt dramatisch. “Bij sommige ziektes, zoals schildklieraandoeningen en Parkinson, luistert het heel nauw. Mensen met Parkinson kregen door een wisseling weer last van freezing. Iemand kan dan niet goed meer bewegen en verstart.”
TM
