In de optiek van de econoom Jim Bousaid zal 2020 niet in het teken staan van welvaart en welzijn voor de Surinaamse bevolking. Tijdens de discussieavond van Kenniskring op 7 januari 2020 in Lalla Rookh gaf hij een uiteenzetting over de ontwikkelingen van 2019 en daar aansluitend zijn verwachtingen voor 2020. In het algemeen stelt Bousaid dat Suriname de verkeerde kant opgaat, waarbij de risico’s gestaag toenemen; er is behoefte aan bijsturing en hervorming. Met de verkiezing in aantocht verwacht de econoom niet dat de huidige regering invulling zal geven aan die bijsturing en hervorming. “In het verkiezingsjaar 2020 mogen we op dit vlak helaas niet veel verwachten, omdat naar verwachting op korte termijn politieke overwegingen in het beleid een belangrijke rol zullen vervullen”, luidt de prognose van Bousaid.
Recent rapport IMF van minder goede kwaliteit
Alhoewel Bousaid in eerste instantie het rapport van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) van 23 december 2019 betitelt als een rapport met een beoordeling en analytische kwaliteit, die ver beneden de gebruikelijke standaarden ligt van het IMF, heeft hij desalniettemin wat bruikbare statistische data daaruit gepresenteerd. “De economische groei heeft zich voortgezet na de diepe recessie van 2015, 2016 en 2019. De groei was in 2019 2,3%. Volgens het IMF iets minder dan het jaar daarvoor met 2,6%. Dat is lager dan in de regio en lager dan de opkomende economieën. Ondanks de groei hebben we het productieniveau dat we in 2014 hebben bereikt nog niet kunnen realiseren. De groei is veel te laag voor de nakoming van onze aflossingsverplichtingen.”
Terugblik 2019
Bousaid betreurt het dat er erg weinig geïnvesteerd wordt, zodanig dat zelfs de kredietvraag bij het bankwezen afneemt. Hij noemt de ontwikkelingen in de agrarische sector een zorgelijke toestand. Ondanks dat Rabin Parmessar, minister van Landbouw, Veeteelt en Visserij (LVV), diverse pogingen ondernomen heeft om de sector een duw in de rug te geven, heeft niets mogen baten om het lot van deze sector te veranderen. Bousaid maakt zich ernstig zorgen dat de bananensector over de kop gaat. “Het is een aardige sector die op jaarbasis tussen de 50 en 75 miljoen oplevert.” Wat eveneens een zware klap is, is het exportverbod van groente in het laatste kwartaal van 2019. “Ondanks veel propaganda vanuit LVV was de kwaliteit van het beleid van LVV dit afgelopen jaar aan de zwakke kant.” Hij hoopt dat het ministerie een stuk assertiever te werk gaat en een beter doordacht agrarisch beleid hanteert.
Hij brengt in herinnering dat het tekort op de lopende rekening in 2019 USD 232 miljoen bedroeg, in 2018 USD 118 miljoen, en in 2017 meer dan USD 161 miljoen. “De importen zijn in de afgelopen jaren gestegen met USD 142 miljoen. Het is een zorgelijke ontwikkeling, omdat de export onvoldoende deviezen oplevert voor de financiering van de import. We zien dat de overheid dan leningen gaat zoeken. Ondanks die valutaleningen zien we dat de valutareserves nauwelijks stijgen, want wat we lenen worden direct gefinancierd voor de importen.”
Vooruitzichten 2020
Wat zijn de vooruitzichten? Bousaid deelde mee dat de groei in 2020 geschat wordt op 2,5%. De grote olievondst voor de kust van Suriname door het Amerikaans oliebedrijf Apache en de Franse branchegenoot Total, typeert Bousaid als een goede zaak. Echter voegt hij daaraan toe dat men geen gat in de lucht hoeft te springen, want voor de economie op korte termijn heeft de olievondst weinig impact. “De effecten liggen op lange en middellange termijn, afhankelijk van hoeveel olie er wordt gevonden.” De megalening via Oppenheimer van in eerste instantie USD 500 miljoen zal de monetaire reserve niet kunnen verruimen. “Uiteindelijk is er USD 125 miljoen binnengekomen dat bijna rechtstreeks naar Alcoa is gegaan. Er is een heel groot probleem voor de regering en de Centrale Bank van Suriname (CBvS), omdat de interventiekracht van CBvS om de wisselkoers te stabiliseren nu erg zwak is.”
Naar aanleiding van de economische taferelen in de afgelopen jaren verwacht Bousaid ook van het jaar een tekort op de betalingsbalans; de export zal wederom te weinig opleveren om de importen te kunnen financieren. Hij voerde aan dat Suriname met een gevaarlijke ontwikkeling zit voor wat de koers betreft. “De klap gaat na de verkiezing vallen. Die zogenaamde interventies van Chotelal werken ook niet.” Naar zeggen van Bousaid is door de jaren heen gebleken dat de overheidsfinanciën grote invloed heeft op de economische instabiliteit. Zo is de overheidsfinanciën verder verslechterd in 2019; alhoewel de inkomsten gestegen zijn met 19% zijn de uitgaven nog harder gestegen met 23%. “Laten we aan het begin van het jaar optimistisch zijn en met ons hart en ziel op de juiste plaats voor Suriname, inzetten voor een betere samenleving op weg naar duurzame welvaart en voorspoed”, aldus Bousaid.
KSR
