De laatste tijd lezen en horen we vaak over economische perikelen alsof die de oorzaken zijn van de vele problemen waarmee Suriname te kampen heeft; alsof alleen met economische kennis of rekensommetjes een land kan worden bestuurd. Niets is minder waar. Alle landelijke problemen kunnen worden ondergebracht in verschillende categorieën die bij de bestaande ministeries thuishoren. Deze ministeries moeten gezamenlijk met hun deskundigen zorgdragen voor het scheppen van voorwaarden, opdat elkeen voorzien kan worden in de basisbehoeften en dezelfde ontwikkelingskansen en groeimogelijkheden heeft in een gezonde, veilige en voorspelbare omgeving; dus gezamenlijk hun acties richten op het behartigen van het algemeen belang tot duurzame ontwikkeling zodat komende generaties daar ook van kunnen genieten. Dat heet een integraal beleid voeren. De grote vraag die dan gesteld mag worden is ‘waarom ondanks de vele leningen en grote belastinginkomsten armoede, kosten van levensonderhoud, wisselkoersen, deviezenschaarste, werkloosheid en criminaliteit toenemen en de kloof tussen rijk en arm groter wordt, terwijl bijvoorbeeld volksgezondheid en onderwijs niet optimaal beschikbaar zijn.’
Overheidsorganen
Welnu, belangrijke beslissingen worden niet alleen genomen door de regering (de uitvoerende macht), maar behoeven ook de goedkeuring van onze volksvertegenwoordigers, namelijk De Nationale Assemblee (de wetgevende macht), en soms via de staatsraad. Daarnaast moet de rekenkamer het geldelijke en materieel beheer van alle overheidsinstanties en –organisaties toetsen op doelmatigheid en wettigheid. Het Bureau voor de Staatsschuld neemt een belangrijke plaats in bij het beheer van de Staatsschuld; de Centrale Bank van Suriname moet de interne en externe stabiliteit van onze munteenheid waarborgen; de Centrale Landsaccountantsdienst (CLAD) controleert de deugdelijkheid van de financiële verantwoording en de doelmatigheid van het beleid van de overheid en haar instellingen, enz. Met andere woorden, allerlei overheidsorganen komen eraan te pas, waarvan de bedoeling is dat zij elkaar objectief controleren en corrigeren in algemeen belang. Waarom laat de realiteit het tegenovergestelde beeld zien? Omdat de overheidsorganen de condities missen om hun taken naar behoren te vervullen. Dat geldt evenzo voor de zittende en staande magistratuur. Zijn de condities aanwezig voor het zelfstandig kunnen functioneren van de rechterlijke macht, het openbaar ministerie en het politiekorps? Op de een of andere manier zijn alle overheidsorganen met elkaar verstrengeld, waardoor – bij gebrek aan voldoende controlemechanismen en bepalingen die conflict of interest of belangenverstrengeling tegengaan – machtsmisbruik, willekeur, bedrog, corruptie, diefstal, armoede, werkloosheid en criminaliteit worden gekweekt. Hierdoor kunnen de boosdoeners straffeloos hun zelfzuchtige activiteiten voortzetten: onbehoorlijk bestuur en ‘bad governance.’ Waarom hoor je behalve de PVP niets en niemand zelfs iets hierover zeggen? Omdat ze allen (politieke partijen oud én nieuw, maar ook bedrijfslevenorganisaties, niet-gouvernementele organisatie (NGOs) en professionele en belangenorganisaties) meeprofiteren of daarnaar streven. Binnen het huidige politieke systeem hoef je je namelijk niet aan regels te houden en als je de juiste tussenpersoon kent of betaalt, krijg je wat je wenst. Hoe zou het algemeen belang gediend zijn bij behoorlijk bestuur en ‘good governance?’
Politiek Systeem
Evenals ouders hun kroost niet opzettelijk eenmaal daags zullen doen eten met het doel hun geld te sparen om op reis gaan en een nieuwe auto aan te schaffen, moet het overheidsgedrag tegenover het volk dienovereenkomstig zijn. Om dit te kunnen bewerkstelligen dient allereerst het politieke systeem aangepakt te worden, waaronder:
a) afzettingsprocedure president en vicepresident;
b) voltijdse baan DNA leden en verbod op uitoefening van nevenpraktijken;
c) ontslag en benoeming van ministers na goedkeuring DNA;
d) rechtstreeks doen kiezen van districtscommissarissen;
e) indirect belasten van de rekenkamer met vervolgingsbevoegdheden;
f) condities voor het zelfstandig kunnen functioneren van de drie machten;
g) alle vormen van belangenverstrengeling tussen controlerende overheidsorganen en tussen overheidsorganen en derden wettelijk verbieden en sanctioneren; en
h) scheiding van controletechnische functies binnen politieke partijen.
Hierdoor zullen niet alleen de zelfzuchtige activiteiten van politieke partijen worden tegengegaan, maar tevens die van de beroepsorganisaties, de bedrijfslevenorganisaties en de vakbonden. Dit zijn essentiële voorwaarden voor ontwikkeling; grote sommen geld verdienen en uitgeven zonder dat deze voorwaarden in acht worden genomen is water naar zee dragen, en resulteert bestuurlijk in een neerwaartse sociaaleconomische spiraal die we al decennialang ervaren. You can’t solve the problems by using the same paradigms that created them; dat wil zeggen, de paradigma’s geassocieerd met het bestaande politieke systeem ondermijnen het algemeen belang ten gunste van enge partij- en privébelangen.
Algemeen Belang: Preventief
Behoorlijk bestuur en ‘good governance’ houden onder meer in dat machtsmisbruik en willekeur worden voorkomen en dat het overheidsgedrag gekenmerkt wordt door naleving van wet en recht, betrokkenheid en participatie van belanghebbenden, transparantie, rechtvaardigheid, inclusie en verantwoording. Elk ministerie kan op deze wijze nagaan hoe het volk vanuit de desbetreffende invalshoek geaccommodeerd moet worden, waarbij de andere overheidsorganen hun bijdrage objectief kunnen leveren. Pas als voorzien is in de basisbehoeften en gelijke ontwikkelingskansen en groeimogelijkheden voor iedereen in een gezonde, veilige en voorspelbare omgeving, kan met het echte ‘economisch rekenen’ worden begonnen: Eerst het Volk, dan de Rest. Zijn de overheidsinkomsten voldoende hiervoor? Zo nee, hoe kan de overheid deze inkomsten vermeerderen zonder het volk te duperen? Zo ja, wat blijft over van de overheidsinkomsten waarmee ambtenaren betaald moeten worden? Aldus kan het algemeen belang op een preventieve manier gediend worden. Deze manier van ideologisch beleid voeren heeft dus niets uit te staan met de overgang van chartaal naar giraal verkeer of het al of niet toestaan van pre-electorale combinaties bij de komende verkiezingen, hoewel een verbod op het laatstgenoemde kiezersbedrog voorkomt!
Verhoging overheidsinkomsten
Het verhogen van de overheidsinkomsten geschiedt door bevordering en diversifiëren van de (export)productie gebaseerd op duurzaam competitief voordeel, inclusief stimulering van het midden- en kleinbedrijf (MKB) wat de grootste bron van werkgelegenheid en deviezenbesparing kan zijn. Bijvoorbeeld, in 2017 in Nederland, bleek 99% van het totale bedrijfsleven onder het MKB te vallen, terwijl zij verantwoordelijk waren voor meer dan 60% van de toegevoegde waarde en maar liefst voor 70% van de werkgelegenheid (bron: https://www.mkbservicedesk.nl/569/informatie-over-midden-kleinbedrijf-nederland.htm). Research & development en technologische ontwikkeling zijn noodzakelijke voorwaarden, en moeten door de overheid actief gestimuleerd worden, waarbij de rol van universiteiten, beroepsorganisaties en bedrijfslevenorganisaties niet weg te denken is, vooral met het oog op de totstandbrenging van een evenwicht tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt. Met de toename van de meeropbrengsten kunnen burgers en bedrijfsleven beter gefaciliteerd, gefacilieerd en geaccommodeerd worden. Daartegenover staat dat de overheidsuitgaven drastisch verlaagd zouden moeten worden.
Verlaging Overheidsuitgaven
Het verlagen van de overheidsuitgaven is technocratisch gezien niet moeilijk, aangezien kapitaalverspilling, corruptie, nepotisme en ongeschikt en overbodig personeel gemakkelijk in kaart te brengen zijn. Politiek gezien vormen deze ambtenaren een substantieel deel van het stemvee. Uit partijpolitieke overwegingen en belangen zijn deze kuddedieren het obstakel om het overheidsapparaat en haar instellingen te kunnen saneren: een keuze tussen het enge partijpolitieke belang en het algemeen belang. Als repressieve maatregel/controle in het kader van het algemeen belang zou de overheid alles moeten nalaten wat de beschermde belangen van de burger kan aantasten. Ten slotte, de 1% regeling en waarborgsom, die wettelijk als vereisten zijn ingesteld voor politieke partijen om te kunnen deelnemen aan de verkiezingen, verergeren de strijd tussen groot kapitaal en ideologie en hebben als doel handhaving van de status quo. Wat een schande voor de democratie! Vanuit dit perspectief bezien, verenigen deze kiesdrempels zich niet met het gelijkheidsbeginsel.
Dr. Roy I. Bhikharie, PhD
Voorzitter Progressief-Verheffende partij (PVP)
