‘In het Hindi is er geen woord voor echtscheiding. In de films wordt het woord ’talaaq’ gebruikt voor echtscheiding. Dit woord komt voort uit het Urdu.’ Zo sprak de zelfverzekerde en nog kerngezonde 80-jarige Manisain Rathipal tegenover Dagblad Suriname. Op 24 april viert hij zijn 81ste jaardag. Afgelopen zaterdag, 16 februari herdacht hij, omringd door kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen het feit dat hij 60 jaar terug in het huwelijksbootje stapte met zijn echtgenote, Kalawattie Rathipal-Rajbalsing. Zij is momenteel 77 jaar. Op 16 december wordt ze 78 jaar oud. Volgens Rathipal is het dan ook simpel. ‘Eenmaal getrouwd betekent dat jij jouw leven met die betreffend persoon moet doorbrengen.’
Beiden geboren in Saramacca
Het echtpaar is geboren in het district Saramacca. De echtgenoot is geboren te Huwelijkszorg en de echtgenote te Sara Maria. Beide plaatsen zijn vernoemd naar voormalige plantages gedurende de koloniale periode. Zijn latere echtgenote vertrok op heel jonge leeftijd, ze was pas enkele weken oud, samen met haar ouders naar Leiding 9 A. Ook hij verhuisde op zijn 17de vanuit Huwelijkszorg naar La Poule, waar hij 5 jaren heeft gewoond. Vanaf heel jonge leeftijd, 18de, was Rathipal werkzaam op het ministerie van Openbare Werken (OW). Hij is zijn loopbaan bij OW Saramacca begonnen en ook op dit ministerie overgegaan tot zijn pensionering.
‘Het was een gearrangeerd huwelijk’
Het huwelijk met Rajbalsing kwam tot stand door tussenkomst van een zus en zwager van Rathipal, die op Leiding 9 woonden. Zijn zus en zwager hadden een knap en goed uitziende dame voor hem gevonden om mee te trouwen. Rathipal ging tijdens de eerste kennismaking ‘kijken’ en beiden gingen akkoord om elkaar het ja-woord te geven. Afgelopen zaterdag was het precies 60 jaar geleden dat zij in het echt verbonden werden met elkaar. Het kersvers getrouwd koppel heeft enkele jaren gewoond te La Poule waarna ze naar Leiding 9A verhuisden, waar zij nog steeds woonachtig zijn. ‘Er was geen school in de nabije buurt. Je moest zeker 4 tot 5 kilometers lopen’, motiveert Rathipal zijn vertrek uit Saramacca naar Leiding. Zijn eerste kinderen werden hier geboren en hij wilde hen scholing laten genieten. Rathipal had een baan bij het ministerie van OW waar hij 41 dienstjaren heeft opzitten, terwijl zijn vrouw de huishouding deed en de zorg van de 8 kinderen, 5 meisjes en 3 jongens, volledig op zich nam.
Heengaan 2 dochters dieptepunt
Het heengaan van 2 dochters van het echtpaar wordt als een enorm dieptepunt ervaren. Wanneer ze hierover praten, is het verdriet op hun gezichten duidelijk zichtbaar. ‘We zijn vanaf het heengaan van onze dochters niet meer als vroeger’, aldus een vader, die aangeeft wat voor impact het verlies van zijn 2 kinderen voor hen heeft in hun verdere leven. Het echtpaar telt verder 23 kleinkinderen en 10 achterkleinkinderen. Na zijn pensionering houdt Rathipal zich bezig met landbouw, die hij op kleine schaal doet.
Problemen zelf oplossen
Het jubilerend echtpaar geeft aan dat zij ook wel af en toe strubbelingen hebben gekend in hun huwelijk. ‘Waar twee bij elkaar zijn, gaat er altijd een beetje ruzie zijn.’ Deze plooien in hun huwelijk hebben zij altijd in goede communicatie met elkaar weten glad te strijken. ‘Je moet je problemen zelf oplossen. Praten, veel praten’, luidt dan ook het advies van Rathipal. Hij legt de nadruk op dat in een huwelijk sprake moet zijn van wederzijds begrip en eerlijkheid. Het eropna houden van buitenechtelijke relaties, hier heeft hij een gruwelijke hekel aan. Hiervoor moest er beslist geen ruimte zijn in een huwelijk.
Actief op sociaal cultureel gebied
Het echtpaar, beide waren in hun jonge jaren actief op sociaal cultureel gebied. Rathipal was bijzonder goed in het spelen van toneel en later ook Ramlila. Ook was hij een fervente voetballer. Zijn echtgenote nam meer de taken van de keuken op zich, door haar tijd te investeren in het klaarmaken van prasad (zoete offer) voor mandirs. Beiden zijn dan ook gedecoreerd door de staat voor het vrijwilligerswerk dat zij jarenlang verzet hebben. Gedurende hun jongere jaren hebben ze ook veel gereisd naar landen, zoals Holland, India, Thailand, Sri Lanka, Dubai, Duitsland, Frankrijk, België, Trinidad & Tobago, USA, Aruba, Cuba, Brazilië, Guyana en Frans-Guyana. Rathipal, die over deze reizen vertelt, herinnert het zich nog dat wanneer hij India met Sri Lanka vergelijkt, het bijzonder schoon is in Sri Lanka. ‘’Alles is schoon. Je ziet nergens rommel. Je ziet die vrouwen vroeg ‘s morgens al aan het werk. Ze bezemen alles schoon.’ Ook landen als Dubai en Thailand prijst hij als heen schoon en geordend.
Leven nu veel beter
Wanneer Rathipal het moderne leven van nu vergelijkt met het leven van 80 jaar geleden, dan prijst hij zich gelukkig dat wij anno 2019 zeer gemoderniseerd zijn. ‘Vroeger waren de wegen niet eens geasfalteerd. Alles was bezand. In droge tijd veranderde het zand in stof en in de regentijd in modderpoel. Ook hadden we geen telefoon, geen elektriciteit, geen stromend water uit de kraan en geen vervoersmiddel om je geriefelijk in te verplaatsen, zoals de auto.’ Hij vertelt dat de personen vroeger blootsvoets liepen. Hij heeft ook de periode meegemaakt waar burgers gebruik moesten maken van het kanaal te Leiding 9A om in te baden en hun huishoudelijk werk te doen met het water uit het kanaal. En daarna ook water uit hetzelfde kanaal gebruiken om te drinken. ‘Nu is het beter dan vroeger hoor’, aldus Rathipal, wanneer hij over vroeger vertelt. Hij geeft aan heel blij te zijn met de ontwikkelingen, waar tegenwoordig middels een videocall gesprekken met personen over de gehele wereld gevoerd kunnen worden.
Asha Gajadien-Bhagwat
