Onder de titel ‘Het terughalen van het gestolen bezit’ organiseerde DA’91 een discussieavond, waarbij gekeken werd naar de mogelijkheden om gestolen bezit terug te halen. Het wetenschappelijk bureau van de politieke organisatie wilde via de discussieavond aandacht vragen voor het ontmoedigen van corruptie. Tijdens deze discussieavond gingen de panelleden in op het fenomeen van corruptie en de mogelijkheden om dit zowel preventief als repressief te bestrijden.
De advocaat Chandra Algoe stelde dat met de ratificatie van de ‘Inter-American Convention against Corruption’ (de zogenaamde IACAC van 1996), Suriname zich in het jaar 2003 heeft gecommitteerd om al hetgeen binnen haar wettelijk kader te doen om corruptieve handelingen van en naar publieke functionarissen te voorkomen, identificeren, straffen en te elimineren. Het Inter-Amerikaans Verdrag tegen Corruptie is aangenomen in 1996 en in 2002 door Suriname geratificeerd. Van de 34 OAS-landen (Organisatie van Amerikaanse Staten), hebben 33 landen dit verdrag geratificeerd. Algoe wees er ook op dat er geen bescherming is geboden aan de klokkenluiders, waardoor de burgerij terughoudend zal zijn bij het aangeven van corruptie.
De VN conventie tegen corruptie
Deze conventie is op 31 oktober 2003 door de VN aangenomen, maar niet getekend of geratificeerd door Suriname. Inmiddels hebben 140 van de 158 lidstaten dit verdrag getekend en/of geratificeerd. Binnen Zuid-Amerika is Suriname het enig land dat dit verdrag noch getekend noch geratificeerd heeft. De conventie is van toepassing op personen in de wetgevende, uitvoerende, administratieve of rechterlijke functie en iedereen die een publieke functie bekleedt, inclusief bij staatsentiteiten en -bedrijven en een openbare dienst verleent.
Sjon von Tewarie, forensisch accountant, ging in zijn betoog in op zaken waarbij gekeken werd hoe Suriname er internationaal voor staat en in het bijzonder in de regio, waarbij er ook stilgestaan werd bij aanknopingspunten die onze rechtsgang heeft met organisaties, zoals de OAS. Von Tewarie zei onder meer dat ten behoeve van de Anticorruptiewet een anticorruptie-commissie is toegevoegd, maar deze is geen opsporingsinstantie. Von Tewarie merkt dat nog geen draagvlak is om op te treden tegen corruptie. Verdragen worden soms genegeerd. De forensische accountant ziet wel een positieve verschuiving in de vorm van meer bereidheid in de aanpak van corruptie.
Procureur-generaal (pg) Roy Baidjnath Panday zette het wederrechtelijk verkregen (het terughalen van wat niet legaal is verdiend) vermogen uiteen en baseerde zich op de herziene versie van het Wetboek van Strafrecht uit 2015, waarin er verschillende bepalingen zijn opgenomen die er op toezien dat overheidsfunctionarissen, die zichzelf door middel van corruptief handelen hebben verrijkt, aan te kunnen pakken. De pg haalde ook de verdragen van de OAS en Verenigde Naties aan. De pg gaf aan dat het nuttig is om het verdrag van de VN te ratificeren, zodat wij alsnog partij worden. Momenteel is dat niet het geval. In ons Wetboek van Strafvordering is een bepaling dat bij afwezigheid van een bilateraal verdrag een multilateraal verdrag de basis kan zijn om rechtshulp aan te vragen, danwel om rechtshulp te verlenen. Dit betekent dat wanneer Suriname lid wordt bij dit verdrag, er niet uitgekeken hoeft te worden naar een bilateraal verdrag om een verzoek tot rechtshulp in te dienen bij een ander land.
Fiscale wetgeving
De pg stond ook stil bij de fiscale wetgeving, die handvaten biedt voor de bestrijding van corruptief handelen. Deze wet is echter wel toe aan herziening en modernisering om achter het illegaal verkregen vermogen aan te gaan, stelde de pg. In het strafrechtelijk systeem kan middels dagvaarding een zaak aanhangig worden gemaakt. De pg benadrukt dat in het strafprocesrecht de regel geldt dat wie stelt dit moet bewijzen, hiermee doelend op de vervolging (het Openbaar Ministerie). Hij wilde hiermee benadrukken dat er langs meerdere sporen het illegaal verkregen vermogen teruggehaald kan worden.
Omkering van de bewijslast
“In het fiscaal recht geldt de omkering van de bewijslast en moeten personen een verklaring kunnen geven van de groei van hun vermogen”, zei de pg. “Wanneer een aannemelijke verklaring ontbreekt, is de fiscus gerechtigd om tot afroming van dat vermogen over te gaan. Dit is precies het tegenovergestelde van het strafrechtelijke interventie model”, stelde Baidjnath Panday. “Modernisering is echter noodzakelijk, omdat Suriname anders internationaal, op het niveau van de Financial Action Task Force (FATF), gehouden zal zijn om haar fiscaal beleid op drie niveaus inhoudelijk zodanig te wijzigen dat een van de doelen van de aanbevelingen direct worden gehaald, namelijk het identificeren van fiscale delicten.”
Burger
De pg gaf ook aan dat corruptie bij de burger begint. Burgers zijn geneigd om te betalen voor diensten waar zij recht op hebben, wanneer overheidsfunctionarissen deze situaties in de hand werken. “U moet niet betalen voor iets waar u recht op heeft”, gaf de pg mee. In de strijd tegen corruptie is ook het investeren in instituten noodzakelijk. De anticorruptie-commissie is vooralsnog een papieren tijger die bemenst moet worden. Zo beschikt het Clad niet over forensische accountants die de internationale geldroutes in kaart kunnen brengen.
De pg stelde dat corruptie een kwaad is dat de samenleving als termieten aantast. Na de statements van de panelleden ontwikkelde zich een levendige discussie.
RB
