De voorzitter van de Vids, Theo Jubitana, zegt dat een goede infrastructuur naar de dorpen onmisbaar is voor de inheemse gemeenschappen. Jubitana noemt als voorbeeld het drama te Kalebaskreek, waarbij 11 personen het leven lieten en 1 vooralsnog wordt vermist. De Vids-voorzitter is van mening dat met een stevige en goede boot, zoals die vroeger werd ingezet door de SMS, een dergelijk ongeval zeer waarschijnlijk voorkomen had kunnen worden. Een goede zeewaardige boot, die bestand is tegen weer en wind, biedt veel meer veiligheidsgaranties dan de kleine boten waarmee de mensen de 5 uur lange boottocht moeten ondernemen. “De reis van Corneliskondre naar Boskamp duurt 5 tot 6 uur. Voor de binnenlandse oorlog had de SMS een binnendoordienst, die de route Paramaribo-Nickerie onderhield”, zegt Jubitana. “Vanaf de waterkant bij de SMS vertrok de boot de Saramaccarivier op, richting de Coppenamerivier. Hierna vervolgde de boot haar 2 dagen durende tocht via de plaatsen Wayambo, Arrawarra en de Nickerierivier door, tot naar het district Nickerie. Deze route werd wekelijks onderhouden en was van grote sociale invloed op de gemeenschap. Mensen konden producten van hun kostgronden naar Nickerie vervoeren voor transport naar Paramaribo. Jubitana noemt pomtayers, die in grote hoeveelheden werden gebracht naar de stad. De voorzitter van de Vids zegt dat dit niet onderschat moet worden. Gezinnen konden met de opbrengsten hiervan de schoolgelden en de internaatkosten van hun kinderen betalen. Jubitana zegt zelf een voorbeeld hiervan te zijn, want zonder de inzet van zijn ouders zouden zijn school en internaatkosten niet betaald kunnen worden.
Goede boterham
“Door de binnenlandse oorlog is deze voorziening komen weg te vallen en is nooit meer geheractiveerd”, stelt Jubitana. “We hebben graag dat zo een dienst terugkeert, zodat de mensen hiervan gebruik kunnen maken en ook met hun vracht een goede boterham kunnen verdienen”, zegt de Vids-voorzitter. Jubitana laat direct weten dat dit niet alleen geldt voor de mensen in het Wayambogebied, maar ook voor andere leefgemeenschappen, die afhankelijk zijn van de rivier. Jubitana noemt daarbij ook Galibi als voorbeeld.
Niet rendabel
De organisatie Vids heeft bij de SMS en het ministerie van Openbare Werken en Transport gevraagd om deze dienst opnieuw te introduceren, maar uit de teruggekoppelde informatie bleek dat het onderhouden van die routes commercieel niet meer rendabel is. Jubitana betreurt dit, omdat de SMS-boot een laadruimte heeft, waar zeker 200 zakken pomtayers in kunnen en mensen konden comfortabel de stad bereiken.
Pleziervaartuig
Theo Jubitana zegt dat de SMS-boot nu wordt ingezet als pleziervaartuig voor toeristen. Met weemoed denkt de voorzitter van de Vids terug aan de boten, de Nickerieboot en de Tempatie genaamd. “Een soortgelijke boot, die richting Guyana vaart, zag ik recentelijk op de route Oreala, Washabo en Apoera. Het zou prachtig zijn om zo een boot, met banken waarop de mensen kunnen zitten, voor de binnendoordienst te hebben”, vertelt Jubitana enthousiast. “Het is in ieder geval nu een hele aderlating voor het hele gebied dat deze mogelijkheid er nu niet is.”
Risico
Jubitana zegt vol herinneringen in zijn stem dat het behalve een mooie ervaring, ook de veiligheid is wat hij terug wil, dan de kleine bootjes waarin passagiers nu het woeste water moeten trotseren. “Een ongeluk schuilt in een klein hoekje. Het water is onstuimig en de Coppenamerivier is groot. Kleine volbeladen boten, daar is het risico”, zegt de Vids-voorman. De route werd jaarlijks onderhouden door de overheid. Omgevallen bomen en takken werden verwijderd door de overheid. Dit stukje verloren vooruitgang, ziet Jubitana liever vandaag dan morgen terugkeren. “Hoeveel zakken pomtayer kunnen de mensen in hun korjalen naar de stad vervoeren?”, vraagt Jubitana zich af.
Tot slot ziet Jubitana in dit tekort aan goed transport over de waterwegen, een reden waarom de mensen uit deze gebieden wegtrekken, vaak met verlies van cultuur als gevolg.
RB
