Boeren hebben kosten noch moeite bespaard om met Staatsolie om tafel te zitten. Die zijn nu ten einde raad. Zij voelen zich nu genoodzaakt nu om naar de groene tafel te stappen. De gang naar de rechter kan nog worden gestopt, indien Staatolie nu nog kiest om te praten. Het collectief zal Staatsolie als grondslag voor haar rechtszaak onrechtmatige daad ten laste leggen. ‘De boeren hebben schade geleden, veroorzaakt door Staatsolie en Staatsolie moet vergoeden. Wij zeggen dat Staatolie ons nationale trots is, maar in hoeverre is het nationaal als naar de lokale boeren niet wordt omgekeken’, stelt raadsvrouw Serena Essed gisteren tijdens een persconferentie.
Aansprakelijkheid
De oorzaak van de achteruitgang van de landbouw in Noord-Saramacca vanaf 2005 is nooit eerder goed onderzocht. De boeren hebben vaker Staatsolie Maatschappij NV beschuldigd van het verstoren van de waterhuishouding. Dit konden zij echter niet staven met bewijs of onderzoekmateriaal. Het Boerencollectief heeft dat tot het verleden doen behoren. Uit het onderzoek van het ingenieursbureau Hydrocom NV is gebleken dat staatsolie de schade heeft veroorzaakt. Staatolie heeft de onderzoeksresultaten gezien. Echter stelt Staatsolie dat het onderzoek niet deugt, zonder het te weerleggen. Staatsolie zei dat zij zelf een onderzoek zou uitvoeren. De boeren wilden een objectief onderzoek zien. Dit voorstel is door Staatsolie afgewezen. Arbitrage werd voorgesteld door de boeren. Ook dit werd afgewezen. Duidelijk is dat de veranderingen in de waterhouding optraden sinds de onderneming actief werd in het genoemd gebied. De optie van klimaatsverandering (toename regenval) houdt in dit onderzoek geen stand. Neerslag zou in Groningen in de afgelopen 20 jaar maar 4% zijn toegenomen, wat geen reden is tot zulke problemen. In het jaar 1990 zijn de hydrologische omstandigheden in het noordelijke deel van de Buruzwamp beïnvloed door menselijke activiteiten toen Staatsolie de Sara Maria/TA58 polder ging aanleggen. De polder werd aangelegd om opdroogland te kunnen boren. Het daarnaast aanleggen van wegen en kanalen in het gebied heeft geleid tot verandering van de hydrologische omstandigheden. De ontwikkeling van polders langs de Saramaccarivier heeft tot resultaat dat zwampwater niet meer vrijelijk naar de Saramaccarivier kan stromen.
Feiten
Het onderzoeksrapport presenteert geen exacte antwoorden op vragen voor wat betreft verstoring van de waterhuishouding of het natuurlijk evenwicht in Noord-Saramacca. Het presenteert wel feiten, statistieken en foto’s ter bewijs dat de waterhuishouding van de zwamp is verstoord. Staatsolie, die als enige maatschappij bezig is met activiteiten in de zwamp, wordt door dit rapport beschuldigd van verstoring van de waterhuishouding van de zwamp en het natuurlijk evenwicht. Er wordt niet voorgesteld om de operaties van Staatsolie stop te zetten. Echter wordt wel voorgesteld om inderdaad rekening te houden dat een sector (olie) de andere sectoren (landbouw, en het milieu) niet zomaar kapot maakt.
Overheid heeft niets gedaan
Velen, waaronder oud-consultants van Staatsolie, zijn het met de boeren wel eens dat de Staatsolie dry land oliepolder de zwampwaterstroming blokkeert. Dit veroorzaakt wateroverlast. Staatsolie was door haar eigen deskundigen tenminste 12 keer in diverse rapporten erop gewezen dat bepaalde handelingen ernstige verstoring van de waterhuishouding tot gevolg zouden hebben. Uit het rapport blijkt ook dat Staatsolie op de hoogte was van de complicaties die zich kunnen voordoen, maar die toch aan een kant zijn gezet. Blijkbaar heeft ook het Nimos, dat inzage krijgt in de milieu-effectenstudies, al die tijd gezwegen rond deze kwestie.
In alle milieustudies, verricht door IR. D. Noordam ten behoeve van Staatsolie, wordt verwezen naar negatieve effecten op het milieu en de boerenbedrijven als gevolg van tevoren uitgevoerde projecten door Staatsolie in de Wayambozwamp. Nimos zou steeds de rapporten blindelings hebben goedgekeurd zonder in te gaan op de negatieve effecten, die de consultant van Staatsolie zelf steeds rapporteerde. Ondanks er al bijkans 14 jaren door de boeren word geklaagd over de wateroverlast en tekorten van de Wayambozwamp heeft de overheid het niet nodig geacht om in te grijpen. Voor de milieuorganisaties bleekt dat ook niet interessant te zijn. Staatsolie hield de gemeenschap voor dat het ingenieursbureau NV ILACO een studie had gedaan in verband met het wateroverlastprobleem van het gebied. Volgens Hydrocom blijkt dat de studie van Ilaco NV niets te maken had met het werkelijk probleem, de overstromingen vanuit de zwamp in de Wayamboweg en de Gangaram Pandeyweg.
“In feite is een groot deel van de zwamp nu geen echte zwamp meer. Het landschap is compleet veranderd”, schrijft Hydrocom. Staatsolie graaft met de jaren meer kanalen en dammen in de zwamp. Deze objecten kunnen als obstakels werken bij het beheersen en/of verspreiden van hemelwater. Niet alleen de boeren, maar ook de gehele natuur en de gemeenschap lijden schade.
Kavish Ganesh
