Tussen 2013 en 2017 zijn in totaal 8.456 personen in Suriname om het leven gekomen, ten gevolge van tuberculose, hiv/aids, kanker, zelfdoding, diabetes, hart- en vaatziekten en verkeersongevallen (bron: Planbureau). “Met een aandeel van 6% in het BBP voor de totale uitgaven aan gezondheid in 2014 komt de uitvoering van de Wet Basiszorgverzekering steeds onder druk te staan, ook door de hoge importcomponent van primaire of eerste lijns-, secundaire of tweede lijns- en topklinische gezondheidszorgdiensten.” Dit stelt het concept Jaarplan van het Planbureau voor het dienstjaar 2019. De tweedelijnszorg vanuit ziekenhuizen gaat gepaard met hoge aanleg, inrichting en operationaliseringskosten, waar een keuze in behandelingsmethoden wordt aangeboden, met een relatief hoge prijs voor medicamenten en de prijs voor de specialistische dienstverlening.
Hoewel het aandeel van de subsidies in 2017 ten opzichte van 2015 met circa 22% is gestegen, van circa 68 naar circa 90%, merkt het Planbureau op dat vanwege de hoge importcomponent van de sector, de subsidies in USD termen in 2017 zijn afgenomen met circa 38% ten opzichte van 2015 en met circa 43% ten opzichte van 2016.
Het vaccinatiedekkingspercentage tegen de kinderziekten bof, mazelen en rode hond, dat in 2016 met 4% steeg van 93 in 2013 naar 97%, geeft mede de effectiviteit van het ziektepreventieprogramma aan. Bij de bestrijding van malaria worden de gebieden, waar migranten werken, als transmissiegebieden of malariahaarden aangemerkt. Ten opzichte van 2013 nam het aantal malariagevallen in 2017 toe met 27, van 524 naar 551.
In tegenstelling tot de toename van het aantal sterfgevallen ten gevolge van de overdraagbare aandoening tuberculose (TBC) tussen 2013 en 2017 van 5 naar 11, daalde de TBC-prevalentie in 2017 ten opzichte van 2013 van 141 naar 137.
De niet-overdraagbare ziekten (NCD’s), waartoe hart- en vaatziekten, maligniteiten en diabetes behoren, vormen de belangrijkste oorzaak van ziekte en sterfte in Suriname. Het aantal sterfgevallen ten gevolge van hart- en vaatziekten steeg van 861 in 2013 naar 1013 in 2017.
Wat kanker betreft, is in dezelfde periode het aantal sterfgevallen gedaald van 456 naar 398. Voor patiënten, die aan de chronische ziekten hypertensie en diabetes mellitus lijden, kan als complicatie nierinsufficiëntie ontstaan met de noodzaak tot het wekelijks tussen de 2 en 4 keren dialyseren.
Bij het Nationaal Nierdialyse Centrum (NNC) steeg het aantal chronische patiënten in 2017 ten opzichte van 2013 met 36, van 195 naar 231. Gezondheidsproblemen ten gevolge van ongevallen, geweld en psychische stoornissen vallen ook binnen de categorie niet-overdraagbare aandoeningen. In de periode 2013-2017 daalde het aantal chronische patiënten, dat in het Psychiatrisch Centrum Suriname werd opgevangen en begeleid, van 188 naar 157. Ten opzichte van 2013 nam eveneens het aantal sterfgevallen ten gevolge van suïcide in 2017 af. Wat betreft het aantal verkeersdoden was er een daling te zien tussen 2013 en 2015 van 76 naar 59. In 2016 (74) en 2017 (84) namen de getallen weer toe. Momenteel staat het aantal verkeersdoden 2 minus de stand in 2016.
In tegenstelling tot een daling van het zuigelingsterftecijfer tussen 2013 en 2016, van 16 naar 12 zuigelingen per 1000 levendgeborenen, nam het moedersterftecijfer in 2017 toe ten opzichte van 2013, van 130 naar 140 moeders per 100.000 levendgeborenen.
Kavish Ganesh
