De Surinaamse regering moet klokkenluiders beschermen. De civil society in Suriname wordt zo zoetjes aan wakker en komt op tegen de schade die machtige multinationals aanrichten in arme landen. Er is een rechtszaak in de maak en de volgende stap is dat de aandacht getrokken wordt van internationale nieuwsmedia als CNN, BBC en Al Jazeera. De civil society organisatie Probios eist 5 miljoen dollar schadevergoeding van Iamgold. Deze organisatie hekelt ook de slappe houding van de nationale milieuwaakhond Nimos. Deze organisatie zou de vergiftiging van het milieu in Suriname oogluikend toestaan. De organisatie is kritisch naar de effecten van de mijnbouw op lokale gemeenschappen. Het bedrijf moet een een milieu- en sociale effectenanalyse uitvoeren, om te kunnen rechtvaardigen dat zij duurzaam om zal gaan met het milieu en mensenrechten. De vraag rijst wat voor effect de werkzaamheden van het bedrijf heeft op het gezinsleven van de werknemers. Het kan zijn dat het bedrijf bovenmodale lonen uitbetaalt, maar het is werknemers niet toegestaan om elke dag naar huis te gaan bij hun gezin. Vaders en moeders zijn weken weg van hun gezin. De vraag rijst wat voor effect dat heeft op de relaties van de werknemers en op het welzijn van de kinderen. Verder moet ook onderzocht worden wat voor effect de activiteiten in het binnenland hebben op de unieke manier van bestaan zoals aangetroffen wordt in de tribale gemeenschappen in het binnenland. Probios is van oordeel dat Nimos niet monitort tijdens mijnbouwwerkzaamheden. Een voormalige werknemer deed zijn relaas uit 2008 uit de doeken over de slappe houding van Nimos. Zo zou Nimos toegestaan hebben aan Iamgold dat cyanide afvalwater in een kreek kon worden geloosd. Men zou dat hebben gedaan om een dambreuk te voorkomen, zoals bijvoorbeeld in de Omaimijn van Guyana in 1995 zich had voorgedaan. Dat betekent dat men zwakke opslagplaatsen bouwt om kosten te drukken en dat men in tweede instantie gif loost in rivieren en kreken. Nimos had toen geen eigen beoordeling en geloofde Iamgold blindelings. De multinational gaf aan dat de concentratie cyanide in het water bij de lozing dusdanig laag zou zijn dat het geen gevaar voor milieu en mens zou opleveren. Daags na de lozing waren er echter meldingen van onverklaarbare sterfte van veel vissen en dieren in het gebied. Het Nimos was op de hoogte van deze vervuiling maar trad niet op. Dat was nog in een periode waarin Suriname nog een milieuministerie had. De voormalige werknemer nam door deze houding van het Nimos die niet in het belang van Suriname was ontslag bij dit instituut. In deze periode werd aan het bedrijf alles gegund, ook om 12 uur lang mensen te laten arbeiden, terwijl dat te lang is. Er zijn al geluiden dat werknemers kapot zijn gegaan aan de lange werkuren. De klokkenluider wil een Natuurherstelfonds oprichten waarin de schadevergoeding wordt gestopt voor herstel van de bossen/natuur in deze gebieden. Probios wil ongestoord metingen doen binnen de concessie van Iamgold en wil alle milieurapporten inkijken. Het is interessant om nu te vernemen wat Iamgold van deze eisen vindt en hoe de nationale of internationale rechter omgaat met de eis van 5 miljoen USD. Het is een kwalijke zaak hoe het Nimos zich opstelt bij het beschremen van het milieu in Suriname. Deze houding van voorzichtigheid en niemand tegen het hoofd stoten hebben wij eerder hier aan de kaak gesteld. We hebben in het kader van de Suralco-kwestie eerder aangehaald dat we moeten leren en aanpassingen moeten plegen in onze omgang met andere multinationals. Positief is wel het bericht van Newmont die aan geeft dat ze uitgemijnde locatie wil rehabiliteren. Vóór 2018 wil het bedrijf ongeveer 10 ha grond op 4 plekken terugbrengen ‘in de oorspronkelijke staat zoals die is aangetroffen’. Nu blijkt dat het in oorspronkelijke staat brengen bijna onmogelijk is om te realiseren. Dat hangt af van hoe men de ‘oorsponkelijke staat’ beschrijft. Het gaat namelijk hierbij niet alleen om het aantal bomen, maar vooral over de kwaliteit van de grond en de dieren die in de grond oorspronkelijk voorkwamen. Het blijkt dat multinationals vaak bomen planten en dat van boven het geheel mooi groen uitziet, maar dat de grond levenloos is en vrijwel geen insecten, rupsen en wormen heeft, dus waarbijd e grond bijna steriel is. Een oplossing is om organisch afval (afkomstig van sappenfabrieken, agro-industrie) te dumpen op de grond, die wel zou kunnen leiden tot herstel in enige mate. Op 1 areaal van 1 hectare zal men 450 bomen planten. Op 10 hectare zullen dat er 4.500 bomen zijn. Het gaat om bomen als groenhart en ceder. De vraag rijst wel of deze bomen worden geplant om ze later weer af te oogsten, want dan zijn we weer terug bij af. Liever had men voornamelijk bomen geplant die de habitat rehabiliteren en waar de verleiding om de bomen weer om te hakken (nu voor bosbouwdoeleinden) niet aanwezig is. Over 10 jaar moet de 10 hectare weer bos zijn. Nu moet gezegd worden dat 10 hectare echt geen groot terrein is vergeleken met de concessie. Het is eigenlijk een druppel op de gloeiende plaat. Het bedrijf moet grotere arealen beplanten en daarover haar plannen aan de samenleving bekend maken. Iamgold moet het voorbeeld van Newont zeker ook opvolgen of bekend maken wat ze al heeft gedaan aan beplantingen en herstel van de grond. De media moeten ook hun rol niet verzaken en vragen stellen. Het moet niet overgelaten worden aan internationale media.
