De hoogte
“Het hoort eigenlijk niet zo te zijn. Je vraagt jezelf af, wat voor ondernemingsvorm de cambio’s precies hebben. In heel veel landen behoren geldwisselkantoren niet tot het financieel wisselsysteem. Het is gewoon een transactiehuis. Je vraagt jezelf af wat het precies is dat de cambio’s doen dat zij zo ontzettend veel geld hebben. Wij praten niet over 10.000, maar miljoenen Euro’s. Wat doen zij om aan het geld te komen?”, vraagt Debipersad zich af. Uit de praktijk is bekend dat er lokaal een bepaalde valutabehoefte is. Sommige mensen hebben vreemde valuta en willen daarvoor SRD’s of omgekeerd. Het volume van transacties op de valutamarkt op 28 mei 2018 bijvoorbeeld was ruim SRD 18 miljoen. “Je schrikt in ieder geval van de getallen. Het kan wel opgebouwd zijn over een lange tijd, maar je verwacht deze hoogte (Euro 12.5 miljoen) niet”, meent de econoom.
Nog meer angst
Een ander op te merken punt is dat cambio’s niet al hun vermogen zullen uitstaan. Als geld verzonden wordt, zou een deel daarvan nog in eigen kas blijven liggen. Dat zou betekenen dat zij over meer geld beschikken. “Je gaat niet al je vermogen versturen. Je zult een substantieel deel hier hebben, waardoor je nu nog meer angst krijgt”, meent hij. Hierdoor zijn scherpe controlemaatregelen volgens Debipersad wel op zijn plaats.
Als geld vastzit
Het financieel gedeelte van de economie is heel klein. Als Euro 19 miljoen (SRD 161.5 miljoen) vastzit en men er niet aan kan komen, betekent het wel dat er een behoefte is, welke op dit moment niet vervuld kan worden. Ter illustratie: deze SRD 161.5 miljoen is gelijk aan een zevende deel van het Bruto Binnenlands Product van alle financiële instellingen in Suriname. Dit bedrag is bijkans gelijk aan wat de Anton de Kom Universiteit van Suriname nodig zou hebben om op een gewenste tour te kunnen draaien. Het niet in circulatie hebben van dit deel van het geld schaadt dus de Surinaamse economie op een significante schaal.
Controlemaatregelen
Aan de andere kant ontstaat er vanwege controlemaatregelen ook een stuk paniek, waardoor het erop lijkt dat men zich wilt onttrekken van de Euro als valuta-eenheid. Dit zou de reden zijn geweest voor de koersschommeling de vorige week. Er moeten volgens de econoom veel meer controlemaatregelen komen van onze monetaire autoriteiten. Als wij dat niet doen, wordt de druk ons opgelegd vanuit het buitenland, dat strenger zal zijn dan onze mensen. “Je moet de belangrijke vragen stellen, zoals de herkomst van geld”, meent hij. Dit zal in de toekomst onzekere situaties moeten voorkomen, en zo ook de ongewenste koersschommelingen.
Stilte ongezond
De Centrale bank van Suriname was heel snel met het aankondigen van een persstilte. Debipersad vindt dat juist op momenten van onzekerheid er meer gesproken moet worden. De onzekerheid moet worden weggewerkt, in plaats van een open veld bieden voor speculaties. “Een persstilte las je in op het moment je iets meer moet uitzoeken dan op een moment er disrupties kunnen ontstaan als je stil blijft. Een belangrijke rol van de CBvS is om in te spelen op gevoelens, die leven binnen de samenleving, Je wilt dat economische subjecten een gedrag tonen dat wenselijk is voor de economie. Haal de turbulentie eruit”, zegt Debipersad. Ondanks de persstilte is er echter toch van tijd tot tijd fluctuaties te merken op de valutamarkt. Er zijn maatregelen getroffen door bijvoorbeeld banken, die zijn benadeeld door de inbeslagname van de Euro 19 miljoen, tegemoet te komen. Er is geld onttrokken uit de internationale reserves. Dat is in beginsel een noodoplossing. Het dient in de bedoeling te liggen dat de reserves weer worden aangevuld, gezien de internationale reserves een ander doel hebben.
Kavish Ganesh
