Wat heb je als werknemer eraan dat er op het werk allerlei mooie voorzieningen getroffen worden die het elk personeelslid aangenamer moet maken om voor de organisatie te blijven werken, terwijl het werkelijk gebruikmaken daarvan tot kritiek op jou kan leiden. Kritiek, hierop neerkomende dat jij kostbare werktijd gebruikt om met andere zaken bezig te zijn. Mooie regelingen op het werk maken deel uit van de officiële bedrijfspolitiek. Flexibele werktijden, telewerken, voorzieningen waardoor werken beter met het prive-leven kan worden gecombineerd. Maar leent de gevestigde cultuur in de organisatie zich ook werkelijk om van dit alles te kunnen genieten? Bestaat niet het risico dat het je als personeelslid kwalijk genomen kan worden dat jij kostbare werktijd besteedt aan het genot van de geboden faciliteiten? Het is en blijft een kwestie van cultuur. Als de leiding niet het juiste klimaat schept voor genotvol werken zullen ondersteunende voorzieningen daartoe zinloos zijn. Neem verder de personen in de politiek. Waarom zouden tradities, (dus cultuur ) in de politiek niet in ere gehouden mogen worden? De recente vissersramp voor onze kust heeft nogal wat tongen losgemaakt. Wordt niet de traditie alle eer betoond door erop te wijzen dat met de vissersramp ‘geen politiek mag worden bedreven’? Is dit niet de zoveelste indicatie dat in het land Suriname het begrip ‘politiek’staat voor ‘’vies, vuil en onbetrouwbaar’’? Cultuur is overdraagbaar gemeengoed. Cultuurverandering daarentegen gaat niet van een leien dakje. Sensationeel moet wel de cultuuromslag wezen, zoals wij in de natuur de weersomslag kennen. Want hoe die omslag nu moet plaatsvinden, vertellen de cultuurspecialisten ons niet. Het lijkt onmogelijk. De jongere generaties in de politiek nemen trouwhartig over wat hun leiders zelf aan hebbelijk- en onhebbelijkheden in zich dragen. De nieuwe sterren in de politiek etaleren ook dit gedrag in de praktijk. Het is cultuurgedreven. Managers, professionals en medewerkers zijn pas goede krachten wanneer zij het werkgedrag van de man of vrouw aan de top onvervalst copieren. Zij krijgen pas een compliment wanneer zij bereid zijn dag en nacht te werken. Zij offeren hun tijd op aan de organisatie, al wordt daardoor het eigen gezinsleven tekort gedaan. De chief executieve officer (ceo) heeft daar geen erg in, omdat hij dat leven tot zijn traditie, zijn cultuur gemaakt heeft. Immers, de topman van vandaag kreeg tijdens zijn jonge jaren zelf op zijn donder toen hij ooit niet bereid was zich, gelijk zijn baas, voor de volle honderd procent in te zetten. Arbeid is, evenals het huwelijk, de economie en het gezin, een institutie die ook bescherming verdient. Het is daarom niet te vatten dat vakbondswerkers in ons land weliswaar opkomen voor de bescherming van arbeidsrechten, doch anderzijds het Surinaamse vakbondswezen steeds meer beschadigen. De recente uitlatingen van een vakbondstopper dat zijn organisatie geen deelgenoot meer wenst te zijn van het overlegplatform voor vakcentrales zal daarom niet als donderslag bij heldere hemel zijn aangekomen. Het is een logisch voortbrengsel van de negatieve cultuur van het elkaar afmaken. Maar goed: door steeds meer opleiding en individiualisering voelen steeds meer werknemers zich steeds minder betrokken bij een vakbond. Gaat het evenwel om meer salaris, dan vertonen zij daarvoor tijdelijk aangepast gedrag. Zij gaan dan ook de straat op. Geld rechtvaardigt alles, denken zij allicht. Ook de beschadiging van het scholierenbelang. Het is cultuurgedreven. Niet meer dan dat. Werd niet in het jaar 2013 de Kustwacht eindelijk ingesteld? Hadden niet daarvoor de toenmalige Nieuw Frontministers van Defensie, Justitie en Politie en van LVV gezamenlijk met tromgeroffel en trompetgeschal de spoedige aankomst van de Surinaamse kustwacht aangekondigd? Welke effectieve kustwacht heeft dit beleid de samenleving uiteindelijkk opgeleverd? Was ook deze ´bla bla bla´geen cultuurgetrouw verschijnsel van politiek bedrog waarmede wij zo vertrouwd geraakt zijn? Er bestaat thans verhoogde waakzaamheid op hetgeen dat zich voor de Surinaamse kust voltrekt. Zal het om verhoogde controle gaan? Als dat zo is, waarom dan deze opvallende plichtvaardigheid nadat een ramp zich heeft voltrokken? Waarom ooit zoveel geld in de geldtrommel van de Staat, zulks onder gelijktijdige verwaarlozing van alles wat in het publieke domein met toezicht, controle en inspectie van doen had? Opeenvolgende regimes hebben, bij elkaar genomen, van al deze aspecten van openbaar bestuur een rommelpot gemaakt. Een verschijnsel van cultuurgedrevenheid. Stelen van de baas is immoreel. Stelen houdt hier in dat de werknemer geld of goederen steelt bij zijn eigen werkgever. Dit verschijnsel staat ook bekend als interne criminaliteit, fraude of verduistering. Graaien in de kas van welke organisatie dan ook is immoreel gedrag. Geld verduisteren dat voor het belang van scholieren was bestemd is beschamend gedrag. De dief of fraudeur vindt redenen genoeg zijn of haar gedrag te rechtvaardigen. Maakt hij deel uit van een kring van gelijkgestemden, dan valt zijn roversgedrag hem al gauw niet meer op. Zijn gedrag wordt dan cultuurgedreven. Zijn roofgedrag past goed bij het grotere geheel waarvan hij zelf deelgenoot is. Wat ons als gemeenschap in elk geval niet moet ontgaan, is dat al deze ondeugden mentale vernietiging van de jongeren cultiveren die corruptie, fraude, roof en diefstal op den duur als normaal gedrag zullen aanmerken. En de vraag is nu wie deze jongelingen in bescherming zal nemen.
Stanley Westerborg
Organisatieanalist
