Een dambreuk als gevolg van extreme hoge waterstand in de Wayambozwamp heeft het pilotproject voor voederrijst van de boeren van de Gangaram Pandayweg ernstige schade toegebracht. De arealen zijn binnen korte tijd onder water gelopen. Er is nog getracht om de oogst te redden door het snel af te oogsten, echter zonder succes. De regens vertraagden de oogst al, maar door de hoge waterstand op het veld kon de combine niet verder. Uiteindelijk moest zelfs een graafmachine erbij gehaald worden om de combine uit het veld te slepen.
Ondanks het feit dat het niet meer heeft geregend in vergelijking met dezelfde periode in 2016, heeft het zwampwater dit jaar een recordhoogte bereikt. De erven van de boeren staan droog en ook de weg verkeert in goede conditie. Van waar dan de extreme waterstand achter de rijstbedrijven? Het water staat op dit moment ruim 1,90 meter boven maaiveld (rijstveld). De waterkerende dam die in 2016 met een meter was verhoogd, is doorbroken waardoor het zwampwater vrij naar binnen kon stromen en op de velden terechtkwam. Dammen, die bij andere boeren waren verhoogd in april/mei 2016, staan nu ook onder druk. Sommige boeren hebben nog net hun dammen kunnen herstellen of verdedigen, maar bij anderen is dat niet gelukt, waardoor die elk moment nog kunnen wegspoelen.
Opvallend is dat Staatsolie haar kanalen, die verbonden zijn met de Saramaccarivier en die voorheen niet werden onderhouden, nu binnen 4 dagen heeft opgehaald. Waarschijnlijk dacht zij daarmee onopgemerkt het water in de zwamp tot normale hoogte te brengen. In augustus 2017 concludeerde Hydrocom, die namens de boeren een onderzoek heeft verricht naar de overstromingen, een tekort aan irrigatiewater en hoge waterstanden in de Wayambozwamp en ook dat Staatsolie de waterhuishouding heeft verstoord. Door die verstoring kan de zwamp het regenwater niet meer opbergen en stroomt het over de dammen van de boeren.
Echter wuifde Staatsolie dat rapport weg als zijnde niet deugdelijk, omdat er niet gemeten zou zijn. ‘Nu bewijst ze zelf door overnight kanalen naar de rivier op te schonen, dat de conclusies van Hydrocom terecht waren. In ieder geval wordt Staatsolie verantwoordelijk gehouden voor de schade aan het pilotproject en voor alle nadelige gevolgen die daaruit zijn voortgevloeid.’
Het pilotproject wordt door de boeren, verenigd in NV Saramacca Padie, uitgevoerd. Het is een gezamenlijk initiatief van de boeren en het ministerie van HI&T. Dit initiatief kwam tot stand in het kader van het goedkoper maken van kippenvlees door de import van mais te vervangen met lokaal geproduceerde voederrijst. Nadat de vorige minister van LVV weigerde mee te werken aan een grant uit India, inhoudende 10 ton zaaizaad en technische begeleiding, werd er gekozen om het project voort te zetten met lokale variëteiten. Het project had in maart 2017 moeten starten, maar door uitblijven van ondersteuning door andere delen van de overheid is het officieel in oktober 2017 met heel veel vertraging begonnen. Het project had als doel om de variëteit Raimoon op te schonen en de verpleging daarvan te achterhalen, zodat het niet gaat legeren (omvallen bij de bloei). Ook werd er nog een ander variëteit geprobeerd die in Nickerie het goed deed en ook als voederrijst zou kunnen dienen. Dit project was 23 ha groot.
Behalve het verlies van de oogst is het heel jammer, omdat het werkelijke resultaat niet tot uiting is gekomen. Het zou echt een pilot zijn om in het vervolg te weten hoe je de variëteit Raimoon moest telen om legeren te voorkomen en daardoor een hoge oogst te realiseren. De huidige minister heeft alle steun toegezegd. “Zijn steun is nu van het grootste belang. Wij weten nu nog steeds niet hoe de bedrijven met wie wij een contract hebben voor de oogst van oktober zullen reageren nu wij geen zaaizaad hebben kunnen produceren.” Kenneth Sukul was de trekker van het project.
