Het rapport dat op 13 oktober door Jacobs Consultancy aan de overheid is aangeboden, is opgemaakt in opdracht van het ministerie van Financiën. Het ligt volgens Dave Abeleven, directeur bij het ministerie van Natuurlijke Hulpbronnen (NH), in de bedoeling dat er in regeringsverband hier uitvoerig over wordt gesproken. Opmerkingen gemaakt in het parlement komen volgens Abeleven ‘zo meteen’ wederom aan de orde. “Op dit moment kan ik u jammer genoeg niet heel veel daarvan zeggen, omdat de besprekingen nog binnen de regering gevoerd worden en verder diepgaander worden. Het is niet mijn plaats als directeur om daar mededelingen over te doen”, aldus Abeleven.
Door de consultant zijn de daadwerkelijke ‘kosten’ (productiekosten) berekend van elektriciteit, zijn besparingsmogelijkheden geïdentificeerd en is een poging gewaagd om een strategie te ontwikkelen om de kosten van EBS te besparen. De consultant is tot de conclusie gekomen dat iets meer dan SRD 1.3 miljard per jaar, op basis van de gegevens van 2016, wordt besteed aan de productie van elektriciteit. Dat komt neer op een prijs van stroom van SRD 0,93 per kilowattuur.
Echter wordt in het rapport geconcludeerd dat 2016 geen gewoon jaar was en dat de kosten in 2017 kunnen blijken hoger te hebben gelegen. Opmerkelijk is dat de consultant tot de conclusie is gekomen dat in de energiesector SRD 310 miljoen bespaard kan worden per jaar.
Er zijn 6 maatregelen voorgesteld
Een maatregel ter bezuiniging is de aanbeveling om de olieprijzen te baseren op internationaal gepubliceerde tarieven. Met heronderhandelingen met Suralco alleen kan de staat op jaarbasis al bijkans US$ 30 miljoen besparen. De focus is inderdaad meer gericht op hydro-energie uit Afobaka, terwijl critici ook stellen dat Staatsolie (SPCS) ook veel meer in rekening brengt voor haar geleverde energie dan de werkelijke kosten zijn. De consultants adviseren in het kader van de bezuinigingen verder dat de bezittingen van EBS efficiënter worden gebruikt en te gaan van reactief naar proactief onderhoud. Bij Staatsolie levert dat in 3 jaren tijd minimaal US$ 30 miljoen op, laat staan bij de EBS.
Ook is opvallend de conclusie in het rapport dat de kosten van elektriciteit in Suriname erg laag zijn in vergelijking met de prijzen in de andere landen in de regio. De kostprijs voor elektriciteit opgewekt met HFO is rond de 7-9 US$ cent. EBS-directeur Rabin Parmessar heeft eerder aangegeven dat de prijs 19 US$ cent zou moeten zijn (het is nu ietsje meer dan 7 US$ cent). Maar, wat niet uit het oog verloren moet worden, is dat 30 % van de elektriciteit hydro energie is, die opgekocht wordt voor tussen de 2-4 US$ cent. Daarbovenop heb je ook nog eens HFO die van Staatsolie afkomstig is en met een marge wordt doorberekend aan EBS (net als elektriciteit afkomstig van SPCS). De consultant tekende wel aan dat zij van de EBS niet kon beschikken over de olie opkoopovereenkomsten.
Om het gewenste niveau van de elektriciteitsprijzen te bereiken, moet de elektriciteitsprijs volgens Jacobs steeds met 10-15% voor de komende 5 jaren worden verhoogd. Aanbevolen wordt om de prijs van stroom op basis van internationale standaarden af te stemmen op het niveau van de inkomens in Suriname. Deze aanbeveling slaat volgens een criticus van de krant echter nergens op. “Als de kosten (loon + HFO) en capital assets (afschrijven, rente etc) al lokaal worden bepaald, hoe ga je dat afstemmen op lokale inkomens? Je bent kostendekkend of niet”, stelt de criticus.
Tegelijkertijd met prijsverhogingen wordt aanbevolen om de energiesector te verbeteren. De opbrengsten per kilowattuur die volgens het rapport nu rond de SRD 0,54 per kilowattuur liggen, zullen uiteindelijk door verhoging van de stroomtarieven en verhoogde efficiëntie van het netwerk uiteindelijk in 2022 een niveau bereiken waardoor op winst wordt gedraaid en de opbrengsten per kilowattuur op de SRD 0,90 per kilowattuur liggen. Opvallend is dat de adviseurs met het rapport anticiperen op het binnenhalen van een andere opdracht voor een bedrag dat onbekend is. De kans is volgens critici groot dat de consultant in het rapport datgene opneemt wat de opdrachtgever horen wilt, namelijk tarieven verhogen en na 2019 verlagen. Dat wil het volk ook horen.
Kavish Ganesh
