Indien president Desi Bouterse vanwege zijn hoge leeftijd komt te ontvallen of wanneer hij zelf vanwege gezondheidsredenen beslist om af te zien van het presidentschap, hoeven er geen vervroegde parlementsverkiezingen te worden gehouden. Tot deze conclusie komt advocaat en rechtsgeleerde Harish Monorath, deken van de Surinaamse Orde van Advocaten. President Desi Bouterse heeft vanwege zijn 71-jarige leeftijd in de afgelopen jaren op verschillende momenten te kampen gehad met gezondheidsproblemen. Thans heeft het staatshoofd na een medische ingreep op Cuba op advies van zijn medisch team eind september zijn bevoegdheden tijdelijk moeten overdragen aan vicepresident Ashwin Adhin. Monorath voert aan dat Adhin conform de grondwet alleen kan waarnemen wegens ontstentenis, het uitlandig zijn of ontvallen van de president. “Adhin is in het parlement gekozen tot vicepresident, dus hij kan nooit automatisch president zijn. Om als president of vicepresident in het parlement gekozen te worden, is een tweederdemeerderheid van het totaal aantal zetels nodig (34 zetels of meer, red.). Als dat niet lukt, wordt de Verenigde Volksvergadering gehouden, waar de leden van De Nationale Assemblée, de ressorts- en districtsraden de president bij een gewone meerderheid kiezen. Mocht de president komen te ontvallen, dan neemt de vicepresident waar in zijn functie. De DNA als hoogste instantie van ons land moet dan in een bijzondere vergadering bijeen komen en beslissingen nemen”, aldus Monorath.
Vp tijdelijk aanhouden als waarnemend president of nieuwe presidentsverkiezingen
Volgens de advocaat kan het parlement beslissen om de vicepresident tijdelijk aan te houden in de functie van waarnemend president om het land niet stuurloos te laten. Daarnaast kan een datum bepaald worden om nieuwe presidentsverkiezingen te houden. “De politieke partijen zullen weer kandidaten moeten voordragen om een nieuwe president te kiezen. Adhin blijft dan in zo een geval vp. Het kan ook dat het parlement beslist om een nieuw kabinet te starten door zowel een nieuwe president en vicepresident te kiezen”, aldus Monorath. De rechtsgeleerde benadrukt dat Adhin als vicepresident wel in verweer mag komen, indien het parlement beslist om hem af te zetten en een nieuwe vp en president kiezen. “Echter stelt de grondwet dat de president en vp gekozen en ontslagen worden door DNA”, aldus Monorath.
DNA-voorzitter Jenny Simons benoemen tot waarnemend president
Het parlement heeft volgens Monorath ook meerdere opties. Zo kan beslist worden om Adhin aan te houden in de functie van vicepresident, maar dan de huidige DNA-voorzitter Jennifer Geerlings-Simons te benoemen in de functie van waarnemend president. “Zij mag ook officieel president worden als zij als kandidaat wordt voorgedragen bij de presidentsverkiezingen. De machtigste persoon in dit land is de voorzitter van De Nationale Assemblee. In tijden van problemen is zij de belangrijkste sleutelfiguur, omdat zij ook de agenda van het parlement, het hoogste college van staat, beslist. Zij beslist de agenda en de volgorde waarop het op een vergadering wordt geplaatst”, aldus Monorath.
President Hof van Justitie komt in beeld na uitvallen DNA-voorzitter
Hiërarchisch treedt ook de president van het Hof van Justitie gelijk na de parlementsvoorzitter als derde staatsmacht in beeld om waar te nemen in de functie van president. De functie van Hof-president wordt momenteel waargenomen door rechter Iwan Rasoelbaks. “Als de voorzitter van het parlement uitvalt, dan kan de president van het Hof in beeld treden”, aldus de deken.
Waarnemend president kan vanwege executieve bevoegdheden weigeren af te treden
De discussie volgens de advocaat is echter hoe ver de executieve bevoegdheden zijn van een waarnemend president. “Suriname heeft een president met executieve bevoegdheden. Die executieve bevoegdheid hebben wij gezien toen de DNA ex-president Jules Wijdenbosch had weggestemd, maar hij toch was aangebleven als president vanwege zijn executieve bevoegdheden. De president hoeft in deze dan niet af te treden als hij wordt ontslagen. Een waarnemend president heeft ook alle bevoegdheden van de echte president. Zonder een goedgekeurde begroting gaat hij natuurlijk wel stranden, omdat regeren dan onmogelijk wordt. Het is uiteindelijk het parlement dat de begrotingen van de regering goedkeurt”, aldus de deken. Het uitschrijven van nieuwe verkiezingen komt pas wanneer geen van de voornoemde opties een oplossing biedt.
FR
