De British American Tobacco Company (Batco) is verreweg de grootste producent van sigaretten in het Caribisch gebied, Suriname daarbij inbegrepen. De statistieken geven aan dat de afzet in Suriname binnen een periode van 10 jaar van 800 miljoen sigaretten per jaar is gedaald naar 250 miljoen. Niet dat de bevolking minder is gaan roken. De legale tabaksindustrie heeft het moeten afleggen tegen de illegale handel.
Smokkelroutes lopen via de haven van Paramaribo
Er zijn meerdere smokkelaars en er zijn meerdere smokkelroutes waarlangs sigaretten Suriname binnenkomen. Het buurland Guyana is in verband gebracht met de illegale handel, wat bevestigd werd door Christopher Brown van Batco. ‘Wij weten dat uit codenummers en andere kenmerken op verpakkingen die zijn aangetroffen in Suriname.’ Het districtsbestuur van Nickerie zegt dat als er sigaretten vanuit Guyana worden gesmokkeld, dat in kleine hoeveelheden gebeurt, vaak voor eigen gebruik of een kleine hossel. De vangsten geven dat aan! De illegale sigaretten die in Nickerie aan de man worden gebracht, zijn afkomstig uit Paramaribo. De controle op contrabande en andere zaken die over de Oost-Westverbinding worden getransporteerd vanuit Nickerie is vele malen strenger en frequenter dan in omgekeerde richting. Het staat in het rijstdistrict buiten kijf dat de smokkelroutes via Paramaribo lopen. ‘En aangezien het gaat om containerladingen kan het niet anders dan dat de illegale sigaretten via de haven van Paramaribo Suriname binnenkomen.’ De vertegenwoordigers van Batco, die de vorige week Suriname aandeden, juichen de strengere inhoudelijke controle van containers op de haven toe. Ze durfden erop te zweren dat naast sigaretten, drugs, alcohol, medicijnen ook ander smokkelwaar zullen worden aangetroffen.
‘Vermeld mijn naam niet’
Vanwege verschillende reden waren individuen, bedrijven, organisaties en instituten terughoudend bij het beantwoorden van vragen aangaande de illegale handel in sigaretten. Zelfs de politie commandeerde: ‘vermeld mijn naam niet’. ‘Ik wil niet betrokken worden in deze duistere praktijk. De personen die illegale sigaretten binnenbrengen, houden zich ook bezig met andere zaken die het daglicht schuwen. Ze deinzen voor niets terug, ze gaan over lijken.’ Een andere respondent had het over: ‘Ik wil niet dwarsgezeten worden door deze bende. Het zijn zware jongens met collaborateurs tot in de hoogste kringen. De werkwijze en optreden van de sigarettensmokkelaars verschillen in principe niet van de methoden die drugscriminelen toepassen om zichzelf te beschermen. Ik vertrouw niemand, ook de pers niet. Als ik namen geef van de grote sigarettenbazen, gaat u die dan publiceren? Ik verdoe mijn tijd.’
Politie: ‘Toename sigarettensmokkel alarmerend’
Ondernemers van wie de naam tijdens het onderzoek naar de illegale handel in sigaretten meerdere keren werden genoemd, wensten niet te praten over de materie. Het moment waarop zij het woord pers hoorden, klapten zij dicht. Van de politieafdeling Fraude werd vernomen dat er een toename is van smokkelpraktijken. ‘Wij worden de laatste tijd vaak geconfronteerd met smokkelwaar, waaronder sigaretten. De toename is alarmerend. De politie doet niet echt aan het opsporen van smokkelaars, zij komt in beeld als de ECD of de douane, die op hun beurt vaak tips krijgen, is gestuit op smokkelwaar. ‘Wij werken samen met de Economische Controledienst (ECD) van het ministerie van Handel en Industrie. Personen bij wie goederen en of producten in beslag zijn genomen, worden aan de politie overgedragen die een verhoor afneemt, proces-verbaal opmaakt en dat doorstuurt naar het Openbaar Ministerie (OM), die de zaak al dan niet buiten proces afhandelt. De smokkelaar wordt in de meeste gevallen een geldboete opgelegd. Het zijn meestal winkeliers, onder wie recidivisten die betrapt worden op de verkoop van illegale sigaretten. Het gaat meestal om een paar sloffen of pakken en zo nu en dan een doos vol. De verkopers geven op de vraag hoe zij aan de illegale sigaretten komen, steevast het antwoord: ‘van een onbekende leverancier’.’
Stromannen
De politie is het niet eens met de bewering, dat de ‘grote jongens’ buiten schot blijven, dat het stromannen zijn die de klappen opvangen door als werktuig voor een ander te handelen en zijn naam te lenen bij transacties. ‘De hoofdverantwoordelijken worden ook in de kraag gevat, want een chauffeur kan mij niet wijsmaken dat hij de eigenaar van een container vol sigaretten is.’
Tabakswet niet te handhaven
Gezegd wordt dat de Tabakswet in belangrijke mate ertoe heeft bijgedragen aan de bloei van de illegale handel in sigaretten, die de overhand heeft genomen in Suriname. Door de hoge accijns van SRD 12 op een pak inhoudende 20 sigaretten, is het smokkelen van sigaretten bijzonder lucratief gemaakt. Het zou volgens de British American Tobacco Company (Batco), die wil samenwerken met Suriname om de illegale handel in sigaretten te bestrijden, zelfs het rendement van drugssmokkel overtreffen.
Papieren tijger
De wet wordt door ondernemers in Suriname gekwalificeerd als een papieren tijger, omdat de overheid niet in staat is het te handhaven. De doelen van de Tabakswet zijn niet gehaald. Er is niets terecht gekomen van een bureau ter ontmoediging van het gebruik van tabak, dat in de wet is opgenomen. Het bureau moet optreden als uitvoerend orgaan dat met een nationaal strategisch plan het gebruik van tabak en tabaksproducten ontmoedigt. Ook het rookverbod, dat ingesteld is in om ervoor te zorgen dat burgers niet blootgesteld worden aan tabaksrook, wordt massaal overtreden. Het verbod op de verkoop van losse sigaretten en de verkoop aan minderjarigen worden ook aan de laars gelapt. Illegale sigaretten zijn landelijk overal te koop, straatventers laten zich niet onbetuigd en de opsporings- en vervolgingsambtenaren zijn blind.
HD
