Fidel Alejandro Castro Ruz, heeft onlangs op negentig jarig leeftijd het leven gelaten. Castro was een Cubaanse revolutionair en politicus, die de functie van minister-president van Cuba uitoefende van 1959 tot 1976, en vervolgens president was van 1976 tot 2008. Hij was politiek gezien een marxist-leninist. Onder zijn regering werd de republiek Cuba omgevormd tot een communistische staat, waarbij de industrie en de bedrijven werden genationaliseerd en er socialistische hervormingen werden gedaan op alle gebieden van de samenleving.
Relatie met Suriname
Ook Suriname kent relaties met Cuba. Na de militaire coup van 1980 heeft Suriname haar relatie met Cuba versterkt. Suriname kreeg een regiem bestaande uit een militaire junta. De militaire junta vond meer aansluiting bij landen als Cuba en Nicaragua (linkse regeringen op het westelijk halfrond). Dit zat Amerika tijdens de Koude Oorlog niet lekker. Er werd vanuit Washington alles aan gedaan om het de linkse regeringen moeilijk te maken.
Communisme
In termen van politiekvoering kunnen regeervormen in de wereld in twee groepen worden verdeeld. Een socialistisch model (verder nog: communisme) en het kapitalistisch model. Het grote verschil tussen deze systemen is dat bij een kapitalistisch systeem het volk een representatieve democratie kent en bij een socialistisch systeem er sprake is van een totalitaire staat. Bij de opkomst van de industriële resolutie signaleerde Karl Marx de uitbuiting van de arbeiders en legde de basisgedachten voor de communisten vast. Het idee van Marx begon na de eerste wereldoorlog ingang te vinden bij een aantal landen. Communisme heeft in die periode post gevat in Rusland (Sovjet Unie). Na de tweede Wereld oorlog heeft het zich voortgezet in de vorm van de Culturele Revolutie in China. In de jaren ‘50-‘60 bereikte het systeem ook landen als Cuba, Vietnam, Noord-Korea, Laos etc. Het systeem viel uit, toen de Sovjet Unie uit elkaar viel. Ook in China is het communisme achteruit gegaan. China begint al sinds de afgelopen jaren veel trekken te vertonen van een kapitalistisch systeem in plaats van het communisme. Cuba heeft echter stand gehouden met zijn systeem.
Castro drijfveer communisme
Met de handreiking van president Barack Obama van de VS aan president Raul Castro en het instellen van verzachtende maatregelen in relatie VS-Cuba, lijkt Cuba volgens oud-ambassadeur Sonny Hira het communisme niet langer te blijven aanhouden. Met de dood van Castro is de grote drijfsfeer van het communistisch systeem komen weg te vallen. Na de dood van Castro ziet Hira ook Cuba voorzichtig een begin maken met het kapitalisme. Langzamerhand ziet hij het mechanisme van vraag en aanbod, de marktwerking en het totaal economisch systeem van het westelijk halfrond ook ingang vinden in Cuba. De dood van Castro werd door vele Cubanen in en buiten Cuba beschouwd als een lang verwachte wens, terwijl anderen hem als een held bekronen. De Amerikaanse president-elect Donald Trump bijvoorbeeld heeft gereageerd op het overlijden van Fidel Castro en nam daarbij geen blad voor de mond. Hij noemde de voormalige Cubaanse leider in een verklaring ‘een brute dictator, die zijn eigen volk bijna zes decennia onderdrukt heeft’. Volgens Trump laat Castro een erfenis na van ‘vuurpelotons, diefstal, onvoorstelbaar leed, armoede en schending van fundamentele mensenrechten’.
Aan de andere kant wordt Castro volgens de Russische president, Vladimir Poetin, gezien als symbool van een tijdperk in de wereldgeschiedenis. “Het vrije en onafhankelijke Cuba dat hij opbouwde, werd een invloedrijk lid van de internationale gemeenschap en een inspirerend voorbeeld voor veel landen en volkeren”, aldus de Russische leider. Sinds het bewind van Castro hebben ongeveer één miljoen Cubanen hun land verlaten om politieke of economische redenen. Velen hiervan bevinden zich nu in Miami (‘Klein Havana’). Deze economisch sterke groep is een belangrijke Amerikaanse lobbygroep, die invloed uitoefent op de Cubaans-Amerikaanse relaties.
Voordelen Suriname met Cuba
Volgens Hira kan Suriname nog steeds vriendschapsbanden met Cuba blijven onderhouden. Een opvallend voordeel uit deze relatie voor Suriname is de mogelijkheid voor Surinaamse studenten om in Cuba te mogen studeren. Surinamers hebben via een beurssysteem gebruik kunnen maken van de mogelijkheden in Cuba. Er is een aantal Surinaamse artsen, psychologen en technici in het land opgeleid. Op politiek niveau aan de andere kant kon Suriname altijd rekenen op ondersteuning van Cuba. In economische termen is er echter niet veel van gekomen, omdat Cuba dat vanwege de grote isolatie niet kon doen.
Kavish Ganesh
