Voorwoord
Heel lang geleden las ik in een boek van de stoere Jan Cremer een verhaal over zijn buurmeisje van dertien, dat regelmatig seksueel werd misbruikt door een gepensioneerde oude heer. In ruil daarvoor kreeg het meisje telkens een pepermuntje als beloning van de bejaarde AOV-er. (Wij zullen het meisje verder Esje noemen).
Wij, beschaafde mensen, hebben de neiging om boos te worden op de opa en medelijden te hebben met dat onnozele Esje. Maar als wij om ons heen kijken is ons kiesstelsel, en onze hele maatschappij en misschien de hele wereld niet anders. De onnozelen worden misbruikt door de slimmerikken. Vooral in de politiek wordt etniciteit misbuikt en zit Esje vaak met een pepermuntje in haar hand honger te lijden terwijl haar politieke leiders feest vieren.
Ik heb een neefje van vijf jaar dat later piloot wil worden en als het zover is wil hij elk weekend naar Nederland vliegen om met zijn oude vriendje Eddy te gaan spelen. Dit neefje heet Empie. De politiek in de hele wereld zit vol Empies die vaak achter stuurknuppels van echte vliegtuigen plaatsnemen en de grootste brokken maken.
Kiesstelsel
Elk kiesstelsel hoort ervoor te zorgen dat het vaderland steeds welvarender wordt. Ons kiesstelsel zorgt er helaas voor dat het steeds slechter met ons gaat. Wij vinden het een normale zaak als een assembleelid zijn eigen belangen behartigt in plaats van het algemeen belang.
Wij vinden het normaal dat een hoge ambtenarenfunctie slechts een beloning is voor een partijdlid zonder ervaring (weer een Empie).
Waarom is ons kiesstelsel zo krakkemikkig?
Ons kiesstelsel zorgt ervoor dat de bewoners van Paramaribo en Wanica (2/3 deel van het kiezersvolk en wel het meest ontwikkelde deel) samen slechts 24 zetels leveren.
De bewoners van de overige districten (1/3 deel van het kiezersvolk dat minder ontwikkeld is) brengen 27 zetels in de assemblee.
De stem van het meisje van negentien jaar oud, in Kwamalasemoetoe, dat bittere cassave zit te raspen en nooit een auto heeft gezien is meer dan tweemaal meer waard dan de uwe en de mijne.
De stem van mijn oude oom in het district, die nooit belasting heeft betaald, heeft meer dan tweemaal meer waarde als die van u en die van mij.
Als alle stemmen gelijk (dus democratisch) waren, zouden Paramaribo en Wanica tweemaal 24 en dat is 48 zetels moeten opleveren en de overige districten 24 in plaats van 27 zetels. Dus 48 om 24.
Politieke partijen die om de vijf jaar de districtsbewoners wat muziek en wat eten brengen en op etnische sentimenten en angstgevoelens werken, krijgen hun stem. Daarna kunnen ze vijf jaar lang klagen dat er niets voor ze wordt gedaan. Dit doet mij een beetje denken aan Esje en opa. Na vijf jaar herhaalt zich de geschiedenis.
Wat heeft het kiesstelsel voor ons gedaan?
Het stelsel heeft zijn rampzalige sporen reeds achtergelaten. Juist vanwege het feit dat je regeringsverantwoordelijkheid kon krijgen zonder een partijprogramma uit te voeren, kreeg je niet de beste piloten achter de stuurknuppel.
Het enige goede dat wij van het kiesstelsel hebben gehad was onze onafhankelijkheid (srefidensie). Wij konden eindelijk op eigen benen staan! En als je op eigen benen staat, moet je gaan werken. Maar de kolonisator heeft ons niet leren werken; wij werden verzorgd. Zij hadden de bedrijven in handen. EBS (Ogem), SWM, Bruynzeel, Wageningen, Marienburg enz.; alles was in hun handen. Zelfs het leger was in hun handen. Als onze begroting niet klopte, klopten wij bij het moederland aan en wij kregen de middelen. Maar van de ene op de andere dag heeft het kiesstelsel ons de srefidensie geschonken. Gelukkig; want wij waren eindelijk zelfstandig. Anders zouden wij nu zijn als Curacao, Aruba of Frans Guyana. Misschien materieel wat beter; maar zeer afhankelijk. Empie stond nu achter de stuurknuppel van een echt vliegtuig. Empie wilde grote dingen; onder andere een leger. En wij kregen een leger. Jammer dat het leger Empie flink heeft geknuppeld.
Alle koloniale bedrijven gingen over de kop omdat het kiesstelsel Empies opleverde die alleen maar noodlandingen moesten maken. Crash! Crash en nog een crash! Gelukkig hebben wij in plaats van te strijden tegen de kolonisator voor onze onafhankelijkheid een srefidensiepremie van ongeveer vierduizend miljoen Nederlandse guldens gehad. Dit alles is na jaren opgegaan en nu moeten wij echt gaan werken. De srefidensieboys hadden wel een profetische blik. Tegen de mensen waartegen ze hun onafhankelijheidsstrijd voerden zeiden ze: “Al moeten wij terug naar de kokolamputijdperk maar de onafhankelijkheid gaat door!”
Nawoord
Als wij het kiesstelsel veranderen en er een echt democratisch stelsel van maken zal het beter met ons gaan. Eigenlijk is “one man one vote” in ons geval ook niet helemaal correct want mag de stem van Esje uit Kwamala of die zwerver bij het stoplicht dezelfde waarde hebben als die van u en die van mij? Alleen wij voelen de pijnscheuten van de belastingdruk en alleen wij zijn gemotiveerd om het beter te laten gaan. Met het stelsel, dat wij nu hebben, is de verleiding voor de machthebbers groot om de mensen zo lang mogelijk onnozel te houden.
Gaat het ons lukken om een democratisch kiesstelsel te krijgen waardoor de assemblee zal bestaan uit mensen die weten wat ze doen? Of zullen wij, zoals tot nu toe met een srefidensipepermuntje in ons hand, verbouwereerd en apathisch toekijken hoe wij vijf jaren lang worden uitgelachen door Pinabai, Pinokkio (de economische jokkebrok), de biggetjes en de kuikens?
Rudi Jadnanansing
