‘Er zijn voldoende voorbeelden van landen in de wereld die verschillende modellen hanteren om hun exporten te verhogen. Men kan trachten om de productie te verbeteren door nieuwe technieken toe te passen. Als dat niet lukt, kan men de munteenheid gebruiken om producten goedkoper te maken. Het moment dat China bijvoorbeeld ziet dat zijn export afneemt, speelt men met de munteenheid. Hierdoor wordt importeren uit China goedkoper, op basis van de valuta, en niet op basis van kwaliteit en productieomstandigheden. Het gaat erom dat in zulke landen het monetair beleid wordt gebruikt om de economie te stimuleren, in die zin dat de export bevorderd wordt. In Suriname echter is er van deze mogelijkheid geen gebruik gemaakt, terwijl de koers maar uit de pan bleef vliegen.’ De regering zou volgens Kenneth Sukul, bestuurslid Stichting Wederopbouw Rijstbouw Lareco, er werk van moeten hebben gemaakt om voordeel te halen uit de koersverschillen door de dollarcomponenten efficiënt te bestemmen. Hij ziet dat sinds de downfall van de economie niet gebeuren.
De regering tracht momenteel, na het Internationaal Monetair Fonds binnen te hebben gehaald, ook de Islamic Development Bank binnen te halen. “Geld heb je altijd nodig, maar het meest belangrijke is management. Als je beleid niet goed is, maak je het geld op en kom je nergens terecht. Neem de rijstsector als voorbeeld. Wat heeft men in de afgelopen jaren concreet gedaan om de sector te behouden? Bijkans 90%, op grond en arbeid na, van de input in de agrarische sector heeft een dollarcomponent. Als je de dollarinput niet goed beheert, schiet je niet op, ook al heb je nu een koersvoordeel”, stelt Sukul. ‘In Suriname is 90% van de ondernemers importeur. Maar 10% moet zorgen voor de grote inkomsten van de staat. De 90% staat altijd klaar om die inkomsten te bespringen. De ontwikkeling in de productiesector laat op zich wachten.’ De regering praat momenteel ook over het creëren van een gezond investeringsklimaat, maar daar ziet Sukul ook geen heil in.
“Investeerders gaan naar een land waar er een markt en kennis is. Kapitaal komt als laatst aan de orde. Als een investeerder hier melk moet produceren voor Barbados, dan zet hij zijn bedrijf liever in Barbados op waar die markt er wel is. Wij moeten het aantrekken van investeerders vergeten. Het is in de afgelopen 60 jaren niet gebeurd en zal ook niet gebeuren. Wij hebben een te kleine markt en ons onderwijs is gebaseerd op leren lezen en schrijven. Wie gaat onze agro-industrie draaien? De juristen en economen?”, vraagt Sukul zich af. Sukul ziet geen hoop in ‘het beginsel van geld het land binnen halen’. ‘Waarmee Suriname zit, is een gebrek aan kennis, want het geld was er in de afgelopen jaren wel en toch is het land in deze situatie beland.’
Kavish Ganesh
