In de Surinaamse samenleving wordt vaak het verwijt gehoord, dat politiek linksgeoriënteerde groepen en individuen voor een belangrijk deel verantwoordelijk zijn voor de scheve gang van zaken binnen de revolutie. Politicus Wim Bakker, lid van de Adviesraad van de Nationale Partij Suriname, die voor de militaire staatsgreep actief was binnen meerdere linkse groepen, zegt dat de verantwoordelijkheid voor grote miskleunen van de revolutie niet zondermeer in de schoenen van links-Suriname kunnen worden geschoven.
‘Een deel van de linksen was enthousiast, zij hadden geen beslissende inbreng, ze hebben zich opportunistische geschaard achter de militairen in de verwachting om een marxistisch leninistische revolutie door te voeren, een poosje leek het ook die kant op te gaan. De Progressieve Arbeiders en Landbouwers Unie en de Revolutionaire Volkspartij hebben zich als groep geschaard achter de machtsovername van de militairen. Diverse personen die gerelateerd waren aan verschillende linkse stromingen, sloten zich aan bij de militairen. Zij hebben met hun enthousiasme, kennis en ideologie een grote rol gespeeld bij het oprichten van volkscomité’s en het opzetten van de volksmilitie en hebben zich als geen ander beijverd om de 25 Februari Beweging, de voorloper van de NDP, gestalte te geven. Zij hebben veel gedaan en hard gewerkt om socialistische structuren op te zetten. Vandaag bekleden de linksen van gisteren topposities binnen het overheidsapparaat. Menigeen heeft door het militaire overwicht de kritische instelling verloren, waardoor de verpaupering om zich heen kon grijpen. De communisten en socialisten van gisteren die iets heel anders wilden, zijn uiteindelijk precies zo geworden als de oude politiek die zij wilden veranderen.’
Hebben de linksgeoriënteerde hun ideologie laten varen?
Bakker:
‘Ik denk niet dat zij allemaal hun linkse ideologie hebben laten varen. Het is voor iedereen verschillend, wij zouden het van persoon tot persoon moeten bekijken. Ik weet van mezelf dat toen ik toetrad tot de NPS, ik mijn ideologie niet heb laten varen. Ik was de mening toegedaan, dat er een breed front tegen armoede en ellende, een progressieve volksbeweging, nodig is om sociale rechtvaardigheid in Suriname te bewerkstelligen en aansluiten bij de NPS leek mij de meest plausibele weg om dat doel te bereiken. Het linkse gedachtengoed van velen is theorie, maar hoe breng je het in praktijk?’
De politieke activist Bakker zegt dat wij met de huidige politiek/economische crisis weer op het punt zijn beland om de linkse krachten te hergroeperen en te bezinnen hoe verder te gaan met de linkse ideologie en het ten dienste van de samenleving te stellen.
‘De invloed van de revolutie op de NPS is heel complex. In grote lijnen komt het erop neer, dat na het vertrek van Venetiaan is gebleken dat de NPS naar rechts is geschoven. Wat er gebeurd is met de NPS kan je alleen begrijpen als je weet wat er voordien met de NPS is gebeurd. De grondgedachte van de bedenkers van de NPS was een sociaal democratische partij te zijn. Het was van oorsprong een ideologische partij, maar men is het al gauw gaan identificeren met de mulat en de Jood. Met de opkomst van Johan Adolf Pengel is langzaam het linkse karakter veranderd van een democratische naar een volkspartij, onder leiding van een alleenheerser. Pengel heeft veel goed werk verzet, maar heeft de kiem gelegd voor de neergang van de NPS door de partij te veranderen van een democratische partij naar een partij waar hij alleen het voor het zeggen had. Hij maakte een partij waarin hij omringd werd door jaknikkers, de zogenaamde ‘fio fio’s’. Vroeger kon iedereen zijn stem laten horen binnen de NPS, je had toen de Partijraad waar ieder lid zijn stem kon laten horen. Vanaf Pengel stemden de leden niet meer, maar de gemandateerden. Daarmee is de democratie de das om gedaan binnen de partij. Weinigen gaven tegengas aan de alleenheerschappij van Pengel, aangezien hij veel heeft verwezenlijkt voor de volkscreolen. Zo begon de langzame achteruitgang van de partij. Toen Henck Arron de scepter in handen kreeg, had hij ook geen behoefte meer aan democratie. Arron was bezig met de grote issue van de onafhankelijkheid, interne democratie binnen de NPS had geen aandacht. Venetiaan hield zich bezig met het herstel van democratie en rechtstaat en kwam er niet aan toe te werken aan de interne democratie van de NPS.”
Volgens Bakker is het nu weer tijd om te proberen, de hele diversiteit van links die wij in de jaren zeventig hadden, te mobiliseren om sociale rechtvaardigheid te bewerkstelligen, maar niet zo zeer als een organisatie, maar in het denken. Het idee van sociale rechtvaardigheid is sociale gelijkheid. De kerngedachte van links is dat alle mensen gelijk zijn en het is zijn overtuiging dat de staat zich daarvoor moet inzetten.
