Indien na onderzoek blijkt dat SRD 1.4 miljard aan reçu’s (periode Andojo Rusland 2014 tot uitspraak Gilmore Hoefdraad 2016) in de lade lag en andere economische informatie niet is doorgegeven aan credit rating waakhonden, zal er een herijking moeten plaatsvinden van de kredietbeoordelingen. Dit zegt fiscaaljurist Robby Makka aan Dagblad Suriname naar aanleiding van de recente reacties van president Desi Bouterse en Financiënminister Hoefdraad. ‘Standaard & Poor’ en ‘Fitch’ hebben ons land van mei 2015 over de periode 2014 ratings gegeven van BB-. Beide kredietbeoordelaars hebben dit herbevestigd en vonden zowel het per capita inkomen als ‘governance’ indicatoren van Suriname beter dan vergelijkbare landen in de BB-rating categorie. Moody’s gaf een BA3, terwijl Dagong ons een BB+ gaf. De situatie was volgens hun stabiel. “De wurgeconomie werd niet gewurgd. We kennen de maatregelen, devaluatie, government take, BBP-verhoging per sector, olie, goud, doch met wurgcontracten is de economie nu doodgedrukt”, aldus Makka.
Ratingkosten tussen US$ 50.000 tot US$ 100.000 per beoordeling
Makka zegt dat vanuit de nieuwe CBvS-top ofwel het ‘crisisteam’, Suriname mag verwachten dat de rating aandacht zal krijgen. Ratings kosten volgens hem heel veel geld, volgens ingewijden tussen US$ 50.000 tot US$ 100.000 per beoordeling. De interne controle van de CBvS en of andere controleautoriteiten kunnen middels reçu dit bedrag bevestigen. “Nu hebben wij een ‘moni no de’ staatskas. De president zei op 20 april 2015 ‘precaire financiële situatie’. Twee maanden eerder, op 20 februari 2015, zei de voorzitter van de vaste parlementaire commissie Financiën, Amzad Abdoel, dat “de sfeer” niet zo was: 1 partij, 2 stemmen. Dat moeten wij niet hebben”, aldus de fiscaaljurist.
Kredietbeoordelaars kunnen nauwelijks ter verantwoording worden geroepen
Tot op heden kunnen de kredietbeoordelaars volgens Makka nauwelijks ter verantwoording geroepen worden, doordat ze zich beroepen op het gegeven dat hun beoordelingen meningen zijn. Hierdoor worden ze door de wet voor vrijheid van meningsuiting beschermd en zijn alle pogingen fouten te straffen door aanklachten, mislukt. De kredietbeoordelaars lopen dus geen risico’s door het uitvaardigen van foutieve beoordelingen. Zulke beoordelingen hebben investeerders volgens hem vele miljarden dollars gekost.
Tussen 2005-2010 werd Surinaamse munt voor 150% gedekt
Makka maakt een vergelijking met de situatie in de periode 2005-2010 waar de Nieuw Front regering met Andre Telting en Humphrey Hildenberg als monetaire autoriteiten voor monetaire stabiliteit zorgden, geconsolideerd met een dekking van 150%. De dekking van de Surinaamse munt was 150% en dus ver boven de wettelijk vastgestelde 50%. Er was een gemiddelde economische groei (BBP) van 5% per jaar (één der hoogste in de regio), de financieel-economische weerbaarheid werd verbeterd. Een groot deel van de achterstallige buitenlandse schulden werd afbetaald, waaronder US$ 80 miljoen voor de aankoop van militair materieel uit de periode 1980 – 1987 en schulden voor de Para Industries, eveneens uit die periode. Het BBP nam toe tot US$ 3,1 miljard en het BBP per hoofd van de bevolking steeg tot US$ 5.818. De monetaire reserve klom tot US$ 680 miljoen en de importdekking steeg tot ca. 6 maanden. Het gerealiseerde overheidstekort in procenten van het BBP bleef stabiel rond 0,5%. De koersen waren stabiel en de inflatie was onder controle. Ook 2009 – dat internationaal als een economisch rampjaar wordt beschouwd – vertoonde volgens Makka een positieve groei van 2,5%. Het macro-economisch beleid 2005-2010 leidde tot een creditrating van een solide B+, met een positieve outlook. Dat betekent dat Suriname direct na 2010 een verbetering van zijn kredietwaardigheid tegemoet kon zien.
Betere rating was na 2010 voorspeld
Volgens Makka is het bovenstaande de ratingsinformatie die het Nieuw Front overdroeg en is deze gepubliceerd. Hierbij was zelf in 2010 voorspeld dat het land betere ratings in de opvolgende jaren zou krijgen
We laten ons ‘raten’ aan de hand van geleverde diensten en cijfers die niet altijd sterk verifieerbaar zijn
Ratinganalyses zijn volgens Makka bedoeld als aanbevelingen voor investeerders. Een beoordeling weerspiegelt het risico op wanbetaling of verlies van investeringen. Zo’n oordeel wordt meestal uitgedrukt in een eenvoudig classificatiesysteem, als hierboven bedoeld. “Het geven van een kredietbeoordeling aan een land is niets anders dan een raadspel, wordt ook wel gezegd.” De beoordelingen zouden zelden accuraat of stabiel zijn, zeker als het gaat om de beoordelingen van landen of ingewikkelde financiële producten, die vanwege hun complexiteit nauwelijks te ‘raten’ zijn. “Ik deel die mening niet. We moeten elke rating serieus nemen. Maar, Suriname laat zich niet specifiek raten, omdat een goede Clad, BAD, Rekenkamer en andere auditinstellingen ontbreken. We laten ons ‘raten’ aan de hand van geleverde diensten en cijfers, die niet altijd sterk verifieerbaar zijn. Dat merk je nu tussen Rusland en Hoefdraad. Als je een goed netwerk hebt in Amerika, waar de adviseurs van Hoefdraad vandaan komen, en goed kan lobbyen, lukt het wel. Bovendien betaal je ervoor. ‘You don’t bite the hand that feeds you’”, aldus Makka
We hadden groeicijfer zonder bloeiperiode
“We hadden groeicijfer gehad zonder bloeiperiode, als het gaat om de rating. Groei wel voor (sommige politici) maar economische bloei niet voor het volk, althans niet zoals wordt beloofd of in programma’s wordt vastgesteld.” Ook hier is de interpretatie volgens de fiscaaljurist des gelegenheid en politiek zwaar scorend. “Verschillende macro-economische indicatoren worden (on)bewust gemixt. Veel criteria die gewaardeerd zijn zoals BTW is meer hoop dan realisatie gebleken. Ik hoop dat de Glenn Gersie, Anthony Caram en Silvano Tjon Ahin meer licht zullen doen schijnen in de donkere ratingtunnel, waarin politici rijden. Staatsschuld, inflatie, monetaire reserve, creditrating, BBP, fiscaliteit etc. zijn aparte sporen. Zo ook het KPMG-rapport dat over sociale uitgaven wat zegt en niet over ‘goede economie’. Beter onvolmaakt en echt, dan gemaakt volmaakt. Zo typeer ik elke keer de kredietrating”, aldus Makka.
FR
