De vele ontheffingen bij de staatsbedrijven komen opeens achter elkaar. De vraag rijst waarom de maatregelen zo lang op zich hebben laten wachten, terwijl de klachten in het publieke domein al van jaren terug zijn. Neem nu SLM. Als de president aangeeft dat het slecht is gegaan met de SLM, dan is het logisch dat hij ook aandeel heeft hieraan. De voorzitter van de RvC was een (partij)loyale persoon, zijn man, die door hem gepresenteerd werd als een luchtvaaartdeskundige. Deze man zou niet alleen SLM, maar de totale luchtvaartsector helpen upgraden. Van een luchtvaartdeskundige mag worden verwacht dat hij de directie van het bedrijf goed kan cotroleren en op het juiste moment technisch kan aansturen en begeleiden. De directie voert het beleid uit dat goedgekeurd wordt door de RvC. Over het reeds gevoerde beleid wordt conform het vennootschapsrecht decharge verleend aan de directie door de controlerende instanties waaronder RvC en de aandeelhouders. Gedurende de afgelopen jaren is decharge verleend aan de directie en is daarmee het gevoerde beleid goedgekeurd. Deze goedkeuring krijgt in de Surinaamse context een extra dimensie, wanneer deskundigen achter de goedkeuring zitten. Door de regering is de directeur van de SLM zelfs gewaardeerd o.a. in 2012. Bij die gelegenheid werd door de president aangegeven dat Surinam Airways zal bestaan zolang Suriname bestaat. ‘Geen Suriname zonder SLM’ zou de president toen hebben gezegd. In het geval van SLM kan dus niet gezegd worden dat de raad en in het bijzonder de voorzitter niet in staat was de directie te controleren, een uitzonderingsgeval vergeleken met de praktijk bij andere staatsbedrijven. Vanwege de uitspraken gedaan in 2012 door de president, rijst wel de vraag waarom opeens besloten wordt om het bedrijf te privatiseren. De vraag die in deze ook aan de orde is, is wanneer de SLM wel winst heeft gemaakt. Dat is in de geschiedenis van het bedrijf zelden gebeurd. Er is al jaren geklaagd over de privileges die politici, personeelsleden, werknemersvertegenwoordigers en gelieerde politieke partijen hebben bij het bedrijf, welke zeker ook een invloed heeft op de out-put en de productiviteit. De SLM lijkt al jaren op een typische overheidskantoor waar veel kan worden geregeld. Er is in de media 2 jaar en 4 maanden terug sprake geweest van de ‘lintjesregen’ bij de SLM. Wat is er tussen toen en nu opeens zo veranderd? De in ongenade gevallen SLM-directeur is ‘Commandeur in de Ereorde van de Palm’. Dit voor zijn jarenlange inzet voor het bedrijf en zijn positieve inspanningen als directeur en zijn doorzettingsvermogen, zo luidde het toen. Nu wordt als hoofdaanleiding voor de ontheffng/ontslag van deze directeur aangedragen de ‘blunder’ van de aankoop van een vliegtuig dat daags terug zijn ‘maiden flight’ maakte vanuit Frankrijk naar Suriname. Is deze grote besteding van geld en vergaand financieel besluit genomen zonder goedkeuring van de RvC en de deskundige voorzitter? Deze airbus is 17 jaar oud en zou gelegen hebben in een woestijn. Deze laatste informatie wordt kennelijk misbruikt om het aankomende ontslag te rechtvaardigen, maar er zou een praktijk bestaan om vliegtuigen op soortgelijke plekken te bewaren vanwege klimatologische omstandigheden om corosie te voorkomen. Aan de andere kant wordt ook beweerd dat deze manier van parkeren een teken kan zijn dat niet meer van het vliegtuig zou mogen worden verwacht dat het in gebruik komt. Nu is wel de indruk door de president gewekt dat het niet gaat om de aankoop van een degelijk vliegtuig. Dat kan een impact gaan hebben op de verkoop van de tickets. Uit beschikbare foto’ blijkt overigens dat het aangetrokken vliegtuig van de ouderwetse opgestelde monitors (tv’s) heeft, dus niet voor elke passagier bevestigd aan de achterkant van de stoelen. Dat maakt dat dit vliegtuig dus minder comfortabel is dan het vorige en dat telt wel bij de lange vluchten tussen Paramaribo en Amsterdam.
We hebben eerder gesteld dat duurzame maatregelen getroffen kunnen worden om staatsbedrijven op verantwoorde wijze te kunnen draaien. Er moeten uniforme ‘good corporate governance’ regels verankerd worden in de wetgeving, waaraan ook de aandeelhouder Staat Suriname/regering van Suriname gebonden is. Zolang dat niet het geval is, zullen regeringen jarenlang mismanagment van staatsbedrijven toestaan en opeens acties nemen en koppen laten rollen, wanneer politiek het goed uitkomt dus verlaat. Structurele maatregelen blijven uit. We verwijzen kort naar EBS. Een minister die leiding gaf aan een door corruptie geteisterd department, wordt gezet bij EBS met dezelfde problemen. Raad u eens wat er gebeurt wanneer de ‘politieke staart’ die rondom de minister hangt voor eigen gewin, mee verhuist naar dit staatsbedrijf (patronage). Er zijn opvattingen die beweren dat deze ontslagen bedoeld zijn om de aandacht af te leiden van de economische malaise en tevens om te wijzen dat de regering werkt aan het hoofd- en megaprobleem van Suriname dat gelinkt is aan alle andere chronische en sluimerende ziektes en dat is de corruptie. Zolang er geen anticorruptiecultuur wordt gevestigd vanuit de regeringstop en er geen structurele bestuursregels worden verankerd in wetgeving, zijn dit soort ontslagen als bij EBS, SLM, Telesur, SBB en SWM niet in context te plaatsen.
