In het veertigste jaar van het bestaan van de Republiek Suriname kroop Henk Doelwijt in de pen en zette tekenen des tijds neer als bezinningsteksten
De idealist Arron
Henck Alphonsus Eugène Arron†, de idealist, keerde aan het begin van de jaren 1960 uit Nederland (waar hij International Banking Affairs had gestudeerd) terug in Suriname, werd lid van de Nationale Partij Suriname en in een wip stond hij sterk binnen de partij. Pengel, geënthousiasmeerd door Arron’s redevoeringen, stond tijdens een van de eerste publieke toespraken van Arron op, applaudisseerde en zei: ‘Hij is een man naar mijn hart.’ Arron bracht een nieuw intellectueel elan in de kringen van de NPS.
Dat Pengel de rooms-katholieke Arron naar voren schoof als zijn opvolger binnen een anitri partij maakte dat velen de wenkbrauwen fronsten. Met Arron aan het roer werd de NPS sterker. De rooms-katholiek georiënteerde Progressieve Surinaamse Volkspartij raakte op de achtergrond mede vanwege het feit, dat de achterban opteerde voor de NPS onder Arron. Opvallend is, dat Arron werd opgevolgd door Venetiaan die ook een paap is.
Bestuur en administratie
Een grote rivaal van de NPS onder leiding van Pengel was de gevestigde politieke, economische en sociale elite bestaande uit mulatten, een bevolkingsgroep met gemengd Joods, Indiaans, Creools, Europees bloed die in de jaren tussen 1950 en 1960 een vooraanstaande plaats innam binnen het maatschappelijk spectrum. Het was deze groep die voorzag in bestuurlijke en administratieve ervaring en het kader voor de vrije beroepen leverde. Velen werden door Nederland verleid om Curaçao en Indonesië te helpen ontwikkelen en zo begon de brain drain uit Suriname. Deze migratie van intellect zet zich anno 2015 nog steeds voort. Het was ook deze groep die door in 1969 een coalitie te vormen met de VHP, Pengel ten val bracht. Arron beviel hun beter dan Pengel. Arron bood hun de gelegenheid om hun intellect en ervaring in te zetten binnen het apparaat van de overheid. Dit was een triomf over sterke historische emoties die Suriname kwelden.
Arron wist ook de PNR van Bruma rond de tafel te krijgen. Hij bracht jonge nieuwe gezichten in de gelederen van de NPS die spoedig politieke carrière maakten. Het heeft hem enorme kritiek bezorgd van de kant van de oude garde van de NPS. Vergeten werd dat Arron vóór 1970 zelf ook jong en onbekend was. In een handomdraai bereikte hij, zonder kleerscheuren, de top van partij. De ene dag was hij een vaag lid, de andere dag was hij een bestuurslid dat uitgroeide tot de onbetwiste partijleider. Hij volgde dezelfde tactiek op weg naar de staatkundige onafhankelijkheid van Suriname: hij ging confrontaties met de oppositie uit de weg totdat hij in de positie was om de spijker op de kop te slaan. Volgens Arron had elk plan zijn voor – en tegenstanders. Hij werkte daarom stap voor stap en zo stil mogelijk. Het was een complete verrassing voor iedereen toen hij in 1973 aankondigde: ‘ultimo 1975 Suriname onafhankelijk.’
Het is notoir, dat Arron de drang kende om de touwtjes in eigen hand te hebben en houden om er zeker van te zijn, dat zaken nauwgezet uitgevoerd werden. Deze ik-doe-het-zelf drang komt onder andere tot uiting in de portefeuilles van de ministeries van Financiën en Buitenlandse Zaken, die hij naast het minister-presidentschap ook beheerde.
Arron de dienstverlener
Van politiek leider Arron mag gezegd worden dat hij diplomaat en vredestichter was, multiculturele achtergronden goed begreep en een aura van waardigheid als kroon had, zonder overmatig trots en pompeus te zijn. Wij leerden Arron kennen als een dienstverlener en geen baas. Hij had gevoel voor humor en wist spanning te breken en zaken in het juiste perspectief te plaatsen. Hij voelde aan hoe strak de teugels gehouden dienden te worden en verstond de kunst mensen te bundelen en te corrigeren. Hij was in staat het beste uit elkeen te halen. Gemoederen sussen en vijandigheden kalmeren, zodat individuele opvattingen binnen zijn structuren rationeel en onpartijdig in overweging werden genomen waren enkele van zijn sterke kanten. Hij hanteerde het tweesnijdend zwaard van regeringsprocedures om het pad schoon te houden en niet om tegenstanders neer te maaien.
Opvallend in de Arron-politiek is het benadrukken van het positieve en het negatieve (zo lang mogelijk) ontwijken. Het was belangrijk voor Arron de NPS als een eenheid te presenteren. Als er problemen openbaar werden gemaakt, dan was het niet bij monde van hem.
Wanneer hij een doel voor ogen had, het deed er niet toe wat voor schijnbaar onoverkomelijke obstakels in zijn weg waren gelegd, hij vond altijd een uitweg om zijn doel te bereiken. Het voornaamste kenmerk van Arron was volharding. Hij werd opgevolgd door Venetiaan, die qua aanpak in veel opzichten zijn evenbeeld was.
Arron was niet echt dapper en ook niet politiek onafhankelijk, zijn politiek om vriendschappelijk om te gaan met iedereen deed zich ook gelden in de buitenlandse politiek. Vriendschappelijke verhoudingen met een breed spectrum van landen, met de nadruk op Zuid-Amerika, waren Arron’s idee, dit zonder het expansionistische karakter van de Zuid-Amerikaanse landen uit het oog te verliezen.
Binnen het kader van de buitenlandse politiek van Arron paste het om machtige vrienden ver van huis te hebben, landen die veraf gelegen en niet op loopafstand van Suriname gevestigd waren.
Henk Doelwijt
