De afgelopen weken toont de valutamarkt veel beweging en volgens sommigen zelfs onrealistische schommelingen. Interessant om te weten is, wat voor effect dit fenomeen op de vastgoedsector zou kunnen hebben. De meeste huizen/percelen worden in vreemd valuta geprijsd. Dit betekent dat men meer SRD’s moet neertellen om uiteindelijk tot de vraagprijs te komen. De vastgoedsector is volgens makelaar Raoul Tjong A Hung de maatstaf voor de economie. Als men onroerend goed verkoopt, dan betekent het dat het goed gaat met het land. Het moment het slecht gaat met de economie, komt de onroerendgoedmarkt op een doodspoor.
Makelaar Tony Abboud zegt dat zolang er een stabiele koers is, er goede ontwikkeling in het land is. “Als de koers onstabiel is, heb je geen goede ontwikkeling. Sinds de afgelopen twee weken is de verkoop stil. Wij adverteren in Euro’s, en ontvangen in SRD’s, maar hoe komt men aan het verschil in SRD’s? Dit is een probleem voor de ontwikkeling van onze projecten. Wij verkopen voor Surinamers en Surinamers verdienen niet in Euro’s”, zegt Abboud.
Hyptheekrente
Behalve het beleid qua koersen spelen ook de maatregelen van de Centrale Bank van Suriname, de kasreserve aangaande, een belangrijke rol op de markt. Het verhogen van de kasreserve betekent dat de banken minder kunnen uitgeven. Zo een laag aanbod betekent een duurder prijs neertellen voor het lenen van geld. De hypotheekrenten zullen dus stijgen bij afname van het aanbod van geld.
Volgens Jim Boussaid, directeur van de Hakrinbank, is het inderdaad zo dat het moeilijker is geworden om een lening te krijgen bij banken. “De markt zakt in elkaar, omdat veel mensen niet weten waar de toekomst naar toe gaat. Dit ligt niet aan de hoge rente van de banken. Het heeft te maken met de algemene economische ontwikkeling en de vooruitzichten. Mensen stellen investeringen uit. De hypotheekrente is nauwelijks aangepast naar 13-14%. Het probleem ligt niet bij ons, maar bij de macro-economie. Wij hebben weinig ruimte”, aldus Boussaid.
“Als de banken besluiten om de rente te verhogen, en de mensen hun salarissen hetzelfde blijven, is de onroerendgoedmarkt dood. Het probleem bij onze markt is dat wij altijd in een schijnwelvaart hebben gewoond. Een groot deel van de Surinamers kan niet huren of kopen. Er zijn wel delen vanuit het buitenland die kunnen kopen. Vandaar dat ik zeg dat wij in een schijnwelvaart leven”, zegt Tjong A Hung.
In de sector was het voor de verkiezingen al slap, maar na de verkiezingen kreeg de sector een schok. Iedereen die geld zou willen investeren, stopt met investeren, omdat hij de kat uit de boom kijkt. “In de onroerendgoedsector is er een aantal klassen. Mensen die niet naar het buitenland kunnen, zijn verplicht om hier een huis te huren of te kopen. Die laag zal kopen als zij de mogelijkheid daartoe heeft. De andere groep is in de gelegenheid te kopen en kiest tussen het kopen of het land te verlaten.”
Pas het begin van de ondergang
De burger kan op een gegeven moment zelfs de rente niet aflossen, laat staan de totale lening. Volgens een andere makelaar is dit pas het begin van de ondergang van de sector. De mensen zullen op een bepaald moment zelfs hun spaargelden opmaken. De prijzen zijn niet gestegen, maar stabiel gebleven. “Omdat de SRD minder waard is, moeten de mensen meer uitgeven. Als men de rente niet kan betalen, en hiervan uitgaande geen leningsovereenkomst kan aangaan met een bank, zal de sector niet verkopen. Het niet kunnen verkopen zal de aanbieders dwingen om de prijzen te doen aanpassen.” Deze situatie zal ons volgens de makelaars zeker in die richting leiden. Het logische effect zou moeten zijn dat de buitenlanders die de lage prijzen constateren, wel zouden kunnen kopen. Dat zal ook niet gebeuren. “Men moet eerst de intentie hebben om hier te kopen. In Miami en Spanje bijvoorbeeld zijn de percelen goedkoop. Suriname is gewoon te duur. Dat is in de loop der jaren door al die Nederlanders en Chinezen zo geworden. Men komt met maffiagelden en goedkope financieringen uit hun eigen landen. Hier betaalt men 14% rente en in hun eigen land betaalt men 2%”, zegt een makelaar.
Kavish Ganesh
