We kennen het allemaal. Het komt zo vaak voor dat we er misschien gewoon aan zijn geraakt. Ontheffing uit een functie vanwege veranderde beleidsinzichten. Ook ik heb ermee te maken gekregen (zie aangehecht schrijven). Ik ben nu ervaringsdeskundige en kan erover mee praten wat het met je doet. Erger nog, wat het doet met je arbeidsmentaliteit en dus, omdat dit verschijnsel vooral voorkomt bij de overheid, met de arbeidsmentaliteit in het overheidsapparaat. Laat me eerst uitgebreider ingaan op de ontheffing vanwege veranderde beleidsinzichten. Zo’n ontheffing heeft niets te maken met de manier waarop het slachtoffer zijn werk doet. Er wordt je dus niet gezegd wat je eventuele tekortkomingen zijn en nog minder krijg je de gelegenheid om eventuele fouten te verbeteren. Er wordt ook geen inzicht gegeven in de gewijzigde inzichten die de ontheffing zouden kunnen rechtvaardigen. Ik noem een dergelijke manier van handelen inhumaan, wat betekent: niet in lijn met de menselijke beschaving.
Het belangrijkste onderscheid tussen mens en dier is het verstand. Een mens is in staat zijn handelen te beredeneren en te motiveren waarom hij zoiets doet. Zo worden bijvoorbeeld elk jaar leerlingen afgewezen. Elke leerkracht kan op basis van de cijfers aantonen waarom dat gebeurd is. En de leerling kan dan begrijpen waarom hij is blijven zitten. De belangrijkste vraag in het mens-zijn is de waarom-vraag. Waarom doe ik dit, waarom doet hij/zij dat, waarom gebeurt dit zo? Daarmee vraagt de mens naar de zin van zijn handelen en de zin van zijn leven. De mens stelt deze vraag niet alleen aan zichzelf, maar ook aan de ander. Het getuigt van menselijke beschaving als wij onszelf kunnen uitleggen waarom wij iets op een bepaalde manier doen. Het getuigt van nog meer menselijke beschaving als wij de ander, die beinvloed wordt door wat wij doen, kunnen uitleggen waarom. Dit laatste is een uiting van respect. Ik kan het fout hebben, maar volgens mij zijn we het in Suriname met elkaar eens dat we elkaar met respect moeten behandelen, van mens tot mens, van collega tot collega, van chef tot baas en omgekeerd. Elke motivatiepsycholoog zal u kunnen vertellen dat waardering een belangrijke drijfveer is achter prestatie. Elke psycholoog zal u ook kunnen vertellen dat straf met mate moet worden toegepast en alleen effectief is als de gestrafte de reden van de straf begrijpt en heeft geaccepteerd.
Welnu, uit een ontheffing vanwege ‘nieuwe beleidsinzichten’ spreekt geen enkele waardering voor het werk dat het slachtoffer heeft verricht. De ontheffing lijkt op een straf. Het waarom achter d eontheffing is niet duidelijk voor het slachtoffer en kan dus ook niet door deze geaccepteerd worden. Het gevolg is een gefrustreerde, ongemotiveerde werknemer. Als ontheffingen op basis van gewijzigde beleidsinzichten stelselmatig worden toegepast, betekent dit een structureel inhumane behandeling van de medewerker. Goed en gemotiveerd personeel is een belangrijke voorwaarde voor elke organisatie, ook voor de overheid. Als je structureel het personeel demotiveert, ben je bezig je eigen overheidsorganisatie te vernietigen. Dit zie ik liever niet gebeuren. Ik houd van mijn land en wil dat het er goed gaat. Hierbij pleit ik dan ook voor een mindshift van leidinggevenden bij de overheid. Behandel uw medewerkers met respect. Neem daarbij desnoods een organisatiedeskundigen in de arm. Laten we op een menselijke manier met elkaar omgaan en ophouden ons human capital te vernietigen.
Ismene Krishnadath
