Prof. Michiel van Kempen heeft in verband met een cursus ‘Biografie schrijven’ bij de educatieve master Nederlands aan het IGSR een lezing gehouden over de biografie van Albert Helman. Kempen heeft zich 10 jaren in Helman verdiept. Hij heeft het niet gehad over de oorlogsjaren waar Helman een belangrijke rol in heeft gespeeld,ook niet over de tijd die hij in Spanje heeft doorgebracht, maar alleen over Helman en de Surinaamse onafhankelijkheid. In het uitzicht op onafhankelijkheid van Suriname heeft Helman nooit geloofd.Toen Suriname eenmaal onafhankelijk werd, was Helman er dan ook niet bij.
Volgens Helman was de onafhankelijkheid ‘een scheermes in de hand van een kind’. Hij vond dat een klein land nooit politiek onafhankelijk zou kunnen zijn. Dat het land toch onafhankelijk werd,was volgens hem dan ook het gevolg van een onverantwoord beleid van Nederland enSuriname.Na de coup in 1980 stuurde de Surinaamse legerleider een gezand naar Tobago om Helman te vragen richting Suriname te komen. Bij de revolutie die plaatsvond, was de hulp van Helman zeer gewenst. Helman heeft gereageerd door aan te geven dat hij dit graag van buiten uit zou willen doen.Helman is volgens van Kempen een centraal figuur en tevens een spiegel van de 20ste eeuw. ‘Helman is veel meer dan Suriname alleen.Hij is op allerlei plaatsen geweest waar de wereldgeschiedenis zich voltrok. Hij heeft verschillende coups meegemaakt. Je leest de wereldgeschiedenis in zijn biografie’, aldus Van Kempen.
Ronald Venetiaan, gewezen president van Suriname, wiens naam ook tijdens de lezing meermaals werd genoemd, was ook aanwezig bij de lezing. Hij gaf aan dat Helman een factor is geweest in Suriname, die ook buiten Suriname zijn inspiratie heeft gehad. Venetiaan meent dat hij over bepaalde zaken andere opvattingen heeft dan Helman, maar hij leest wel graag over hem.
Wie was Albert Helman?
Lou Lichtveld (1903-1996), die later vooral onder zijn pseudoniem Albert Helman bekend zou worden, was een Nederlands-Surinaamse schrijver en politicus. Er stroomden wel vijf soorten bloed door de aderen van Helman. Hij had twee volbloed Indiaanse grootmoeders en verder Duits, Nederlands, Creools en Frans bloed. Helman zag op 7 november 1903 het levenslicht in Paramaribo, dat toen nog een Nederlandse kolonie was, maar was een man van de wereld. Tijdens de Spaanse burgeroorlog vocht hij mee aan de Republikeinse zijde. In de Tweede Wereldoorlog was hij actief in het verzet. In de jaren vijftig was hij minister van Onderwijs en Volksgezondheid in Suriname en daarna werd hij gevolmachtigd minister in Washington. Na zijn pensionering vestigde hij zich op Tobago, later in het Italiaanse Airole en tenslotte in Amsterdam, alwaar hij op 92-jarige leeftijd overleed. De laatste jaren van zijn leven was hij nagenoeg blind, toch bleef hij tot op hoge leeftijd schrijven. In zijn werk neemt het land Suriname een belangrijke plaats in.
Kavish Ganesh/Lisa Vos
