De wetgever heeft gemeend formele regels in het kader van de periodieke verkiezingen van kracht te doen zijn, die tot nader order door allen gerespecteerd moeten worden. Paradoxaal genoeg is het juist de volksvertegenwoordiging als wetgevingspartner die moeizaam op weg kan met deze voorschriften. Een vraag die in de aanloop naar destembusgangsteeds weer opdoemt, is die naarde zin van de 1% regeling als voorwaarde voor deelname van politieke partijen aan de verkiezingen. Ordening dicht bij het eigen politiek tehuis is voor de Surinaamse politicus geen smakelijke kost. Waar de ene politicoloog pleit voor reinheid rond het verkiezingsgebeuren middels het formeelinstellen van een onafhankelijke verkiezingsautoriteit, een fractievoorzitter zich dienovereenkomstig uitspreekt, heeft onder andere de BEP-voorzitter daarover zijn twijfels. ‘Een onafhankelijke verkiezingsautoriteit is een utopie. Iedereen heeft een eigen politieke kleur. Ieder mens ziet dewereld op zijn eigen manier. Onafhankelijk zou je nooit kunnen zijn’, zegt BEP-voorzitter Celsius Waterberg( DBS-editie van 1 april). Wat deze partijleider hier aanhaalt, zal ook de opvatting zijn van zijn bondgenoten. Een onbegrijpelijke gedachtenloop. De onafhankelijke accountant onderzoekt de juistheid van dejaarrekening van de onderneming. Die controleur is ook mens, ook hijis onderhevig aan menselijke tekortkomingen en menselijk falen. Maar objectiviteit en betrouwbaarheid liggen in de grondhouding van deze beroepsbeoefenaar. Mocht een wettelijk ingesteld controle-orgaan op het niveau van overheidsoptreden niet naar behoren functioneren, dan heeft het volk juist met het oog op die risico’s een volksvertegenwoordiging aangewezen die in voorkomende gevallen onverwijld in actie moet komen. Inderdaad is niemand in de wereld volkomen objectief omdat wij mensen nu eenmaal geboren worden met karaktereigenschappen die ook een element van subjectiviteit hebben. Desondanks zal elke oprechte manager, rechtspreker of controleur steeds trachten de menselijke subjectiviteit in zijn of haar denken en handelenzoveel mogelijk te objectiveren. Op die geestesinstellingis integriteit gebaseerd. De zo noodzakelijke onafhankelijke verkiezingsautoriteit is een doorn in de teen van degenen in de actieve politiek die onzeker zijn van hun eigen kracht als politicus, die twijfelen aan het invloedsbereik van hun politieke organisatie en aan de slagkracht van hun politieke entourage. Dat de Surinaamse politieke praktijk doortrokken is van argwaan bewees ook nu weer het begin van het verkiezingsgebeuren, waarbij bezorgdheid over hetmanipuleren met kiezers- en ledenlijsten zijn geuit. De recente treurzang van de SPA- voorzitter dat de 1% regeling in strijd is met het verenigingsrecht is een verbluffend staaltje van politieke vindingrijkheid, zonder evenwel enigeindruk op de welbewuste burgers. De hoorbare smeekbeden van een aantal partijleiders aan hun grootmeesters in coalities hebben ook ons bereikt. Zij hebben hun weldoeners plechtig beloofd de kiezers te vragen hen straks te gedenken in het stemhokje. Niet op grond van hun gloedvolle redevoeringen en argumentatiekracht, niet op grond van hun vermogen om tijdens hun toespraken enige gemoedsbeweging bij hun gehoor teweeg te brengen. Het gaat om niets anders dan hun aandoenlijk verzoek weer mee te mogen doen, ook al weten zij zelf niet waar zij naar toe moeten met Suriname. Daarom liever geen objectieveverkiezingsautoriteit, maar eerder het zachte recept in de vorm van smeekbeden, een tijdelijke dosis misleidende nederigheid jegens de kiezers en wat manipulatieruimte. Ook deze notitie tot slot: het veranderen van methoden, systemen,technieken, processen en procedures zal nergens enig positief resultaat opleveren als die doorgevoerd moeten worden in een klimaat van aanhoudende ontrouw, onoprechtheid, egoïsme, misleidende sympathiebetoon en nog meer van die negatieve omstandigheden. Instelling van de verkiezingsautoriteit, wijziging van de Kieswet en van de Kiesregeling, andere en fraaiere stembussen en stembiljetten, gazo maar door. Het gaat om de materiele voorzieningen,de zichtbaarheden, de ‘hardware” van het veranderen. De goede geest komt niet vanzelfsprekend aangewaaid in de tempel, omdat die uit goud gemaakt is. Blijven onbetrouwbaarheid, hebzucht en andere vormen van immoreel politiek gedrag de voorname accenten zijn, vergeet alles dan maar. Alle schone beloften van de alternatieve briljanten in de politiek ten spijt, die ons land gedurende hun drievoudige beleidsperioden ook geen stap voorwaarts gestuwd hebben. Zie maar hoe in de districten Commewijne en Saramacca kiezersbedrog en grondroof door assembleeleden hen wederom de toegang hebben geboden tot een plaatsje op het stembiljet. Zo werkt bij ons nu eenmaal het instituut van ‘de almachtige partijleiding’, zich pro forma beroepende op genomen besluiten van hun partijstructuren en congressen. Ingewijden dragen er wel kennis van dat congresgangers vooraf worden geprogrammeerd. Er is gelukkig nog enige troost: voor de oprechte burgers blijft de objectieve verkiezingsautoriteit in elk geval een noodzaak.
Stanley Westerborg
[email protected]
