Venezuela is een wereldexporteur van aardolie. Het is één van de rijkste landen van onze planeet met veel armoede en gewelddadigheid. De olie-, gas- en ijzerreserves die voor exploitatie liggen in de bodem, zouden de rijkdom van iedere Venezolaan met 10 kunnen vermenigvuldigen. In 2007 had Venezuela 26 miljoen inwoners. Volgens cijfers van de Verenigde Naties leeft bijkans 40-50% van de bevolking onder de nationale armoedegrens. Van 1998 tot aan zijn overlijden in maart 2013 was Hugo Chavez van de linkse Beweging van de Vijfde Republiek president. In april 2013 wint Nicoloas Maduro de verkiezingen.
Het Meer van Maracaibo vanaf 1917
Het meer is een bos van torens en samen met de oliebron in Cabimas en andere gebieden, veroorzaakt de olie alle rijkdom en alle ellende van Venezuela. Al omstreeks 1917 begon de oliewinning in Venezuela. Eind 1922 werd de bron La Rosa aangeboord en toen barstte de oliestorm los. In een vloek en een zucht verrezen er 73 ondernemingen. De Sinterklaas die de concessies uitdeelde was dictator Juan Vicente Gomez, een veeboer uit de Andes, die zich tijdens de 27 jaar van zijn regering (1908- 1935) bezighield met kinderen maken en handel drijven. Terwijl de zwarte stromen opborrelden, haalde Gomez olieaandelen uit zijn overvolle zakken en gaf ze als beloning aan zijn vrienden, familieleden en hovelingen, aan de dokter die zijn prostaat bewaakte en aan de generaals die hem in de rug dekten. De gunstelingen van de dictator verkochten hun concessies aan Shell, Standard Oil of aan Gulf (Noord-Amerikaanse bedrijven).
De handel in invloed en steekpenningen ontketende speculatie en riep het verlangen naar bodemschatten op. De inheemse gemeenschappen werden van hun grond beroofd en de Indiaanse bevolking verdween als een luchtbel. De oliewet van 1922 werd opgesteld door de vertegenwoordigers van 3 Noord-Amerikaanse bedrijven. Toen de dictator Marcos Perez Jimenez in 1958 ten val werd gebracht, was Venezuela een grote oliebron, omringd door gevangenissen en martelkamers, en importeerde het alles uit de Verenigde Staten: auto’s, koelkasten, gecondenseerde melk, eieren, sla, wetten en decreten. De industrialisatie kon en kan nog steeds niet behoorlijk op gang komen, omdat de binnenlandse markt beperkt is vanwege de armoede van de volksmassa’s.
De agrarische hervormingen, landbouwhervormingen, voedselproductie en de commerciële landbouw op grote schaal zijn alleen maar bij beloften gebleven. De voorspoed had niet gediend om het land te ontwikkelen en de diversiteit te bevorderen. Integendeel, pure geldsmijterij en geldverkwisting van machthebbers, het parasitaire leven, hebzucht, egoïsme van dictators en politici hebben een structuur en systeem geschapen van onderworpenheid, veel consumptiebehoeften dat gedekt wordt middels import (import, consumptie-economie).
De overvloed en de welvaart gingen hand in hand met de armoede van de meerderheid van het volk. Het kapitaal werd niet geaccumuleerd en geherinvesteerd, maar verspild. Landbouw om in eigen levensonderhoud te voorzien kwam in de plaats van de mijneconomie. De mijnen vereisten grote volksverhuizingen en ontwrichtten de landbouwgemeenschappen. De vrijhandel vaagde de pas geboren nationale industrie weg. De Staat is de belichaming van het volk en de Staat geeft de volksmassa’s politieke en economische toegang tot de zegeningen van de staat (overheidsgunsten). Een nationaal ambachtsliedenbestand en de ondernemersgeest maakten plaats voor overheidsgunsten. Hetgeen resulteerde in een bankroet van het populisme en de politiek der massa’s. Het huidige Venezuela is kenmerkend hiervoor en een zeer goede leerschool.
Een Venezuela met duizelingwekkende inflatie, schaarste aan essentiële primaire levensbehoeften en goederen, nog grotere armoede voor de armen, een verderfelijke economische politiek en de grote massamobilisaties rondom leiders als Hugo Chavez en Maduro. Het tijdperk van de charismatische leiders met een populistisch, romantisch aura om zich heen, zal plaats moeten maken voor de technocratie. Een volk dat zijn bestaan aan een enkel product toevertrouwt, pleegt zelfmoord.
Leendert Doerga
