Op maandag 24 november is de herdenkingsdag Sasi Suro van de Javanisten in Suriname verklaard tot een nationale vrije dag die niet gelijk gesteld is met de zondag. De groep Javanisten in Suriname heeft al geruime tijd een verzoek gedaan aan de Surinaamse regering om haar nieuwjaarsdag tot een nationale vrije dag te verklaren. Het is voor het eerst in de Surinaamse geschiedenis dat een regering een bepaalde status heeft toegekend aan deze dag. Deze regering heeft vanuit de maatschappij en met name het bedrijfsleven veel kritiek moeten incasseren op een aantal spontaan toegekende vrije dagen. Op de kritiek te pareren, werd door deze regering een adviescommissie voor de nationale vrije dagen ingesteld, die op tijd uitkwam met een rapport met oplossingen voor het vrije-dagen-vraagstuk. Dit rapport is ook ter inzage gelegd voor het brede publiek. Wat de status van het rapport, is weten we niet. Met betrekking tot de Sasi Suro is door de commissie in het rapport ook het een en ander gesteld. De commissie tekende aan dat Sasi Suro (samen met Goede Vrijdag, Iedul-Adha en Divali) als hoogtijdagen met een diepe religieuze achtergrond jaarlijks gevierd moeten worden als herdenkingsdagen. Aanbevolen werd dat gegadigden en belijders van het Javanisme middels een nog door de permanente Adviescommissie Gedenkdagen uit te werken systeem, in de gelegenheid worden gesteld om, indien gewenst – ongeacht de bedrijfsdrukte – betaald verlof vrijaf te nemen om deze hoogtijdagen te kunnen vieren. Aanbevolen werd door de adviescommissie om de Sasi Suro als herdenkingsdag niet werd gelijkgesteld met de zondag. Nu heeft de regering dus het advies van de adviescommissie in enige mate nagekomen, omdat exact van deze werkwijze is uitgegaan door de regering. Het is een nationale vrije dag niet gelijk te stellen met de zondag; overheidskantoren en scholen zijn gesloten, de directies in het bedrijfsleven bepalen zelf of ze hun personeel vrij geven of arbeid laten verrichten onder de tarieven (uurlonen) die gelden voor een doordeweekse dag, dus geen extra vergoeding. De adviescommissie heeft een onderscheid gemaakt in haar rapport tussen herdenkingsdagen en gedenkdagen. In 2000 was er een verzoek gericht aan de regering door de Federatie Javanisme Suriname om Sasi Suro als vrije dag in te stellen. De commissie vond het in haar rapport wenselijk het verzoek van de Federatie te honoreren. Dat is dus nu gebeurd, waarmee dus uitvoering is gegeven aan een advies door de commissie ter zake Sasi Suro. Overigens pleitte de adviescommissie in haar rapport aan de regering ook voor de inwilliging van het verzoek van de Suriname Chinese United Association om het Chinees Nieuwjaar ook in ons land, naast de 100 andere landen waar dit reeds het geval is, te verheffen tot nationale gedenkdag. ‘Sasi Suro wordt ingesteld als herdenkingsdag’, staat uitdrukkelijk in het rapport en deze dag is voor de commissie een religieuze vrije dag. Sasi Suro is voor de commissie (evenals Goede Vrijdag, Iedul-Adha en Divali) een hoogtijdagen met een diepe religieuze achtergrond en kan jaarlijks gevierd worden als herdenkingsdag. De commissie adviseerde ook om voortaan te spreken van gedenkdagen in plaats van vrije dagen en dat er herdenkingsdagen worden geïntroduceerd. Deze categorisering heeft haar beslag nog niet gevonden in een besluit van de regering. Sasi Suro is ongeveer een maand na de echte dag erkend door de regering ingevoerd. Het wordt een ongewone dag. Sasi Suro op zich is een dag die van culturele waarde is voor Suriname. Javanisten zijn volgelingen van en religie die over het algemeen belijders vindt in het Javaanse deel van de Surinaamse bevolking. Het Javanisme kan aangeduid worden als een religie, zoals die bestond voor de Islam zijn intrede deed in de betreffende contreien in Azië. Hoe groot de groep Javanisten in Suriname is, is niet exact bekend. Het lijkt er veel op dat het grootste deel van de Javanen in Suriname nog moslim is. Het Javanisme wordt aangemerkt als een stuk ontwaking waarbij terug gegrepen wordt naar een originele levenswijze die niet door derden in Indonesië is ingevoerd. Het is voor sommigen in Suriname een vorm van integratie en emancipatie. Indonesië is de grootste moslimstaat in de wereld en het is niet algemeen bekend hoe de burgers van deze Staat staan tegenover de religie die hier als Javanisme wordt aangeduid. Wel zijn er Islamitische bewegingen in Indonesië bekend die alle Islam-vreemde uitingen binnen de belijdenis van deze religie willen wegwerken en streven naar een pure beleving van deze wereldgodsdienst. Het Javanisme is volgens de belijders zelf een oeroud geloof en een versmelting van het animisme, Hindoeïsme, Boeddhisme, de Islam en Javaanse tradities. Men kan Javanist worden en dat is geen ingewikkeld proces. Het lidmaatschap bij een van lidorganisaties van de Federatie van Javanisten zou personen al tot Javanist maken. Hiermee maakt men aanspraak op begeleiding van rituelen voor bijvoorbeeld besnijdenis, overlijden en huwelijk. Wil men zich verdiepen in de religie dan laat men zich ‘dopen’ op Sasi Suro. Bij de inwijding krijgt men twintig verzen ingesproken die men uit het hoofd moet leren. Symbolisch betekent Sasi Suro het begin van het leven, daarom zou het ook gevierd moeten worden. Javanisten zouden zich ook bezig houden met het mystieke. Deze personen zonderen zich voor een week af in de eerste maan van het nieuwe jaar. De Javaanse cultuur is zeer schoon en komt alleen in Suriname voor in het Caribisch gebied. De cultuuruitingen en vooral de mooie taal van deze cultuurgroep staan onder druk in Suriname. De viering van Sasi Suro moet aangegrepen worden om deze culturele rijkdommen te behouden, uit te diepen en over te ragen op de komende generaties. Aan de gemeenschap wordt een betekenisvolle Sasi Suro-viering toegewenst.
