Vandaag over 9 maanden, op 25 mei 2015, zullen de verkiezingen voor een nieuw parlement en regering worden gehouden. Dagblad Suriname (DBS) vroeg aan economisch analist Robby Makka voor een terug- en vooruitblik. Makka analyseerde eerder tegenover onze krant dat het duo Hoefdraad-Boedhoe geen stand zou houden, het kabinet binnen 2 jaar flink gereshuffeld zou worden, de 34 zetels van de coalitie zou dalen, het economische programma (SVP) zou vervagen, hervorming van de economie niet zou plaatsvinden en de BTW niet zou worden ingesteld. Alle punten zijn volgens Makka, ongeacht reden en schuldvraag, min of meer uitgekomen.
Volgens Makka komt het koppel Bouterse-Ameerali na mei 2015 niet terug. Zeker niet als president en vp. Na deze 9 maanden komt er een “zware bevalling” voor de Megacombinatie (MC). Er zijn hierbij enkel twee opties: of geen van beide komt terug of slechts Bouterse. In elk geval wordt de huidige vp Ameerali na 2015 uit de regering geknikkerd. Hij heeft bij NDP ook geen draagvlak. ‘Bouterse zei eerder dat hij voor slechts een termijn als president gaat’, herinnert Makka zich. ‘Nu vraagt Bouterse verlenging. Geluiden geven aan dat Ameerali een (lijstrekkers)plek bij Abop krijgt in Paramaribo, evenals de bekende kapper Marlon Rozenblad.’
Volgens Makka is de huidige stand dat met de “kracht van verleden en op huidige kracht” de gedevalueerde Megacombinatie NDP-Palu-Abop-KTPI Nieuwe Stijl -PDO/Nain, niet op 26 zetels zal komen”. Iedereen weet het, KTPI Nieuwe Stijl en PDO zijn “bypasses”. De coalitie van de samenwerkende oppositie heeft met PL en KTPI een voorsprong. Volgens Makka is DOE de laatste “kleine partij” die (weer) zetel(s) in de wacht kan slepen vanwege haar “middenhouding”. De rest van de splinterpartijen en nieuwe partijen hebben geen of weinig kans, tenzij zij bundelen met de grote. Dat geldt ook voor ex-minister Marica.
Volgens Makka maakt MC een denkfout als ze zegt dat ze weer onder de naam MC zal deelnemen aan de verkiezingen van 2015. MC heeft als blok imagoschade geleden. “Vergis niet, dat veel ontevreden kiezers uit de NF-periode 2000-2010 en vele zwevende kiezers in 2010 niet zomaar voor MC hebben gestemd. Zij wilden een “ander geluid”. Men was Front moe. Na 10 jaren NF hoopte het volk op een andere leider en president. Bouterse speelde hierop goed in door flink “een ieder op te rapen”, uit o.a. het Jeugdparlement en verschillende etnische groepen. Met Bouva, Manorath, Cheung en Misikaba had NDP de first voters en jongeren binnengehaald. Ook na de verkiezingsuitslag van 25 mei 2010 verzamelde Bouterse succesvol AC, VA en NS in zijn coalitie. Bouterse kon toen gemakkelijk zeggen, “dat is het verschil”, “gewijzigde beleidsinzichten” en “neks no fout”. Volgens Makka is het electoraal duidelijk: veel kiezers zijn proteststemmers. Zwevende kiezers zijn altijd afstraffers van de zittende regering. Dat is de pech van elk coalitie. En nu heeft MC alle ontevredenen en zwevers van 2010-2014 niet geheel blij kunnen maken. Politieke tegenzet met benoemingen als Andy Rusland (broer van Gregory) en Polak van NPS zijn niet voldoende. De nieuwe first voters adoreren de huidige leiding niet, second voters “keren terug”. De vele beloftes zijn (nog) niet ingelost. De kiezer heeft geen geduld. Voor de kiezer geldt: politici zijn overal hetzelfde. “Ze beloven bruggen te bouwen, zelfs waar geen rivier is. In hun opinie worden beloftes vaak gebroken alsof het eieren zijn”, zegt Makka.
12 augustus 2010 inauguratie Bouterse
Op 12 augustus 2010 werd president Bouterse gekozen in De Nationale Assemblee. Hij zei toen: “Wij gaan een kruistocht beginnen tegen corruptie. Wij hebben die middelen nodig om dit land samen op te bouwen”. 48 maanden zijn voorbij. “Maar waar zijn de anticorruptiemiddelen voor de samenbouw’, vraagt Makka zich af. Er is zoveel aan extra inkomsten gegenereerd, maar hoe zijn deze besteed? Vele wijken lopen onder water, er zijn continue stroomonderbrekingen, criminaliteit viert hoogtij. De kiezer ziet stroomonderbreking ook als “gewijzigde beleidsinzichten“, huizen onder water als “dat is het verschil” en occupatie als “sociaal contract”. Lees maar op de social media. Te bedenken dat bij het volk leeft dat rovers als eerste de EBS load shedding downloaden vanuit een gestolen laptop. Kan Idos nu een peiling doen?
De president haalde met zijn toespraak in 2010 vele nationale en internationale kranten. Bouterse zei verder dat “slechts dienstbaarheid aan de natie de leidende principes zullen zijn van mijn handelen”. Hij beloofde samen te werken met de oppositie, “om zo het breedst mogelijke draagvlak te realiseren”. Maar aan deze hoofdslogans, dienstbaarheid, corruptieaanpak en samenwerken met de oppositie is volgens Makka geen flikker uitgevoerd. Hoe kan je dienstbaarheid benoemen als je voor een DNA-vergadering onbereikbaar bent? Het NDP-centrum is niet het centrum van 2005-2010, met de vele publieke contacten en lezingen. Het mediaoptreden is minder. Je ziet verder dat Misikaba bakzeil haalt bij Brunswijk in DNA. Nasibdar flirt met PL. NDP-topper Imro Manglie beschikt over corruptiebewijzen. Manorath en Prem Lachman zijn klaar met MC. Leg het corruptievraagstuk voor aan Gajadien, Mangli, Breeveld, Jhauw en Jessurun. Dat zijn 5 personen van 5 verschillende partijen. Die klagen steen en been over slecht corruptieaanpak. De anticorruptiewet is er niet en de verschillende brieven en dossiers hierover worden in de lade gelaten. Hoe wil men beloofde draagvlak van 2010 dan creëren? Corruptiesignaal begon met pimpen van een auto in 2010 tot bestelbonnen van een jarige minister in 2014. Hoe ga je nu zeggen: “neks no fout?”. De publieke opinie kantelt thans naar de steeds groeiende samenwerkende oppositie. Deze scoort, volgens Makka, vrije trappen in open goal. De laatste 9 maanden aanpak voor MC is te laat en moet duidelijk anders. Je kunt niet van huis gaan, als de trein al vertrokken is.
Samenwerken met oppositie
Als u weet dat de voorzitter van de samenwerkende oppositie, “Crime fighter” is, zet dan als regering niet een houterige en emotionele minister van Juspol ter verdediging. De kwestie occupatie werkt ook sympathiserend voor de oppositie. Van de antioccupatie is weinig terecht gekomen, hoe de aanpak ook moge zijn, zegt Makka. Hoe wilt u samenwerken met de oppositie als je hun (schriftelijke) vragen niet beantwoordt, of zo weinig naar de DNA gaat voor beantwoording, waarbij het quorumspook dreigend is? Inmiddels is quorum van 34 zetels uitgedund tot 25/26. Terwijl Noreen Cheung ook nog boos wegloopt uit de DNA-zaal. Zij komt niet meer terug voor NDP. De Abop in de tweepartijencombinatie en elk 26ste lid zijn chantabel geworden. Het bewijs van de antisamenwerking is ook daar: Somohardjo weg, Soemita weg, Nasibdar weg. Hoe gaat u nu een ieder oprapen en verzamelen?
Sociaal contract: stroom, regen en occupatie
“We have a big job to do”, zei Bouterse in zijn begintoespraak in 2010. Hij nodigde het volk uit om zijn idealen te helpen verwezenlijken: beter onderwijs voor de jeugd, betaalbare woonruimte, goede ouderenzorg en meer werk. Bouterse benadrukte dat hij de president wordt van alle Surinamers. We moeten ons schamen dat er nog bushkinderen zijn, zei hij, “die rondlopen zonder adequate voeding, zonder opleiding, geen school, geen drinken. We moeten ons schamen, wij met onze grote tv’s hier in de stad.”
“Maar als de knippa-verkoper nog steeds bestaat, niet naar school gaat en tegen een autoraam aantikt met de vraag ‘president, mag ik een sociaal contract van u?’, wat doet u dan? Als u Asabina hoort over de ontwikkeling van onderwijs in het binnenland, of 4 jaren onderwijsresultaten analyseert ondanks naschoolse opvang, boekenaankoop en reshuffeling van 3 onderwijsministers, maakt u dan zelf de zelfreflectie, analyseert Makka. Als de productie afneemt en de ondernemerseconomie daalt vanwege energiecrisis, dan trekken wij een conclusie: het staatswerk is complex en heel veel en de gedane beloftes ook. De beloftes met fly-over en tram zijn onverstandig. Grote projecten als stroom voor een ieder zonder elektriciteitsonderbreking, dievenijzerloze woningen, wijziging van de grondwet en hervorming van de begroting middels belastingen zijn na 4 jaar pover uitgevoerd. Microspreuken als: “Geen opbouw zonder landbouw”, en “voor elk boer een koe”, kan je liever voor dichters laten. Ik geloof wel dat de regering haar best doet, maar niet een ieder doet mee. Daarnaast is er een capaciteitsprobleem en interne ruzie.
Namens NF en MC negatief, populisme
Volgens Makka zijn beide combinatienamen NF en MC negatief voor een nieuwe verkiezingsstrijd. Hiervan zou DOE kunnen profiteren als moraalridderpartij. Het wachten is op de offensieve maatregelen van de steeds groeiende samenwerkende oppositie en hun community-aanpak. Voor de coalitie is de laatste 1 oktober rede van de president met verkiezingsdatum het examen. Deze toespraak zal afrondend moeten zijn, strak en reëel en vooral belofteloos. Want er is geen tijd meer. Stoeien met staatsgelden zal overliquiditeit en inflatie in de hand werken. Volgens Makka zullen de nodige populistische maatregelen in de komende 9 maanden niet uitblijven: verhoging AOV, AKB, sociale wetten, sleutelklare woningen etc. De komende maanden zal de politieke trend het volgende zijn: vp, ministers of particulieren stellen prijzen omhoog en president draait terug, huurprijzen van marktventers gaan omhoog, president verlaagt. Schenkingen zullen namens de regering(spartijen) paars zijn en geen overheidswerk. Daarnaast heel veel “paarsfeest” bij overhandiging van een straattegel en een bushalte”.
Hier tegenover staat dat pressiegroepen en vakbonden hun “slag zullen proberen te slaan” om de regering onder druk te zetten. Occuperen, bruggen barricaderen (bv. landbouwers Henar) of oud-militairen die zich aanmelden bij Brunswijk, passen in dit plaatje. Ook trends als achterbanbenoemingen en grip krijgen op organisaties zijn herkenbaar: Abrahams zit nu bij Robinhood en Marinus Bee bij Papatam. Last but not least de accommodatie van nieuwe ambtenaren bij de overheid, zodat we weer meer postbodes hebben dan brieven.
Ook de recente opdrachten aan Clad voor onderzoek bij ministeries moet u in dezelfde golflengte zien. Makka sluit de analyse voor DBS af met de woorden: “Waar het sociaal akkoord niet gezegevierd heeft, dwingt men als sociale ontvanger een (terechte) economisch akkoord af”. Het is de tegenwind die de vlieger doet opstijgen. “Het is niet de toekomst waar je bang voor bent, het is de herhaling van het verleden waar je nerveus van wordt.”
