Door het ministerie van Buitenlandse Zaken van de USA wordt jaarlijks een speciaal rapport uitgegeven waarin aangegeven wordt waar ons land staat wat betreft de aanpak van mensenhandel. Suriname wordt door de USA geclassificeerd in de categorie ‘Tier 2 Watchlist’. Dit betekent dat Suriname in de derde categorie zit, de op één na minst gunstige categorie. Dit betekent dat de Surinaamse overheid nog maatregelen moet treffen om de situatie met betrekking tot mensenhandel te verbeteren. Suriname is al enkele jaren geclassificeerd in deze categorie. Het rapport vermeldt dat Suriname een land is waar vrouwen, mannen en kinderen die seksueel uitgebuit worden of betrokken zijn in dwangarbeid, naar toe komen. Ook zijn personen uit Suriname onderhevig aan dit misbruik in andere landen. Vrouwen en meisjes uit Suriname, Guyana, Brazilië en de Dominicaanse Republiek zijn slachtoffer van mensenhandel in Suriname. Het rapport geeft aan dat dit misbruik in het binnenland zelfs is toegenomen. Het gaat dan bijvoorbeeld om vrouwen en meisjes in de illegale goudmijnbouwgebieden. Omdat de overheid niet aanwezig is, is de schaal van het probleem ook niet bekend. Voorts zijn vreemdelingen werkzaam in de landbouw en op de vissersboten extra kwetsbaar, evenals kinderen die in de informele sector en op de goudvelden actief zijn. Het rapport haalt bronnen aan die aangeven dat Chinese immigranten hier uitgebuit worden, zowel seksueel als in de diensten- en bouwsector. Het Amerikaanse ministerie heeft informatie dat Surinaamse vrouwen en meisjes seksueel uitgebuit worden in Frans Guyana en ook Guyana. Het ministerie constateert dat de Surinaamse regering niet voldoet aan de minimumstandaarden om mensenhandel te elimineren, maar wel significante pogingen daartoe onderneemt. Deze pogingen nemen echter niet toe. Het rapport geeft aan dat Suriname niet in de laagste categorie zit, omdat het wel over een geschreven plan beschikt en er middelen hiervoor zijn vrijgemaakt; bij uitvoering hiervan kan Suriname wel voldoen aan de minimumstandaarden. In de afgelopen periode zijn meer personen veroordeeld voor mensenhandel, maar de regering is niet meer gevallen gaan onderzoeken en vervolgen. Alhoewel personen voor seksuele uitbuiting zijn veroordeeld, is er geen vervolging geweest voor dwangarbeid. Er zijn vooralsnog alleen plannen op slachtofferhulp te bieden.
Aan Suriname wordt door de Amerikaanse regering aanbevolen om gevallen van mensenhandel intensiever te gaan onderzoeken en overtreders te bestraffen. Daarbij moet Suriname overheidsfunctionarissen die erbij betrokken zijn niet ontzien. Suriname moet meer energie stoppen in het identificeren van slachtoffers, inclusief die betrokken in dwangarbeid in het binnenland. Verder moet de regering zowel vrouwelijke als mannelijke slachtoffers opvangen. De regering wordt aangemoedigd om de voorgenomen opvangfaciliteit zeker op te zetten. De regering wordt aanbevolen om samen te werken met NGO’s om slachtoffers te identificeren en beschermende diensten aan te bieden. Heel interessant is zeker de aanbeveling om alternatieve vervolgingssystemen in te voeren, waarbij het vervolgingsapparaat niet afhankelijk is van getuigenissen van het slachtoffer zelf. Dat betekent dus dat overtreders vervolgd kunnen worden onafhankelijk van het feit of slachtoffers willen/kunnen meewerken of niet. De Amerikaanse regering beveelt ons ook aan om de politie, de douane, gezondheidswerkers, arbeidsfunctionarissen, justitiële ambtenaren en sociale werkers te blijven trainen zodat de mensenhandelssituaties kunnen herkennen en slachtoffers kunnen beschermen. Daarnaast moet de burgerij ook bewust gemaakt worden van het fenomeen, zodat men kan helpen bij het opsporen en rapporteren van mensenhandel. Waar de Amerikanen voornamelijk ook over vallen, is het feit dat er geen pogingen zijn ondernomen om slachtoffers van dwangarbeid te beschermen. Men ziet ook geen proactief beleid om gevallen te ontdekken in de prostitutie en bij de zogenaamde ‘migrant workers’ (vreemdelingen die hier werken). Het rapport merkt op dat arbeidsinspecteurs zijn getraind, maar dat men in 2013 geen gevallen van dwangarbeid kon opsporen. In 2012 werden 20 gevallen van seksuele exploitatie vervolgd, in 2013 ‘maar’ 4. Zaken als getuigenbescherming, psychische begeleiding en re-integratie moeten nog van de grond komen. Opmerkelijk is ook dat in Suriname niet verhinderd wordt dat slachtoffers weer dezelfde verblijfstitels en werkvergunningen aanvragen om in dezelfde branche werkzaam te zijn waar ze slachtoffer werden. Wat ook ontbreekt, zijn campagnes om slachtoffers van mensenhandel aan te moedigen om mee te werken aan hun ‘bevrijding’ uit de situatie. In april 2014 heeft Suriname een nationale strategie aangenomen om mensenhandel te bestrijden. Er is in Suriname sinds 2003 een werkgroep onder Juspol, waarin 6 ministeries/ overheidsentiteiten en een vertegenwoordiger van het NGO-veld zitten. Deze werkgroep heeft laatstelijk gewerkt aan procedures om incidentrapportages te bevorderen. Opmerkelijk is dat een hotline is ingesteld door de politie, maar dat in 2013 nog nooit was gebeld naar die lijn. Al met al moet gezegd worden dat Suriname nog stappen te zetten heeft richting het aanpakken van mensenhandel. Suriname is een land waar de mensenrechten vrij redelijk worden nageleefd. We zijn een middeninkomensland en de bevolkingssamenstelling is tot stand gekomen door slavernij/dwangarbeid en door immigratie. Als natie behoren wij derhalve niet onverschillig te zijn wat betreft mensenhandel. Zo nu en dan wordt in DNA vooral door regeringsgezinde DNA-leden beweerd dat de rapporten onbetrouwbaar zijn en dat wij onze eigen rapporten moeten maken. Wanneer rapporten positief zijn, dan is deze houding niet te merken. Het is voor de derde keer dat Suriname door de Amerikaanse regering geplaatst is in de categorie Tier 2 Watchlist. Suriname heeft tot nu toe niet krachtig kunnen aantonen dat wij onterecht in die categorie zitten; er zijn geen tegenrapporten bekend die het tegendeel aannemelijk maken. Het is daarom zaak dat de regering ernstig kijkt naar de duidelijke punten die gemaakt worden in het rapport en de nodige maatregelen treft.
