In de media is al veel geschreven over kinderen die op scholen in trance raken. Veelal worden er culturele oorzaken en voorouder verering aan toegedicht. Onlangs is er echter een rapport gepubliceerd door het Institute for Graduate Studies and Research (IGSR) van de Anton de Kom Universiteit (Adek), die het fenomeen heeft onderzocht. Verschillende onderzoekers hebben het vanuit diverse kanten bestudeerd. De wetenschappers zijn van verschillende disciplines en komen ook uit internationale kringen. Er zijn ook twee onderzoekers uit Nederland overgekomen die met het bijltje hebben gehakt. Jack Mencke legt tijdens de presentatie uit dat het een bijzonder project is, wat al eerder begonnen is dan 2006 toen de media er voor het eerst aandacht aan begonnen te schenken. Mencke is hoogleraar in de Sociale Wetenschappen en hij heeft speciale aandacht voor methoden en technieken van onderzoek.
Voor dit onderzoek werd een rapid appraisel onderzoek gehouden, wat inhield dat er in een korte tijd een inventarisatie werd gemaakt en bekeken is wat de waarde van de gevallen waren. ‘Op drie scholen in Para werden de leerlingen onderzocht en ook in de gemeenschappen waar de kinderen vandaan kwamen’, aldus Mencke. Snel kwam naar voren dat de kinderen tekenen van ‘distress’ vertoonden tijdens een trance en na afloop weinig of geen herinneringen meer hadden van de daden die ze gepleegd hadden. Ook werd duidelijk dat niet alleen kinderen het slachtoffer waren, maar ook volwassenen.
‘Scholen boden de mogelijkheid tot trance, omdat het een veilige plaats is die de kinderen uit hun normale omgeving halen’, zo legt Mencke uit ‘Hierdoor kon de trance tot uiting komen.’
De oorzaken van de uitingen zijn door het onderzoek in grote lijnen in kaart gebracht en het bleek dat de trance dan ook niet op scholen voorkwamen. Ook in de thuissfeer raakten de kinderen in trance, maar deze werden voor het onderzoek niet geregistreerd en bij scholen wel. De trances ontstonden wanneer de kinderen uit hun probleemsituatie werden gehaald. Het is geconstateerd dat deze probleemsituatie voornamelijk in de psychosociale sfeer liggen.
Psychosociale problemen zijn een combinatie van twee elementen. Ten eerste de psychische, die te maken hebben met gevoelens en gedachten, en ten tweede de sociale problemen, die te maken hebben met mensen of instanties. Zo ontstaan er problemen, waarbij gevoelens en gedachten niet meer passen met mensen of instanties. De problemen bestaan dan ook in een groot aantal gemeenschappen, waarbij er een overgang bestaat van traditionele levenswijze naar een moderne samenleving. ‘Gemeenschappen waarbij de traditionele structuren de samenleving bij elkaar hielden, krijgen nu de problemen omdat het niet meer voldoende is om de gemeenschap bij elkaar te houden’, zo legt Mencke uit. De overhandiging van het rapport aan het ministerie van Onderwijs, werd gedaan door Kamla Nannan Panday-Jhingoeri, betrokken bij het onderzoek naar het in trance raken van kinderen.