De Guyanese minister van Buza heeft dezer dagen benadrukt dat het gebied Guyana toebehoort. In het internationaal recht wordt waarde gehecht aan het tijdsverloop, acceptatie/zich neerleggen en effectieve controle in het betreffende gebied. Wanneer een bepaald land een deel van zijn territorium gedurende decennia achtereen verwaarloost en daar niet aanwezig is om de belangen van personen te behartigen die ter plekke wonen en werken, dan worden aan de aanwezigheid van de soeverein, die wel ter plekke is om orde en rust te handhaven, wel enige rechten verbonden. De effectieve controle wordt in het gebied, dat wij Tigri noemen en de Guyanezen New River Triangle, al meer dan 45 jaar uitgeoefend door de Guyanezen. De orde en rust wordt in het gebied door Guyanezen gehandhaafd, kleinschalige exploratie gebeurt ook bij gratie van de Guyanese overheid. Suriname heeft totaal niets in de melk te brokkelen in wat wij Tigri noemen. Het aspect territorium is een dwingend element in de definitie van de ‘de Staat’. Het eigen territorium is heilig en ondeelbaar in de soevereine staat. Binnendringen en bezetten van het territorium is vergelijkbaar met het feitelijk aanranden, verkrachten en zelfs gijzelen van een persoon. Surinaamse regeringen modderen sinds de bezetting van Suriname door Guyana voort met de situatie sinds de tweede helft van de jaren ‘60. De Nederlandse regering vond het in Suriname in de koloniale tijd niet nodig om uitsluitsel bij het Internationaal Gerechtshof te krijgen, maar in 1953/1954 werd wel een zaak tegen België over de grens voorgelegd voor de gebieden Baarle-Duc en Baarle-Nassau. De regeringen in de koloniale periode waren bezig met verkiezingen, stemvee kweken en koste wat kost in de regering belanden om toegang te verkrijgen tot de staatsmiddelen. Dat is niet veel veranderd. De bezetting van Suriname door Guyana was toen niet en nu ook geen prioriteit van de Surinaamse politiek. Suriname lijkt in principe niet op een echte Staat, het lijkt eerder op een kunstmatige onechte Staat, een failed state. Het is een territorium om rijk van te worden en eventueel om er lekker te verblijven, maar de middelen liggen vaak klaar om te verkassen als de bodem onder de voeten te heet wordt. De echte landen zijn de USA, Nederland, Brazilië, Cuba en Venezuela. Als de Staat Suriname niet bestaat, dan kan er ook geen liefde daarvoor bestaan. Suriname is nooit als een Staat benaderd door Surinaamse regeringen en het Surinaamse volk. Anders zou het enorm gaan broeien in dit land na de bezetting. Surinaamse militairen en politiemannen zijn weggejaagd door op buitenaardse wezens lijkende lichtgekleurde mannen. Terug in Paramaribo is het niet gaan knellen. Men ging over tot de orde van de dag, om dan bij de pensionering te komen vragen naar erkenning van de heldendaad, namelijk het weggejaagd worden door Guyana. Technisch was het ook Nederlands territorium dat bezet werd. Dit land heeft geen daden verricht om de bezetting met gepaste middelen aan te pakken. In dezelfde periode was het cultureel en politiek nationalisme zich aan het ontvouwen in Suriname en hadden zogenaamde linkse elementen zich ingenesteld in politieke partijen. Maar van Tigri werd geen punt gemaakt. Na de onafhankelijkheid is de situatie gehandhaafd. Uit ons zelf hebben Surinaamse regeerders heel zelden een punt gemaakt van Tigri. Wij reageren pas wanneer er iets in Guyana wordt gezegd of wanneer burgers er een punt van maken dat Guyana handelingen in het gebied verricht. De enige opvallende daad die ooit gesteld is, was de actie onder president Wijdenbosch in het maritieme gebied. Het uiterste waartoe Surinaamse regeringen zijn gekomen, zijn het benoemen van eigen commissies of het participeren in gemengde commissies. Uitsluitsel hebben deze commissies nooit geboden. Regeringen vanuit beide kanten van het politieke spectrum in Suriname hebben gelegenheid gehad om te regeren en de laksheid – als je ervan uitgaat dat Suriname een Staat is – is er altijd geweest. Het kan liggen aan het feit dat Suriname bang is om de waarheid achter Tigri achterhaald te krijgen, bijvoorbeeld bij een internationaal tribunaal. Waarschijnlijk worden regeringsstrategieën niet prijsgegeven, omdat men handelt op basis van ingeschatte kansen. Maar hoe de kansen er nu voor liggen, is te wijten aan de laksheid van Surinaamse regeringen zeker vanaf 1975. Tenminste in een analyse van een buitenlandse universiteit is op basis van de theorie en de jurisprudentie geconcludeerd dat de kansen van Suriname op Tigri bij een internationale rechtszaak inmiddels kleiner zijn geworden vanwege het accepteren van de situatie of het zich neerleggen bij de situatie en de feitelijke effectieve controle in het gebied gedurende decennia. Onder effectieve controle valt het handhaven van wet en recht, het uitgeven van vergunningen, het innen van belasting, het vrijgeven van lijken, het beslissen over grondoverdrachten en het tellen van de bevolking tijdens de census. Een onvermogen om soevereine controle uit te oefenen op het land, vergroot de kansen van een bezettende macht. Niet ageren, is accepteren of zich erbij neerleggen en dat is in ons nadeel. Hoe langer dit duurt, hoe eerder men op historische gronden het land zal kunnen claimen. Wat in Suriname’s voordeel nog pleit, is de kwaliteit van het bezit dat Guyana heeft in het gebied. Met name bij het uitgeven van concessies laat het land blijken dat ze geen totale controle heeft over het land, omdat het zich door Suriname laat terugfluiten. Velen achten het waarborgen van de bescherming van have en goed al genoeg. Die theorie die in deze analyse aan de orde is, is precies de theorie die bij het vak Internationaal Recht op de Surinaamse universiteit werd gedoceerd. In aanloop naar de verkiezingen is het interessant om te kijken hoe de partijen tegen het grensprobleem aankijken.
