“Zelfs de machtige Megacombinatie is uit elkaar gevallen en teruggevallen op 23 zetels. Nieuw Suriname is eruit en de KTPI voelt zich er niet zo lekker meer bij.” Aan het woord is politiekanalist Hardeo Ramadhin. “Dit kiesstelsel dwingt de partijen tot samenwerking.” Hij illustreert dit met de slagingsnormen op de middelbare school. “Iemand die voor alle 7 vakken een 6 krijgt, slaagt met 42 punten. Met een 5 slaag je ook. Dan heb je 41 punten, maar iemand die verkeerd studeert en 6 negens haalt en een 3 heeft in totaal 57 punten, maar slaagt niet. Je moet weten waar je sterke en waar je zwakke kanten zijn als politieke partij. Ons land is ook etnisch verdeeld in de districten. In districten als Nickerie, Saramacca en Coronie zal er niet zo snel een significante verandering in de bevolkingsamenstelling te merken zijn. Dat geldt niet voor Paramaribo en Wanica.” Vanwege de urbanisatie zijn deze twee districten sterk gegroeid.
Sipaliwini is haast leeggelopen
De voorzitter van het Onafhankelijk Kiesbureau, Jennifer Van Dijk-Silos, heeft eerder gewaarschuwd. De voorzitter van het OKB zei in een eerder vraaggesprek aan de krant dat zij een ander kiesstelsel wenst. Er vinden teveel onrechtvaardigheden plaats vanwege dit kiesstelsel. Haar eerste optie is om de kiesdistricten om de zoveel tijd te evalueren op grond van populatie. Migratie in een land kan maken dat het ene kiesdistrict minder zetels moet hebben dan het andere. ‘We zien ook een sterke migratie naar de kiesdistricten Wanica, Paramaribo en momenteel Commewijne en als we dat niet in de gaten houden dan leidt het kiesstelsel tot onrechtvaardigheden, waarvan nu in Suriname sprake is. Er zijn gebieden die ‘leeg’ zijn gelopen, maar het aantal zetels is hetzelfde gebleven en de andere gebieden die ‘vol’ zijn geraakt, hebben geen zetel bij gekregen.’
‘Onze wet voorziet er niet in, maar in feite zou men dat moeten verbinden aan het districtenstelsel’, meent Silos. Haar tweede optie om de onrechtvaardigheden op te heffen middels een gemengd kiesstelsel, een cross-over tussen de status-quo en het landelijke evenredigheidsstelsel. ‘Dat is het meest democratische’, is de mening van de voorzitter van het OKB. ‘Wat er nu gebeurt, is dat sommige partijen doordat de zetelverdeling niet is aangepast, buiten de boot vallen. De zetels worden heel ‘duur’ in Paramaribo en Wanica en in Coronie is het spotgoedkoop. Er moet wat veranderen, want het systeem klopt niet helemaal. Sipaliwini is haast leeggelopen. Als we niets eraan doen en niet durven de discussie hierover aan te gaan, omdat men misschien bang is voor ‘scheldende mensen’, dan werken we eraan mee dat de onrechtvaardigheden gehandhaafd blijven.’ Het systeem zo handhaven leidt tot ondemocratische situaties. ‘Als een gemengd systeem zo breed gedragen wordt, moeten we zonder nadenken een voorstel kunnen doen om de Kieswet te wijzigen en dat voor de verkiezingen van volgend jaar’, zegt Silos. Het voorstel om de Kieswet te wijzigen, zou De Nationale Assemblee kunnen doen. Ze heeft het recht om initiatiefwetten in te dienen, maar meestal komt het van de uitvoerende macht, de regering. Volgens de huidige grondwet is het niet meer nodig om op de volgende verkiezing te wachten. Men heeft alleen tweederde meerderheid voor nodig in het parlement. Het lijkt erop dat politici niet de durf hebben om de onrechtvaardigheden binnen onze rechtsstaat op te heffen.
Nieuw Front onderuit gegaan zonder PL
Het is de mening van Ramadhin dat het NF zwaar heeft geleden onder het vertrek van de Pertjajah Luhur in 2010. Hij heeft kort na de verkiezingen een presentatie hierover gehouden en heeft met cijfers kunnen aantonen dat de PL tussen 2005 naar 2010 met 80% is gegroeid. Dan was het dus redelijk dat de PL-voorzitter, Salam Somohardjo, met andere eisen op tafel kwam. “Naar mijn mening waren deze eisen niet onredelijk. Ik heb in mijn presentatie ook een overzicht gegeven van de redelijke en de onredelijke eisen”, zegt Ramadhin. Het breekpunt vormde de zetel in Wanica die gebruikelijk ingevuld werd door de NPS. De NPS weigerde deze af te staan aan de PL. De PL besloot daarop uit NF-verband te stappen en alleen de verkiezing in te gaan en haalde die zetel in Wanica binnen. “Dat is een partij die groeit en zijn krachten kent. Somohardjo weet waar hij betere cijfers kan scoren. Dat moet dan ook zichtbaar zijn op de kandidatenlijst”, stelt Ramadhin.
Historisch is aan te tonen dat de NPS de laatste drie verkiezingen steeds gereduceerd is. ‘Er is geen reden om aan te nemen dat de groei van de PL na 2010 is gestopt. Integendeel is de PL de enige partij die steeds in contact blijft met haar achterban. Er zijn volkswinkels geopend om de partijleden van goedkope levensmiddelen te voorzien en Somohardjo komt openlijk op voor de mensen die op hem lijken. Hij lijkt ook gedragen te worden door zijn partijleden. Geen wonder dat alle partijen dan weer in de rij staan om met de PL in zee te gaan. Dan vergeet iedereen dat Somohardjo kan chanteren, dat hij een verrader is of dat hij onbetrouwbaar is of, zoals Roy Bhikharie het in de krant van zaterdag zei, “Somohardjo is een duivel”.’
