Harish Monorath, deken van de Surinaamse Orde van Advocaten, zegt in gesprek met Dagblad Suriname dat Suriname een tekort heeft van 45 rechters. Vanuit de Orde van Advocaten is er nog geen standpunt ingenomen voor wat betreft de verkorte procedure die de regering wil introduceren om rechters op te leiden. De Orde van Advocaten zal volgens Monorath bij elkaar moeten komen om te overleggen wat de procedure daaromtrent zal zijn. Hij benadrukt dat Suriname een ernstig tekort heeft aan rechters. In Suriname is er een geïnstitutionaliseerde rechtersopleiding, de zogenaamde 5 jarige Raio-opleiding. Mensen die deze opleiding willen volgen, moeten naast het bezitten van een juridische graad, hetzij een meester of master of law graad, ook een IQ-test en psychologische test ondergaan. Eind dit jaar levert de Raio-opleiding 8 rechters af.
‘Men zou allereerst moeten putten uit de huidige Raio-opleiding’, vindt Monorath. Alle rechters moeten toegelaten worden conform de daarvoor geldende procedure. Monorath is zeer enthousiast over het feit dat de regering het tekort aan rechters wil wegwerken. Het zou ook mogelijk moeten zijn als de regering een verkorte procedure wil starten om dit tekort tegen te gaan. Suriname heeft ook de mogelijkheid tot lekenrechtspraak, waarbij mensen uit de samenleving worden toegelaten met een bepaalde graad om voor een korte periode stage te lopen met de rechters, waarna zij worden toegelaten tot plaatsvervangend lid of waarnemend lid van de rechterlijke macht bij het Hof van Justitie.
De Orde van Advocaten heeft eerder een verzoek bij de minister van Justitie en Politie en het Hof van Justitie gedeponeerd om binnen afzienbare tijd ontvangen te worden om te praten over de geconstateerde ‘noodsituatie’ binnen de rechtspleging. De regering heeft gekozen voor een systeem, waarbij personen met jarenlange juridische ervaring en affiniteit met de rechtspraak geselecteerd worden om hun diensten te verlenen als lid plaatsvervanger van het Hof van Justitie. Dit kan zowel op voltijdse als op deeltijdse basis.
Selectiecommissie
Hiertoe is een staatsbesluit gemaakt, dat inmiddels al is goedgekeurd. Het staatsbesluit voorziet in een commissie, die belast zal worden met de werving en selectie van de kandidaten. Na de installatie van de commissie zal er geadverteerd worden, waarbij ervaren juristen gevraagd zullen worden om hun bijdrage te leveren. In de commissie zullen zitting hebben een vertegenwoordiger van het bedrijfsleven, een vertegenwoordiger van de universiteit, een lid van het Hof van Justitie en een vertegenwoordiger van het ministerie van Justitie en Politie. Als de kandidaten voldoen aan het profiel, zullen zij geselecteerd worden en zullen psychologische- en antecedentenonderzoeken worden uitgevoerd. ‘Er is gekozen voor een zo transparant mogelijke procedure’, legt oud-rechter mr. Fred Veldema uit, die betrokken is bij de voorbereiding van dit staatsbesluit. Er wordt uitgekeken naar kandidaten met 5-7 jaren ervaring in de rechtspraktijk. Dat kunnen notarissen, kandidaat-notarissen, ervaren griffiers, advocaten en juristen uit het bedrijfsleven zijn, geeft Veldema te kennen. De geselecteerden zullen ook een verkorte opleiding volgen, waarbij beoordeeld zal worden of zij in de praktijk ook beslissingen durven nemen en het land goed kunnen uitdragen. Ook moet het hof zoals gebruikelijk een advies uitbrengen over de kandidaat, alvorens tot benoeming en installatie kan worden overgegaan. De verwachting is dat het hof hier snel op zal inspelen, aangezien het tekort aan rechters reeds jaren een slepend probleem is en de in functie zijnde rechters vaak overbelast worden.
De regering hoopt hiermee de achterstanden in straf- en civiele zaken en hoger beroepzaken in te lopen en deze zaken op een richtige wijze af te doen.
Genaro Alpin
