Tot de rechterlijke macht behoren de rechters en de officieren van justitie. De rechters worden tot de zittende en de officieren tot de staande magistratuur gerekend. Al jarenlang is er kritiek op het functioneren van de rechterlijke macht in ons land. Dit zal waarschijnlijk ook komen omdat de benoemingen bij dit orgaan politiek beïnvloed worden. Tijdens de Nieuw Front-regering werd de voorzitter van rechters uit de kring van de Nationale Partij Suriname (NPS) benoemd en de voorzitter van het Openbaar Ministerie (OM) uit de religieuze groepering waar veel VHP’ers (Vooruitstrevende Hervormingspartij) uit zijn gerekruteerd. De voorzitter van het OM heeft ook gediend als minister tijdens de dictatoriale periode (1985 – 1986). Toen bevorderde hij alle OM-leden naar de eerstkomende rang. Zodoende keerde hij terug als advocaat-generaal. Het was toen heel gemakkelijk om hem politiek te benoemen tot procureur-generaal (pg).
Opvallend is het dat wanneer burgers en of parlementariërs met bewijsmateriaal zich wenden tot het OM inzake ernstige corruptie of andere klachten, deze personen vaak naar de lange bureaucratische weg van de politie worden verwezen. Zij worden dus met een kluitje in het riet gestuurd! Waar er bewijs voorradig is, kan het OM ook ambtshalve zeer streng vervolgen en of een vervolging starten.
Voorts heeft het OM het gepresteerd om in het proces inzake de Decembermoorden te verwijzen naar een niet bestaand Constitutioneel Hof (CH) zodat dit proces ernstige vertraging oploopt, omdat de rechters deze juridische absurditeit (spitsvondigheid) overnamen en het proces werd geschorst. In hoger beroep in nu besloten in een bepaalde zaak (Ritfeld) de behandeling voort te zetten. Veel juristen beweren dat deze voortzetting ook implicaties heeft voor het geschorste proces van de Decembermoorden. De vraag is nu of de rechterlijke macht slagvaardig werkt en daarbij alle belangen van alle betrokken partijen adequaat afweegt zoals dit gebruikelijk is.
Einde zoek
In de Trias Politica (scheiding der machten) wordt uitgegaan van de rechterlijke, uitvoerende en wetgevende macht. Aan de rechterlijke macht is ook de rechtspraak opgedragen. Het duurt heel lang (soms 6 maanden tot een jaar) voordat afschriften van vonnissen (grossen) worden afgegeven. Waar zou dit aan liggen? Bovendien is dit vaak in het nadeel van betrokkenen. Soms gaat het ook fout bij het OM. Bijvoorbeeld in de zaak van Sasur (Stichting Auteursrechten Suriname) tegen de Staat. Veel burgers begrijpen het disfunctioneren bij de rechterlijke macht echt niet meer. Vanuit de politiek dient eigenlijk bevorderd te worden dat zaken sneller en vlotter verlopen. Een inefficiënte manier van werken bij de rechtspraak kost ons allen veel energie, kapitaal en tijd.
Overigens worden er te weinig wetten gemaakt in het parlement om de rechterlijke macht scherp en up-to-date te houden. Omdat veel wetten in de koloniale tijd volgens het concordantiebeginsel zijn overgenomen uit het Nederlandse recht, moeten deze soms getransformeerd worden naar de actuele Surinaamse situatie. Helaas ontberen we goede wetgevingsjuristen en wordt de DNA (De Nationale Assemblee) ook niet bevolkt door overwegend juristen die gedreven zijn om initiatiefvoorstellen voor wetten te maken. Voorts worden bestaande zeer oude (niet bij de tijd passende) wetten niet herzien en duurt het veel te lang voordat ontwerpwetten worden afgekondigd. Het zou van wijsheid getuigen indien in het Reglement van Orde voor de Nationale Assemblee (RvODNA) ook een artikel wordt opgenomen dat coalitie- en oppositieleden verplicht zijn te vergaderen als zij geconvoceerd worden op straffe van het verliezen van de schadeloosstelling die zij ontvangen. Door de handelswijze van deze (corrupte) lieden (zij ontvangen geld zonder daarvoor te werken), die elkaar steeds meer beschuldigen, kunnen vergaderingen vaker geen voortgang vinden. In onze hoogste College van Staat worden de belangen van het volk niet optimaal behartigd door de gekozen volksvertegenwoordigers. Ook zou het gepast zijn om het Nederlands (oude stijl) zoals dit wordt gebezigd in dit document (RvODNA) aan te passen aan de moderne eisen van de taal. Suriname wordt behandeld als een arrondissement met een procureur-generaal en hofpresident. Voor het garanderen van de neutraliteit is het raadzaam deze functionarissen voor een beperkte periode (bijvoorbeeld tien jaar) en niet voor het leven te benoemen omdat hun aanstellingen politiek geïnstigeerd zijn. Opvallend is het dat alle partijen plechtig veranderingen bij de verkiezingen (2015) beloven, maar wanneer zij eenmaal aan de macht zijn, vergeten ze de gedane beloften. Van sommige partijen is te horen dat zij zich niet gebonden voelen aan de uitspraken en of beloften van hun voorgangers. Waarom er dan standbeelden worden opgericht om de voorgangers in ere te houden, is mij onbekend. In bijvoorbeeld de Islam is het een goed gebruik om geen tekeningen en beelden te creëren die bedoeld zijn voor aanbidding, verering of verheerlijking. Het zal ongetwijfeld deze redenering zijn dat van de Javaanse doelgroep in ons land de prominenten (nog) niet op het Onafhankelijkheidsplein uitgebeeld staan. Overigens is deze zienswijze zeer te respecteren aangezien het bepaald geen kunstvoorwerpen zijn hier op het Onafhankelijkheidsplein!
Oplossingen voor het falend beleid
Reeds lang wordt gevraagd door vele internationale organisaties zoals het IMF (Internationaal Monetair Fonds) om een ambtenarenstop af te kondigen, omdat dit een monetair strop is voor het land. Telkens als er regeringswisselingen plaatsvinden, worden landgenoten – met behoud van salaris – naar huis gestuurd. Hoe willen de politici dit op den duur bekostigen?
De rechterlijke macht (als neutraal orgaan) dient zelf democratische procedures te ontwikkelen om leidinggevenden uit hun midden te benoemen. Hooguit kunnen politici dit dan accorderen evenwel zonder aan deze benoemingen te tornen. Sommige van deze benoemingen (pg en president van het Hof) moeten van beperkte duur zijn.
Ook dienen alle ambtenaren die nu thuis zitten, opgeroepen te worden om hun diensten te verlenen aan het land. In het parlement zal voor de verkiezingen van 2015 een wet aangenomen moeten worden om de voornoemde ambtenarenstop te sanctioneren. Desnoods voor een beperkte duur van vijf jaar! Daarna kan een evaluatie van het falend beleid in de betreffende sector plaatsvinden. In het ambtelijke personeelsbeleid zullen er dwingende afspraken gemaakt worden omtrent het functioneren met assessment, functionerings-, beoordelings- en of voortgangsgesprekken. Te vaak worden belangrijke posities door politieke partijen afgedwongen zonder dat de betrokken personen getoond hebben, bekwaam en geschikt te zijn voor de functies. Het moge duidelijk zijn dat het bezitten van een academische graad nog geen garantie is dat men geschikt is voor de functie. Hiervoor kan een assessment dienen af te nemen door een onafhankelijk bureau. Het dient nu in alle opzichten voorkomen te worden dat het telkenmale falende beleid van de rechterlijke macht voortgaat met de aangestelde leidinggevenden. Daarom dienen de politieke partijen bij hun campagnes voor de komende verkiezingen in 2015 ook hieraan aandacht te schenken.
Robby Roeplall
