‘Het zal niet lang meer duren of het massagraf op Mariënburg kan definitief gelokaliseerd worden’, stelt Benjamin Mitrasingh. De Stichting Hindostaanse Immigratie (SHI) doet dit onderzoek met toestemming van president Bouterse en onder het toeziende oog van het Bureau Nationale Veiligheid van het kabinet van de president. De grootste sympathie moet gaan naar de weergoden, want het is nu eindelijk droog op de oude plantage. Veel sympathie moet ook gaan naar de werknemers van Openbaar Groen, die wel konden vermoeden waar het massagraf zou moeten liggen, maar door de modderige grond kon men er nauwelijks lopen. Toen werd besloten een andere spoorbaan te onderzoeken. Want volgens het Koloniaal Verslag van 1902, werden de zeventien lijken getransporteerd op trolleys – treinstellen die handmatig worden bediend – en in een kuil ‘gedumpt’ die om half zeven door zeven Nederlandse militairen was gegraven buiten het gezichtsveld van de kampongbewoners. Die mochten niet zien waar de lijken werden begraven. De lijken werden in een kuil ‘gedumpt’ en overgoten met ongebluste kalk. Dit heeft men blijkbaar toen gedaan om de ondragelijke lijkengeur tegen te gaan. Sommige gipssoorten ontploffen als zij met zoutzuur (zoals in autobatterijen) in contact worden gebracht. Bij dit soort onderzoeken is voorzichtigheid daarom aldoor geboden. Het archeologisch team schijnt ook het antwoord te hebben gevonden waarom men aldoor zo geheimzinnig doet over de oude plattegronden en kaarten van Mariënburg. “Daarop zou men toch onmiddellijk kunnen zien hoe de spoorbaan toen precies liep, maar men zou ook kunnen zien wat er daar precies gebeurt”, geeft Mitrsingh te kennen. En dat wilde men niet! Want de nieuwe en verse stenen landmeterspalen leveren het duidelijke bewijs, dat overheidsgronden daar ‘à la dol’ zijn verkocht. Volgens ‘insiders’ gebeurt de verkoop alleen aan buitenlanders die in harde valuta kunnen betalen! Wat ook argwaan wekte is de plotselinge verwijdering van plattegronden bij een bestaande expositie. Opeens heeft niemand meer een kaart of een plattegrond op Mariënburg.
De veldwerkers van het archeologisch team hebben zich wel kapot gewerkt in het slechte weer waar men denkt dat het massagraf moet zijn. Nu hebben zij eindelijk weer goede hoop, omdat het weer ook meewerkt. Hun vermoeden wordt steeds weer versterkt vooral wanneer Nederlandse toeristen, al dan niet met behulp van satellietfoto’s, steeds weer met een grote mate van zekerheid de juiste locatie van het massagraf van 1902 konden aanwijzen. Hun verhaal komt volgens de archeoloog ook overeen met wat in de historische bronnen vermelden. De vegetatie op de vermoedelijke locatie is ook anders dan de rest en er is daarna 1902 vermoedelijk weinig of geen suikerriet gepland. Zo weinig zelfs dat er daar enkele koningspalmen begonnen te groeien in plaats van suikerriet. Deze palmen zijn daar niet door mensen geplant, maar doordat de mensen daar niet kwamen ‘zeuren’ – het was min of meer een soort verboden terrein- konden de gevallen vogelzaden daar vrij groeien. Het archeologisch team denkt binnen een maand met het juiste antwoord te kunnen komen. Men heeft daarvoor dringend een middelgrote graafmachine nodig en daarna een nivelleermachine (‘grader’). De weg, die van buiten niet goed zichtbaar is, was enkele maanden geleden al door een graafmachine al ‘gebulldozerd’. Maar nu is alles door het hardnekkige struikgewas weer dichtgegroeid. Hoe historisch en ook etnisch beladen de geschiedenis van het massagraf van 1902 ook moge zijn, de archeologie blijft ook op Mariënburg, een puur wetenschappelijke aangelegenheid. Zonder harde bewijzen om de feiten te kunnen staven, mag de archeoloog geen bindende uitspraken doen. Dus nog even wachten, het zal met medewerking van de ministers Soewarto Moestadja van Binnenlandse Zaken en Rabin Parmessar van Openbare Werken, heus wel lukken!
