Door delen van de vakbeweging is het jaar 2013 getypeerd als een jaar met dieptepunten, waarin de vakbeweging is afgegaan. Wanneer we kijken naar hetgeen gaande is bij Surpost dan wordt de zaak wel duidelijk. Het parastataal bedrijf Surpost gaat een hele tijd door onstuimig vaarwater. Eerst werden directieleden in staat van beschuldiging gesteld voor verduistering. De rechtszaak loopt nog. Uit informatie vervat in artikelen die wij daaraan wijdden, blijkt dat een niet onaanzienlijk bedrag niet verantwoord kon worden. Op gegeven moment zou de voormalige minister – ten tijde van de handeling departementsdirecteur – in beeld zijn die ondoordacht een storting op een dubieus/ongebruikelijk banknummer zou hebben geplaatst. Dit alles speelde rond de wisseling van de wacht wat de regering betreft. Hierna ontstond heisa rondom het nieuwe management dat door de nieuwe regering werd aangesteld. In de eerste plaats zou er een verstrengeling zijn van commerciebelangen, omdat de directeur ook deelhebber zou zijn in een concurrerend postgerelateerd bedrijf. Bezwaar nummer twee ten aanzien van deze directeur zou zijn dat er volgens een toenmalige vakbondsprominente sprake zou zijn van discriminatie op basis van etniciteit door eerstgenoemde bij de uitvoering van het personeelsbeleid. Rond deze tijd werd ook de in opspraak geraakte bedrijfsleiding ontslagen door de interim manager. De bond was duidelijk niet happy met het nieuwe management, maar gaf geen reactie hoegenaamd over het handelen waarvoor de tweekoppige leiding werd vervolgd door justitie. Dat werd opgevat als sympathie en ondersteuning van de bondsleiding naar de strafrechtelijk vervolgde ex-directeur. Opmerkelijk was ook de etnische snaar die de vakbondsleiding aanroerde. In tussentijd waren er stakingen, waardoor met name kerstpost verlaat beschikbaar zou zijn. De reguliere strubbelingen rond CAO-onderhandelingen waren het bedrijf niet bespaard, maar nu is het sec een problematiek van Surpost. De zaak is nu problematischer geworden nu twee besturen menen de rechtmatige vertegenwoordigers te zijn van de bond bij Surpost. Er is bovendien een staking gaande onder (een deel van) het personeel. Het moment dat er twee besturen zijn, een onder C-47 en een onder CLO, die alle twee wensen deel te nemen aan de CAO-onderhandelingen is het moeilijk voor een bedrijf om deze onderhandelingen te starten. Als er sprake is van twee bonden, dan moet eerst duidelijkheid komen welke bond bevoegd en gerechtigd is de werknemers te vertegenwoordigen. Over het algemeen moet dan door tussenkomst van de Bemiddelingsraad een referendum worden gehouden om te bepalen welke bond de meerderheid van de werknemers voor wie men wil onderhandelen, achter zich heeft. De bond met de meeste stemmen is dan gerechtigd en bevoegd om de CAO-onderhandelingen te starten. Uiteraard is het van belang om te beseffen dat de situatie van twee bonden, die met elkaar concurreren, anders is dan die waarbij twee besturen claimen om het rechtmatig bestuur te zijn van dezelfde werknemersorganisatie. In het laatste geval, waarvan kennelijk sprake is bij Surpost, gaat het om de rechtmatigheid van de rechtshandelingen die gepleegd zijn naar het realiseren van een nieuw bestuur. Deze rechtshandeling is concreet de verkiezing. Het nieuwe bestuur kan pas overnemen wanneer statutair en conform het algemeen verenigingsrecht rechtsgeldige verkiezingen zijn gehouden. Alle formele handelingen moeten tijdig zijn verricht en het verkiezingsproces op zich, van stemming en vaststelling resultaat, moet onomstreden zijn geweest. Om dat vast te stellen, is het oordeel van de rechter vereist. De zaak van de twee besturen ligt nu bij de rechter en er zou nog geen oordeel zijn dat betekend is aan de betrokken partijen. Waar de Surpost-leiding nu voor kiest, is om te onderhandelen (waarschijnlijk om tijd te winnen) met alle twee besturen erbij. De vraag rijst waarom de werkgever voor deze werkwijze kiest. Ten eerste zou het kunnen zijn inderdaad om tijd te winnen, weliswaar onder de omstandigheid waar nog niet van volledige onderhandelingen kan worden gesproken. De tijd kan besteed worden door de werkgever om alvast aan te geven welke wijzigingen ze alvast van haar zijde ter tafel zal brengen en eventueel wat haar standpunt is over eisen van werknemerszijde die prematuur bekend waren en waarvan men verwacht dat die nu formeel ter tafel zouden komen. Met deze informatie kunnen alle twee besturen hun strategie bepalen voor zover zij in de gelegenheid zijn om de ‘echte’ onderhandelingen met tweerichtingsverkeer tot stand te brengen. Vanwege de rechtszaak is geen van de partijen wat de werkgever betreft bevoegd om namens de werknemers het woord te voeren. Maar ergens zou het ook mogelijk kunnen zijn dat de werkgever de ruzie binnen de vakbond aanwakkert door twee besturen uit te nodigen voor onderhandelingen. De rechter zou niet efficiënt in staat zijn een consensusbestuur te realiseren, omdat uiteindelijk het de alv is die oordeelt over de aanstelling van een bestuur. Bovendien is er een praktische onmogelijkheid omdat de twee kampen uit twee vakcentrales komen. De C-47 heeft betrokkenheid bij een aantal staatsbedrijven, waarvan Surpost er een kan worden. Minder normaal is wel de betrokkenheid van een vakcentrale van landsdienarenorganisaties (zoals de naam CLO zegt) in een staatsbedrijf waar dienstbetrekkingen bestaan onder het civiele recht en niet de Personeelswet; de werkers zijn werknemers volgens het privaatrecht en geen landsdienaren. Dus dat deze centrale een niet-landsdienarenorganisatie onder zich wenst te hebben, is wel opmerkelijk. Uiteraard is het vanuit de grondwet vrij voor de werknemersorganisatie om zich aan te sluiten bij de vakcentrale van keuze. Echter moet daarbij wel benadrukt worden dat het de alv is die daartoe de opdracht geeft. Surpost is een bedrijf dat onder heel moeilijke omstandigheden moet functioneren. De financiële ontwikkelingen zouden zoals eerder door ons vermeld het bedrijf op de rand van de afgrond hebben gebracht. Bovendien is de concurrentie wat postpakketten betreft niet eenvoudig. Aan de andere kant heeft de ICT ervoor gezorgd dat de rol van het postbedrijf bij de communicatie anders is geworden. Surpost moet het nu hebben van innovatie, diversificatie en productiviteit. Het parastataal bedrijf is bij wet ingesteld als een rechtspersoon sui generis. De politiek verantwoordelijke minister van Financiën heeft nu geen andere keus nu dan met inachtneming van een ieders recht, bevoegdheid en aanspraak, orde op zaken te stellen binnen het staatsbedrijf dat een geschiedenis kent die verbonden is met de Surinaamse geschiedenis.
