Nelson Mandela is dus toch een mens gebleken. Op 95-jarige leeftijd wilde het lichaam waarin deze grote geest reisde niet meer verder. Toen trad in wat wij in deze wereld als de dood kennen. Mandela is een ‘brand’ voor strijdvaardigheid, bevrijding, maar vooral vergeving. De waarden die Mandela eropna hield, zijn in deze tijden onmogelijk, omdat men geestelijk niet daarop is voorbereid. De wereldleider werd voor ‘hoogverraad’ opgesloten voor levenslang in een land waar hij gedwongen werd een tweederangsburger te zijn. Maar het vuur van bevrijding was mede door hem al aangewakkerd in Zuid-Afrika en toen hij 27 jaar later uiteindelijk vrijkwam, was het landschap veranderd. Zuid-Afrika kende geen apartheidswetten meer en hij werd uiteindelijk de machtigste man in zijn land. De man die 27 jaar vastzat, omdat hij zijn volk wilde bevrijden, had geen haat en wrok tegen de witte onderdrukkers. Hij kon hen de hand geven, vergeven en zijn land een hoop ellende besparen. Nelson Mandela had vanwege geboorte een band met het Thembu-koningshuis in Zuid-Afrika. Zijn echte naam is Rohlilala (‘onrustzaaier’). Hij werd geboren op 18 juli 1918 in het dorp Mvezo. Mandela werd aanbevolen om naar school te gaan, in de familie zou hij als jongste zoon de enige zijn die naar school ging. Naar Afrikaans gebruik werd in het Engels onderwijs in Zuid-Afrika gegeven. Mandela kreeg op de eerste dag zijn Engelse naam Nelson. Na de dood van Mandela’s vader werd Mandela ondergebracht bij een vermogende voogd. Mandela’s besef van een minderwaardig leven ontstond bij een toespraak bij zijn (massale) besnijdenisceremonie, die gepaard ging met geschenken. ‘De geschenken van vandaag zijn waardeloos, want de grootste alle geschenken, vrijheid en onafhankelijkheid, kunnen wij hun niet geven’, zei een spreker die dag. Mandela vond echter toen (16 jaar) dat deze man zijn mooie dag had verpest en dat hij ondankbaar was tegenover de witten, volgens de tiener toen geen onderdrukkers maar weldoeners. Clarkebury en Fort Beaufort (Healdtown) waren de colleges die Mandela bezocht. Vervolgens zat Mandela op de Fort Hare College (hij was toen 21 jaar). Uiteindelijk ging Mandela rechten studeren en werd hij een praktiserende advocaat. Op Fort Hare kreeg Mandela – waar hij lid was van de studentenraad – te horen van de African National Congress (ANC). Toen zijn voogd Mandela en zijn eigen zoon beval om te trouwen (de meisjes uit goede huize waren al gezocht), was het moment van Mandela (en zijn neef) aangebroken om van huis weg te lopen. Om hun reis en verblijf te betalen, hadden ze twee ossen van de voogd gestolen. In Johannesburg begon Mandela bij Crown Mines te werken als nachtwaker. Daarna liep hij stage bij een advocatenkantoor en studeerde hij aan de Universiteit van Zuid-Afrika en Witwaterstrand en woonde hij in een krotje op een erf bij een verhuurder. Mandela zou soms 10 kilometer van en naar Johannesburg lopen om busgeld te besparen. Mandela werd de eerste voorzitter van de Jeugdliga, de jongerenorganisatie onder het ANC. Onder andere vond hij dat de strijd van de zwarte Zuid-Afrikaan duidelijker en doeltreffender moest worden. Veel landelijke acties van de ANC werden georganiseerd met Indiërs en soms met communisten. Mandela was geen voorstander van een te intense samenwerking met de Indiërs, omdat deze te dominant op de voorgrond traden bij deze gelegenheden. Volgens Mandela zagen veel doorsnee-Afrikaanse ANC-aanhangers in de vijftiger en zestiger jaren de Indiërs als uitbuiters van zwarte arbeiders in hun rol van winkelier of zakenman. In 1952 opende Nelson Mandela samen met Oliver Thambo zijn advocatenkantoor in Johannesburg. De periode van Mandela in Johannesburg was net als een film, omdat hij zichzelf geen barrière oplegde. Op gegeven moment was zijn leven helemaal gewijd aan zijn strijd tegen de apartheid. Hij had een uitgebreid netwerk in de Indische en communistische gemeenschap, alhoewel hij geen communist was, en hij was al twee keer getrouwd voor 1961. Hij reisde Zuid Afrika door met zijn auto en bezocht ook veel landen in Afrika. In 1961 werd hij verdacht van hoogverraad, maar vrijgesproken. Op 12 juli 1963 werd hij opnieuw gearresteerd wegens zijn gewapende strijd tegen de apartheid. Met andere ANC-leiders werd hij in 1964 veroordeeld voor het voorbereiden van een guerrilla-oorlog, met de bedoeling het apartheidsregime met geweld omver te werpen. In het zogeheten Rivoniaproces kreeg hij een levenslange gevangenisstraf opgelegd. Voordat Mandela gevangengezet werd, was hij een voorstander van een samenwerking van het ANC met de South African Communist Party (SACP), die sterk onder invloed van de Sovjet-Unie stond. Nelson Mandela verbleef van 1964 tot 1982 in de gevangenis op Robbeneiland en van 1982 tot 1988 in Pollsmoor Prison Kaapstad en 1988 – 1990 in een aparte gevangenis (Victor Vester Prison) vanwege een slechte gezondheid. Tijdens zijn gevangenschap werd de problematiek van apartheid op internationaal niveau besproken. Mandela raakte daarbij internationaal bekend en werd het symbool van de wereldwijde antiapartheidsbeweging. In 1990 kwam Mandela vrij. Na verkiezingen werd Mandela president in Zuid Afrika van 1994-1999. Nationale verzoening (tussen onderdrukkers en onderdrukten) zag Mandela als de grootste taak van zijn regering. De levensloop van Nelson Mandela is met veel moeite te beschrijven in een boek; het is daarvoor te uitgebreid, diepgaand en divers. De wereldburgers die hem hebben ontmoet, hebben ongetwijfeld inspiratie opgedaan gelijk een pelgrimstocht. De wijsheid en verdraagzaamheid van Nelson Mandela zijn een les voor de wereld. De morele waarden die Mandela hoog hield, vormen zijn nalatenschap. Het leven van Mandela zal een blijvende inspiratie zijn voor politici met het hart op de juiste plaats en voor de eenvoudige man die idealen nastreeft.
