Nadat in het begin felle kritiek was vanuit de oppositie over een mogelijke invoering van de dienstplicht en het erop leek alsof de regering gas had terug genomen, lijkt de kogel nu door de kerk; binnenkort wordt een wet die de dienstplicht invoert en regelt in DNA behandeld. Voor de uitzonderingsmogelijkheid van gewetensbezwaren is er een aparte conceptwet. Heel kort licht de concept-Dienstplichtwet toe dat de invoering van de dienstplicht te maken heeft met twee redenen. Ten eerste is het noodzakelijk dat het aantal legerdetachementen wordt uitgebreid, omdat het leger nu ingezet moet worden bij de aanpak van de grensoverschrijdende criminaliteit. Daarnaast zal de dienstplicht drop-outs alsnog een aanvullende scholing aanbieden, zodat zij eenmaal uit dienst normaal een baan kunnen gaan zoeken.
Militaire dienstplicht, werkelijke dienst en groot verlof
De dienstplicht is de verplichting van alle in Suriname woonachtige Surinamers van 18-35 jaar tot het vervullen van de werkelijke dienst. Werkelijke dienst is de dienst bij de krijgsmacht. Groot verlof is de periode waarin de dienstplichtige niet in werkelijke dienst is, omdat dat niet van hem wordt verlangd. De dienstplichtige is degene die tot het vervullen van werkelijke dienst kan worden opgeroepen. Over het algemeen zijn alle Surinamers die ook ingezetene zijn in het land tussen 18 – 35 jaar verplicht om de dienstplicht te vervullen.
Dienstplichtraad, minister en president
Wie wel en wie niet werkelijke dienst doet en wie in aanmerking komt voor een uitzondering is een aangelegenheid van een in te stellen Dienstplichtraad die steeds voor drie jaar wordt benoemd (op voordracht van de Defensieminister door de president). De conceptwet laat blijken dat de oproeping tot de vervulling van de werkelijke dienst (en besluiten ten aanzien van de uitzondering) schriftelijk door de raad worden genomen en medegedeeld. De dienstplichtige kan binnen 30 dagen na een besluit van de raad in beroep gaan bij de minister. Deze kan een besluit van de raad wijzigen, vervangen of buiten werking stellen. Als de belanghebbende nog niet tevreden is, kan hij zich binnen 30 dagen wenden tot de president. Uit de wet blijkt dat de president het besluit van de minister slechts kan herzien (of niet).
Dienstplichtregister
Er wordt krachtens wet elk jaar een openbaar dienstplichtregister bijgehouden waarin de dienstplichtige Surinamers worden opgenomen en waaruit personen worden afgevoerd door de minister van Biza. Elke ingeschrevene in het register is verplicht zich aan een keuring te onderwerpen voor de vervulling van de dienstplicht. Op betreffende oproepen is men verplicht te verschijnen; in het andere geval kan naar de plaats gebracht worden voor de keuring door een keuringscommissie die de geschiktheid of (tijdelijke) ongeschiktheid vaststelt. Deze commissie kan op basis van medische stukken op voorhand beslissen dat een persoon niet voor keuring hoeft te verschijnen. De commissie deelt haar bevindingen steeds mede aan de raad. Op verzoek van de ingeschrevene of de raad kan een herkeuring plaatsvinden door een herkeuringscommissie, die de bevinding van de keuringscommissie vervangt.
Selectie en oproeping
De Defensieminister bepaalt steeds hoeveel dienstplichtigen in werkelijke dienst moeten komen. In een staatsbesluit moet nog bepaald worden hoe de selectie moet plaatsvinden van degenen die opgeroepen moeten worden. De conceptwet wekt de indruk dat iedereen die net in het register komt (net 18 wordt) moet worden opgeroepen voor de ‘eerste oefening’ (18 maanden maximum). Daarnaast kan men ook opgeroepen worden tot herhalingsoefeningen (maximaal 3 maanden per jaar) en in geval van een oorlog(sgevaar). Dienstplichtigen kunnen ook gekozen worden voor een beroepsopleiding (maximaal 12 maanden).
Uitzonderingen
Personen die in kennis worden gesteld van hun geschiktheid voor militaire dienstplicht, kunnen de raad om vrijstelling vragen. De raad kan deze vrijstelling verlenen aan kostwinners, wegens persoonlijke onmisbaarheid, studiedoeleinden, lidmaatschap bij volksvertegenwoordigende lichamen en gewetensbezwaren. Dit laatste is verder geregeld in een aparte concept-Wet Gewetensbezwaren. De concept-Wet Gewetensbezwaren voorziet bij een vrijstelling wel in een verplichte burgerdienst.
Rechten en plichten
De dienstplichtwet regelt voorts de rechten en plichten van de dienstplichtige betreffende de bezoldiging, ongevallen, verlof, vrije geneeskundige behandeling, persoonlijke standaarduitrusting, diensttijden en woonverplichtingen. Daarbij is aansluiting gezocht bij de situatie van landsdienaren. Bij een behandeling in DNA zal zeker een noodzaak zijn om deze wet beter toe te lichten.
