Contractarbeiders of contractors zijn personen die anderen tot werk aanzetten of bij deze personen werkzaam zijn. In dit stuk hebben wij het over de tweede categorie. Een contractor kan gezien worden als een werknemer krachtens een kortlopende arbeidsovereenkomst. Voor het recht worden zij werknemers genoemd en in één enkel geval zijn het uitzendkrachten. In de arbeidswetgeving zijn er geen specifieke regels over uitzendkrachten. Zij worden wat het ontslagrecht betreft, behandeld als werknemers. Bepalingen met betrekking tot de doorbetaling van loon gedurende periodes waarbij geen arbeid kan worden aangeboden, door in dit geval het uitzendbureau, kunnen echter afwijkend zijn door het speciale karakter van de uitzendrelatie. Dit niet uitputtend stuk is geschreven in het kader van het vak Internationaal Arbeidsrecht op Sivis.
Wetgeving in Suriname
In de afgelopen jaren hebben de termen “contractarbeiders” en “contractor” hun intrede gedaan op de arbeidsmarkt. Deze termen komen niet voor in de arbeidswetgeving. Van eminent belang is echter wel met betrekking tot rechten en plichten om vast te stellen of er sprake is van een arbeidsovereenkomst tussen werkgever enerzijds en werknemers anderszijds zoals genoemd in artikel 1613a van het Burgerlijk Wetboek (BW): “De arbeidsovereenkomst is de overeenkomst, waarbij de ene partij, de werknemer, zich verbindt, in dienst van de andere partij, de werkgever, tegen loon gedurende zekere tijd arbeid te verrichten.” Zou er dan sprake zijn van een gezagsverhouding, loon en arbeid, dan is er sprake van een arbeidsovereenkomst en zijn de rechten en plichten van betrokkene geregeld in het BW. De bovengenoemde 3 eisen zijn bestanddelen van een arbeidsovereenkomst. Als er een bestandeel ontbreekt, is er geen arbeidsovereenkomst tussen de werknemer en werkgever. De meeste werkzame personen die als “contractors” worden aangeduid, zijn voor het recht “werknemers”. Een arbeidsovereenkomst kan aangegaan worden voor bepaalde of onbepaalde tijd. De uitzendkrachten worden in het ontwerp Nieuw Burgerlijk Wetboek ook aangeduid als werknemers.
Wie is een uitzendkracht?
Een uitzendkracht is een werknemer die in dienst is van een uitzendbureau. De werknemers van uitzendbureaus worden naar bedrijven gedirigeerd, om aldaar werkzaamheden te verrichten. De bedrijven benaderen hiervoor het uitzendbureau met de vraag naar personeel. De uitzendkracht voert werkprestatie uit in het inlenende bedrijf, maar zijn officieel in dienst bij het uitzendbureau. Meestal worden uitzendkrachten ingezet voor werkzaamheden die van tijdelijke aard zijn. Er zijn ook uitzendkrachten met een hoog opleidingsniveau.
ILO Verdrag 181 en Aanbeveling 188
Suriname is sinds 1976 lid van de ILO (Internationale Arbeidsorganisatie) en Suriname heeft de ILO-conventie betreffende private arbeidsbureaus (waaronder ook uitzendbureaus vallen) sedert 2006 geratificeerd. Deze conventie beoogt uitbuiting van uitzendkrachten te voorkomen en te zorgen voor een gelijke behandeling. Het regelt de condities waaraan voldaan moet worden ten aanzien van particuliere bureaus voor arbeidsbemiddeling en uitzendorganisaties. Het verdrag is tevens bedoeld om de positie van uitzendwerknemers zoveel mogelijk te beschermen. Voorgeschreven is dat de juridische status van uitzendkrachten via een vergunnings- of certificeringssysteem geregeld wordt. ILO Aanbeveling 188 geeft aan dat de werknemers die geworven zijn via uitzendbureaus voor de arbeidsbemiddeling niet hun recht op vrijheid van vakverenigingen en op collectief onderhandelen ontzegd worden. De uitzendbureaus moeten werknemers behandelen zonder enige vorm van discriminatie (gelijke kansen en gelijke behandeling bij de toegang tot werk en tot specifieke beroepen). De uitzendbureaus moeten geen gebruik maken van kinderarbeid of kinderarbeid leveren. Voorts moeten zij zorgen voor een adequate bescherming van de door hun tewerkgestelde werknemers t.a.v.: vrijheid van vakverenigingen, minimumloon, arbeidstijden en arbeidsvoorwaarden, wettelijke sociale zekerheidsuitkering, toegang tot scholing, veiligheid en gezondheid op het werk, schadeloosstelling in geval van arbeidsongevallen of beroepsziekten en bescherming en uitkering in verband met zwangerschap, bevalling en ouderschap. Uitzendbureaus mogen geen grote winsten maken op en of zwaar gaan verdienen aan uitzendkrachten. De verwerking van de persoonsgegevens van werknemers dient zodanig te geschieden dat deze worden beschermd. Bovendien moet het respect voor de privacy van de werknemers worden gerespecteerd. De verwerking van de persoonsgegevens dient tevens te worden beperkt tot zaken die betrekking hebben op de kwalificatie, beroepservaring en andere rechtstreeks relevante informatie van de betrokken werknemers. Indien een werknemer niet meer werkzaam is voor een uitzendbureau, dienen de gegevens gewist te worden. De ILO schrijft ook de loonverhoudingsnorm voor (zie beneden).
Het arbeidsbeleid
De regering heeft een conceptwet voor uitzendkrachten samengesteld. Het ministerie van ATM verklaart geconstateerd te hebben dat de voorzieningen voor uitzendkrachten veel minder zijn dan werknemers die op basis van een CAO (collectieve arbeidsovereenkomst) in hetzelfde bedrijf werken, terwijl dezelfde werkzaamheden worden verricht. Het Arbeidsadviescollege (ACC) dat bestaat uit vertegenwoordigers van zowel de overheid, vakbeweging als het bedrijfsleven heeft zijn commentaar al gegeven op het ontwerp en dat is al verwerkt. Het is gebleken dat bedrijven nu eerder zaken willen doen met een uitzendbureau, omdat het hun goedkoper uitkomt. Uitzendbureaus zijn een fenomeen op de arbeidsmarkt, er moet nog wetgeving en aanpassingen komen in deze sector. Het uitzendbureau regelt voor de werknemer een tijdelijk dienstverband bij een bedrijf. Het feit dat mensen niet in vaste dienst zijn, bemoeilijkt enkele zaken. Een voorbeeld is dat werknemers of contractarbeiders moeilijker zaken kunnen doen met een bank als die niet in vaste dienst zijn. Uit de uitleg blijkt dat met de nieuwe conceptwetten een deel van het probleem van contractors zal zijn opgelost en met name dat deel waarbij uitzendkrachten betrokken zijn. Met name zal men niet jaren achter elkaar als uitzendkracht ingezet kunnen worden. Voorts zal men niet als goedkope arbeidskracht kunnen worden uitgebuit vanwege een bepaling die gisteren als loonverhoudingsnorm is aangeduid: een uitzendkracht moet evenveel verdienen en dezelfde voorzieningen hebben als mensen die gelijkwaardig werk verrichten. Dit is gebaseerd op de ILO-regels Het is in Suriname mogelijk om steeds korte contracten achter elkaar te geven aan een werknemer. Dit zal worden beperkt in het Nieuw Burgerlijk Wetboek dat nog in concept is. Met dit laatste zal een ander deel van het contractorsprobleem zijn opgelost.
Conclusie
Het ILO-verdrag 181 verplicht lidstaten om met specifieke regels te komen ten aanzien van uitzendbureaus. De regering moet samenwerken met de sociale partners om zodoende antwoorden te krijgen op brandende vraagstukken in verband met dienstbetrekkingen bij uitzendbureau’s. De ontwerpwet voor uitzendkrachten zal de status van uitzendkrachten versterken en in het Nieuw Burgerlijk Wetboek worden ze gelijkgesteld met werknemers. Hierin zal ook het onbeperkt verlengen van contracten worden beperkt.
Virginia Pierkhan-Pawirodihardjo
Biswanand Kalloe
(Studenten Scholingsinstituut voor de Vakbeweging in Suriname: Hoger Kader)
