De Surinaamse geschiedenis lijkt te bestaan uit een aantal grote gebeurtenissen waarbij mensen stilstaan bij bijvoorbeeld de afschaffing van de slavernij, de komst van de contractarbeiders, de coupe en vooral de periode na de coupe. De periode voor de coupe is echter ook onderdeel van onze geschiedenis, evenals de periode voor de Surinaamse onafhankelijkheid in 1975, die wij over enkele weken groots zullen herdenken en vieren.
Hollywoodster in Suriname
Veel mensen zouden het zich nauwelijks kunnen voorstellen maar er is bijvoorbeeld in 1962 een echte Hollywoodfilm opgenomen in Suriname. De destijds wereldberoemde acteur Rock Hudson was toen in Paramaribo om de film The Spiral Road op te nemen, naar het gelijknamige boek van de Nederlandse schrijver Jan de Hartog. Een klein groepje mensen weet het zelfs nog. “Er waren advertenties in de krant want ze zochten naar ratten. Je kon dan 25 cent per rat krijgen en die werden in een kooi bewaard op de filmset. Er waren mensen die wel veertig ratten hadden gevangen, ik had er 17!”, aldus een in Nederland woonachtige Surinamer die na jaren terug is voor een korte vakantie. Hij wil niet met zijn naam in de krant maar verteld dolgraag over die periode.
TRIS-militairen als figurant
TRIS staat voor de Troepenmacht in Suriname en was onderdeel van de Koninklijke Landmacht en werd opgeheven bij de soevereiniteitsoverdracht in 1975. “Mijn vader was en TRIS-militair en die waren allemaal gevraagd om te figureren in die film. Zo heb ik als klein jongetje die beroemde acteur de hand kunnen schudden. Ik had het gevraagd aan mijn vader of ik meemocht want wilde ik zo graag. Hij zei toen ‘ik ga iets voor je regelen’” Hij weet zelfs nog waar de filmploeg verbleef. “Daar waar nu de Congreshal is, daar stond vroeger een hotel. En daar verbleven ze zodat ze op loopafstand van de rivier waren en zo op het bootje konden stappen richting Commewijne.” Daar was er een Sumatraans dorp nagebouwd waar de film werd opgenomen. Op YouTube zijn daar nog beelden van terug te vinden. Van de aankomst van Rock Hudson op Zanderij tot aan beelden van het nagebouwde dorp. Het was oorspronkelijk de bedoeling dat de film zou worden opgenomen in Indonesie maar daar was er weinig medewerking waardoor werd uitgeweken naar de enige andere locatie in de Amerika’s met een Sumatraanse gemeenschap, die zelf het Minang-Kabau-dorp hebben nagebouwd voor de film.
SML in Wageningen
Het plaatsje Wageningen was in de jaren ’60 ook een florerende dorpje, gericht op de rijstteelt. Er stond een echt ziekenhuis en een moderne sporthal waarvoor mensen vanuit de stad kwamen om er te kunnen sporten. Mw. Lakhin, zus van minister Lakhin, weet dat nog heel goed. Ze is er geboren en getogen. “Het was helemaal zelfvoorzienend. Er werd zelfs energie opgewekt. De SML had gezorgd voor vele faciliteiten voor de gemeenschap.” De SML was de Stichting Machinale Landbouw, opgezet in 1949 door de Nederlandse Landbouwhogeschool Wageningen. Het had als doel om Nederlandse boeren aan te zetten tot het verbouwen van rijst in Suriname. In 1975 kwam het in handen van de Surinaamse staat en draaide het nog goed tot de jaren ’80. Door politieke problemen en wanbeleid ging het praktisch over de kop in de jaren ’90 en werd het grootste gedeelte verkocht.
Pietronella Ziekenhuis
Mw.Lakhin weet ook nog de verhalen over het grote streekziekenhuis dat nu is verschrompelt tot een RGD-kliniek. “Het was een goed ziekenhuis. En ik vind het erg dat men doet alsof er altijd een kliniek stond. Men wil dat nu gaan restaureren geloof ik maar ik vind het dan wel van belang dat mensen weten dat er daarvoor ook al een goedfunctionerend ziekenhuis stond.” Het Pietronella Ziekenhuis is destijds vernoemd naar het eerste kindje dat daar is geboren. “Zij moet nu rond de 60 zijn en ik ben benieuwd wat er met haar gebeurd is.” Ook de Grote Sporthal is aan het vervallen. “men wil het nu ook herstellen maar nu ontstaan er discussies over van wie het nu is en of überhaupt de SML nog bestaat.” Het Pietronella Ziekenhuis is onderdeel van het LMSZN(Lachmipersad Mungra Streek Ziekenhuis Nickerie) en word momenteel verbouwd.
Social Media
Via Facebook probeert de Stichting Gebouwd Erfgoed Suriname ook die periode van de geschiedenis van Suriname wat meer bekendheid te geven. Mensen kunnen de pagina ‘liken’ en elke dag een foto te zien krijgen waarbij er moet worden geraad welke straat of welk gebouw het is. Enkele weken geleden stond er een foto van het treinstation dat er ooit was aan de Heiligenweg. De reacties logen er niet om. Het publiek reageerde verbaasd op het feit dat er überhaupt ooit een treinstation heeft gestaan in Suriname, en nog verbaasder omdat er uit de foto op te maken was dat er werkende treinen af en aan gingen. Ook op YouTube is er, naast de beelden van Rock Hudson, nog divers beeldmateriaal terug te vinden over de jaren ’50, ’60 en ’70 in Suriname. Het betreft vooral archiefmateriaal van het Nederlandse journaal met unieke beelden van de Surinaamse gemeenschap destijds.
Leren van het verleden
Het is van belang te weten dat Suriname niet alleen een verleden heeft vol littekens. Alles heeft een keerzijde en de koloniale periode had zo haar voordelen. Wij hoeven absoluut niet terug in de tijd maar het is goed om te weten wat wij ooit hadden, en vooral alle facetten van wat wij hadden dus niet alleen de slavernij en de komst van de contractarbeiders, zodat we beter kunnen vaststellen waar we heen willen gaan. Het lijkt er soms op dat de focus alleen maar ligt op de grimmige jaren ’80 en ’90 van de vorige eeuw maar als wij navraag doen bij mensen van de oudere generatie, die de jaren daarvoor heeft meegemaakt, verschijnt er meestal een glimlach op hun gezicht. Over enkele weken zullen wij de Onafhankelijkheid van ons land vieren. Dat is een heuglijk feit, zeker nu we op de goede weg zijn een echt land te worden. Daarbij is het belang dat we niet onze kop in het zand steken wat betreft onderdelen van ons verleden maar leren van onze fouten om deze hopelijk niet weer te maken.
