Op 27 november vindt de onthulling plaats van het Tris-monument dat staat te Fort Zeelandia. Het frappante is dat organisaties die betrokken zijn geweest bij dit project, niets hiervan zouden afweten. Het monument staat al in een groene bekisting naast ‘Devil’. Devil is de oude gevangenis naast het fort bestemd voor Nederlandse soldaten die gestraft werden tijdens de koloniale periode. Later hebben de militairen rond de Decembermoorden mensen in het cellenblok gevangenen gezet. Onder andere de politicus Paul Somohardjo heeft in Devil gelogeerd. Naast deze gevangenis komt het nieuwste monument van Suriname te staan. Het is een ode aan de Troepenmacht in Suriname, of kortweg Tris. Dit was het Nederlandse koloniale leger dat ontstaan was in 1868 en op 25 november 1975 werd opgeheven. De bekendste Surinamer die in de Tris gediend heeft, is Desi Bouterse.
Initiatiefnemer van het monument is Ad Van Wingerden, voorzitter van het Tris Comité. Een groot deel van het jaar verblijft hij in Nederland, maar komt elk jaar terug naar Suriname. Het monument is bedoeld om 45 Surinaamse en Nederlandse mannen te herdenken die tijdens hun dienstplicht in Suriname om het leven zijn gekomen. Het comité liet de keuze vallen op Fort Zeelandia als plaats voor het monument. Het fort is dichtbij het Onafhankelijkheidsplein. Voorheen was dit het Gouvernementsplein, een plaats waar regelmatig parades gehouden werden door de koloniale krijgsmacht. Het ophalen van gelden voor het financieren van het project zijn nog in volle gang. Er is een raming gemaakt op €105.000 en de teller stond sinds september net over de €83.000. Het is vooralsnog onduidelijk wie het restant zal betalen, maar het lijkt erop dat de kosten voor de initiatiefnemer zijn. Het monument zou eigenlijk onthuld worden op 15 november, maar deze datum is verplaatst.
Henk Herrenberg, adviseur van president Desi Bouterse, gaf al eerder aan dat het monument er helemaal niet hoeft te komen. Ook Johan Roozer, secretaris van de Commissie Monumentenzorg, gaf al eerder dit jaar aan dat het monument niet op deze plaats hoeft te komen. Wie er nu uiteindelijk toestemming heeft gegeven, blijft nog onduidelijk. Een ding is een feit, geen enkel Nederlands comité kan zomaar een monument plaatsen in een ander land. Ook de datum lijkt niet helemaal zonder toeval gekozen te zijn. Twee dagen na de viering van de Onafhankelijkheidsdag wordt een monument onthuld dat staat ter nagedachtenis aan de koloniale strijdmacht. Hiermee reist de vraag, wie hier toestemming voor heeft gegeven?
Binnen de vaste parlementaire commissie van Defensie is niets bekend over de onthulling van het monument. “Aan mij als lid van de vaste commissie van Defensie is nog geen informatie, over de activiteiten omtrent de onthulling bekend.” Zo liet Patrick Kensenhuis (NF/NPS) weten. Ook bij het lid Melvin Bouva (MC/NDP) was “niets bekend over een onthulling van een Tris-monument”. Zo sluimeren de mysteriën door bij Fort Zeelandia.
