Moet het ingevoerd worden in onze wetgeving?
Heden verschaf ik u informatie mbt een onderwerp die niet in onze surinaamse wetgeving geregeld is. Dat is het spreekrecht dat een slachtoffer of een nabestaande heeft om te spreken (een verklaring af te leggen) op de terechtzitting over de gevolgen die de strafbare handelingen bij hem teweeg hebben gebracht.Dit recht is in suriname niet wettelijk geregeld, maar in Nederland wel.Bij Wet van 21 juli 2004 is in Nederland het spreekrecht voor slachtoffers ingevoerd, na een initatiefvoorstel van een actief parlementslid.Met deze wetgeving is de positie van een slachtoffer in een strafzaak versterkt.
Doel van het artikel
In het strafproces wordt het slachtoffer vertegenwoordigd door het Openbaar Ministerie. Zoals u bekend is dat geen Ministerie met aan het hoofd een Minister, maar wel het enige instituut dat met de opsporing en vervolging van strafbare feiten is belast en vertegenwoordigd wordt door de Procureur-Generaal.Slachtoffers worden dan op de strafzitting als het ware vertegenwoordigd door de Officier van Justitie.In een strafzaak wordt er gewerkt met een strafdossier.Daarin zijn de verklaringen van verdachte, getuigen, het slachtoffer mbt de handelingen die de verdachte zou hebben gepleegd.In het strafdossier komen de gevolgen, die het feit voor een slachtoffer heeft gehad niet naar voren.Een slachtoffer in een zaak wordt en kan als getuige gehoord worden, maar vaak beperkt het verhoor zich tot het strafbare feit en komen de gevolgen die de strafbare handeling heeft gehad niet ,dan wel beperkt aan de orde. Het spreekrecht heeft dan de mogelijkheid voor het slachtoffer of een nabestaande om tijdens het onderzoek op de zitting een verklaring af te leggen over de gevolgen van het misdrijf.En zodoende zou er dan een herstel van emotionele schade en erkenning van de schade van het slachtoffer bewerkstelligd worden.Alsook zou de rechter dan informatie verschaft worden ten behoeve van een rechtmatig oordeel .Het spreekrecht heeft niet tot doel als een strafverzwaring voor de verdachte te werken.Immers, de persoon die het spreekrecht heeft wordt niet als beedigde getuige gehoord.
Discussie over het doel
Of het voornoemd doel voor het slachtoffer bereikt zou worden, dan wel dat er juist sprake zou zijn van een nadeel voor de verdachte , in de vorm van een emotionele hoge straftoemeting, na het aanhoren van het slachtoffer laat ik hier buiten beschouwing. Er zou een discussie op gang gezet moeten worden door een actieveling die deze rubriek leest en denkt dat hij/zij met zo een wetsvoorstel kan komen.De grens tussen emotie en strafrecht en strafvordering is soms heel dun en verschuivingen in het nadeel van de verdachte zijn duidelijk waarneembaar bij actoren in de zaal en in de zaak.Daarom moet na weloverwogen discussie dit artikel ingevoerd worden. Het spreekrecht heeft een emotionele lading, die psychologisch gezien kan helpen bij verwerking van het leed van slachtoffers.Ik heb recentelijk een boek gelezen over een meisje dat maanden bevrijd was van haar ontvoerder, en de meest gruwelijke zaken had meegemaakt. Het was voor haar een geestelijke verwerking, om op de zitting, recht in het gezicht van de dader haar verhaal te doen over de gevolgen van zijn handelingen.De dader heeft wel levenslang gehad.
Voorwaarden voor dit recht
Uit de nederlandse literatuur en Wet haal ik, dat het spreekrecht beperkt is tot het slachtoffer of een nabestaande bij overlijden van het slachtoffer.De verklaring dient beperkt te zijn tot de gevolgen die het ten laste gelegde feit heeft teweeg gebracht bij het slachtoffer zelf.Bijvoorbeeld psychische, fysieke, economische schade of sociaal –maatschappelijke gevolgen voor bijvoorbeeld het werk, studie etc.In de verklaring dient het slachtoffer zich te onthouden van opmerkingen mbt de bewijsbaarheid van het feit. Een minderjarige slachtoffer (beneden 12 jaar) heeft ook het spreekrecht,indien hij in staat is tot een redelijke waardering van zijn belangen. Het spreekrecht geldt niet in alle gevallen. De nederlandse wet noemt misdrijven met een gevangenisstraf van 8 jaar en hoger en in een aantal specifiek genoemde zedendelicten en bepaalde geweldsmisdrijven, waar een lagere straf op staat.
Als er een slachtoffer is, is er een dader. Helaas gebeurt het, dat in strafzaken een verdachte ten onrechte veroordeeld wordt/ vastzit voor een strafbaar feit die hij/zij niet heeft gepleegd. Die is dan het slachtoffer van de Staat. Haast niemand staat stil bij de gevolgen die zulks heeft op de ex -verdachte. Welke gevolgen een onrechtmatige en onterecht verblijf in het gevang heeft, wil ik u gaarne in een van de volgende rubrieken vertellen. Mogelijk laat ik een ex -gedetineerde aan het woord, zodat u eens weer in de rubriek Wet en Praktijk de gevolgen in de Praktijk ziet.
Door: mr. Irene Asarfi-Lalji
Kromme Elleboogstraat no. 22 Boven Paramaribo
Tel: 420679/o8816519
Emailadres: [email protected]
Facebook: Advocatenkantoor Lalji
