Al sinds enkele jaren is er een toestroom van ‘Surineds’, Surinamers uit Nederland, die terugkeren en zich weer willen vestigen in het land van herkomst van hun ouders of henzelf. Op internet was er een discussie gaande over deze groep en het gevoel dat zij werden gediscrimineerd. Feit is dat zij een aparte groep vormen binnen de Surinaamse samenleving. Voor velen is het frustrerend dat zij in Nederland tot de groep ‘ allochtonen’ werden gerekend en nu ze ‘thuis’ zijn op een keiharde manier ermee worden geconfronteerd dat ze eigenlijk ook hier een ‘allochtoon’ zijn.
Van een koude kermis thuiskomen
Richard woont sinds enkele maanden in Suriname met als doel zich er permanent te vestigen. “ Het gevoel van thuiskomen is er inmiddels wel af, hoor. Het is wennen, maar ik heb het wel enorm naar mijn zin. Ik probeer het meer te zien als dat ik mij probeer te vestigen in een vreemd land zoals Spanje of Australië. Hier heb je dan wel het voordeel van de Nederlandse taal en dat je wat familie hebt, maar voor de rest moet je gewoon weer het land, de cultuur en de mentaliteit leren kennen, maar vooral accepteren. Lastig is dat mensen soms niet snappen waarom je de stap hebt genomen. Die kijken vanuit een eigen beperkte visie naar Nederland en vinden dat je alle goeds hebt weggegooid om hier te komen, soms verklaren ze je zelfs voor gek! Ook mijn familie moest eerst wennen en nam me geeneens serieus, later wel, zeker nu ik alweer een tijdje hier bent en mezelf wel red.” Over de rol van de familie zijn de meningen verdeeld. Richard is redelijk goed opgevangen en word nog steeds ondersteund als hij daarom vraagt. Maar het kan ook anders.
Onderdrukt door familie
Gwen is 26 en heeft zich sinds juni gevestigd in Suriname. Ze heeft in Nederland altijd zelfstandig gewoond en als volwassene is zij gewend ‘haar eigen ding te doen’. De eerste paar maanden werd zij opgevangen door familie en verbleef ze in het huis van haar oma. “ Ik liep echt tegen sommige regels aan waarvan werd verwacht dat ik, als volwassene, mij aan moest gaan houden. Mijn familie wilde niet dat ik te laat op straat rondhing, terwijl ik gewoon wat ging drinken met andere vrienden uit Nederland. Mijn kleren werden ongevraagd geleend en bepaalde regels werden opgedrongen, zoals niet roken. Dat ik in huis niet mocht roken, heb ik gerespecteerd maar dat mijn pakje sigaretten werd weggegooid vond ik echt te ver gaan!” Gwen besloot haast te maken met het zoeken naar zelfstandige woonruimte en betaalt zich blauw aan de huur in euro’s, terwijl ze haar salaris krijgt in SRD’s.
Positieve discriminatie
Het salaris is iets waar Surineds over het algemeen niet over hoeven te klagen. Ze hebben een ‘Hollandse werkethiek’ en kennis uit het Westen. Dit maakt dat zij met iets hogere lonen kunnen starten waar ‘autochtone’ Surinamers langer voor moeten werken. Het is positieve discriminatie. Op de werkvloer zijn Surineds vaak het lichtend voorbeeld. Dit zorgt soms voor vervelende reacties bij andere collega’s. George merkt dat als hij bijvoorbeeld zijn mening uit over arbeidsprocessen die beter kunnen. “Je stuit dan meteen op weerstand. Je word er dan van beschuldigd dat je alles beter denkt te weten, terwijl je eigenlijk een poging doet een verbetering aan te brengen waar iedereen iets aan heeft. Verder voel ik mij niet gediscrimineerd, maar heb wel gehoord van anderen die zelfs terug wilden keren naar Nederland!”
Melkkoe voor huisbazen
De belachelijk huurprijzen, daar lopen veel remigranten tegen aan. Huisvesting is duur en zodra men merkt dat iemand uit Nederland komt, worden de huizen nog duurder. Volgens Henry, alweer 16 jaar in Suriname, moeten Surineds die hier komen met de intentie een huis te huren de fout niet maken. “Dan kan je beter terugkeren, hard werken, meerdere banen hebben en al dat geld sparen. Daarmee een perceel kopen en bouwen, want de prijzen zijn echt belachelijk hoog. Je bent gewoon een melkkoe voor die huiseigenaren.” Hij geeft ook aan dat mensen niet de fout moeten maken gelijk een kasteel te willen bouwen met vier auto’s voor de deur. “ Dat is niet realistisch, ik heb een huis gebouwd dat groot genoeg is voor mij en mijn vrouw. Ik wil zelf het huis en de tuin kunnen onderhouden en heb niet veel extra ruimte nodig, want ik hoef alleen mijn eigen kinderen op te vangen als ze uit Nederland komen om ons te bezoeken.”
Draaien van de tong
Henry heeft een duidelijk advies voor zijn soortgenoten. “ Niet zeuren! Als je de keuze maakt te komen, dan moet je er gewoon voor gaan. Kijk, zestien jaar geleden was er echt sprake van discriminatie. Mensen vroegen wat je hier kwam doen. Ze vonden dat je je tong draaide, alsof we dat met opzet doen!!!” Surineds horen dat echter vaker. Dat ze onduidelijk praten en andere benamingen hebben voor dingen zoals limoen in plaats van lemmetje, of als ze iets peper vinden dat ze heet of pittig zeggen, of woordjes gebruiken als ‘nou’ en ‘joh’. Ook Jason heeft dat meegemaakt. “ Dan ben je ergens en ontmoet je mensen. Zodra je gaat praten en ze je accent horen, vinden ze het nodig je echt duidelijk te maken dat je niet van hier bent. Dan word je meteen als een toerist behandeld. Gelukkig heb ik inmiddels een leuke vriendengroep, maar ook daar kan het soms naar voren komen hoor. Mijn bezoeken aan het binnenland, de soela’s, het bos en de watervallen maken gelukkig veel goed!”
Onbeschoft en langdradig
Een andere veel voorkomende klacht is de manier waarop men behandeld word bij instanties. De inefficiënte manier van werken bij deze instanties zorgt voor lange wachttijden. Ook Richard moest daar doorheen. “ Ik heb me er niet aan gestoord. In Nederland is echt niet alles beter. Daar zijn er ook veel dingen minder geregeld. Kijk, het kan efficiënter. Voor mijn verblijfsvergunning moest ik naar drie verschillende locaties, nadat ik het had ontvangen, om een stempel te halen. Dat sloeg eigenlijk nergens op maar ach, het is zoals het hier werkt. Je kan je dan wel gaan ergeren aan die dingen, maar daar help je alleen jezelf mee. Ook toen ik mijn dozen moest ophalen, hoorde ik dat andere Surineds stonden te klagen. En ik moest lachen om ze, want ik kon duidelijk horen dat ze het accent extra aandikten terwijl ze hun onvrede uitten. Tja, dan vraag je er wel een beetje om! Ik heb rustig gewacht en geappt met vrienden; had ik drie uur lang de tijd voor!”
Neerbuigend gedrag
Is het niet de arrogante houding van sommige mensen die maakt dat zij tegen weerstand en onbeschoft gedrag aanlopen? Volgens Jason wel. “ Ik werk soms in een restaurant waar veel toeristen komen. De gasten die zich vaak denigrerend opstellen zijn Nederlandse Surinamers die op vakantie zijn of Surineds. Hollandse toeristen kunnen er trouwens ook wat van hoor. Het neerbuigende gedrag stopt meestal wel zodra ik ga praten en ze mijn accent horen. Dat vind ik wel vervelend, want het betekent dat mijn collega’s die oorspronkelijk van hier komen die neerbuigende toon moeten doorstaan.”
Vriendelijk en behulpzaam
Zelf is hij altijd vriendelijk te woord gestaan bij de diverse instanties waar hij zich moest melden. “ Als je vriendelijk bent, gaan mensen vriendelijk terug doen. Kom je ergens en je bent al chagrijnig, omdat je weet dat je lang gaat wachten, zal je dat uitstralen en zullen mensen inspelen op die negatieve uitstraling. Ambtenaren waren naar mij toe echt vriendelijk, behulpzaam en meewerkend. Nee, ik heb er geen last van gehad. Tuurlijk vragen sommige mensen wat je komt doen als je ergens iets koopt en ze je accent horen. Ik praat met ze en heb altijd positieve reacties gehad, mensen die me echt succes wensten, zelfs adviezen gaven en ik zag dat ze dat ook echt meenden, vanuit hun hart. Dat doet een mens wel goed toch?” Volgens hem is het echt de eigen instelling die maakt hoe anderen op een persoon reageren. Hij deelt de mening van Henry. “ Niet zeuren en er gewoon voor gaan!! Sta achter je keuze!!”
