“Het is geen handboek voor het observeren van Chinezen in het wild”, aldus Paul Tjon Sie Fat die samen met Ranu Abhelak en Edward Troon het fotoboek ‘Beyond the Shopkeepers Counter, Images of Chinese Life in Suriname’ heeft samengesteld. “Het is het eerste boek dat voor en door Surinamers is gemaakt en geen jubileum- of gedenkboek, maar een fotoboek ontsproten uit het brein van Ranu en Edward.”
Oude en nieuwe Chinezen
Tjon Sie Fat noemde het boek een fotografische documentaire die over elke etnische groepering in ons land had kunnen gaan, omdat het hoofdthema ‘Suriname’ is. Gekozen is voor de Chinezen omdat het de enige groep is die nog steeds aan het immigreren is. Dat zorgt ervoor dat de gemeenschap niet homogeen is daar er constant nieuwe invloeden zijn vanuit verschillend streken in China waar nieuwe immigranten vandaan komen. Tjon Sie Fat sprak over ‘nieuwe Chinezen’, in tegenstelling tot de ‘oude Chinezen’ die hier geboren zijn en al generaties lang in Suriname wonen. “Dat maakt het vrij moeilijk om vast te stellen wat nou typisch Chinees was. In het verlengde daarvan was het dus ook moeilijk vast te stellen wat dan weer typisch Surinaams was”, aldus Tjon Sie Fat, “tenzij je vermenging als typisch Surinaams wil zien”.
Stereotypering
Belangrijk bij de samenstelling van het boek was om stereotypering, positief of negatief, te voorkomen. De Chinese gemeenschap kon dus niet worden geïsoleerd of geromantiseerd. Al vrij snel werd ook het grootste stereotype ontkracht, namelijk dat Chinezen een gesloten gemeenschap vormen. De makers van het boek kregen namelijk volledige medewerking van iedereen met wie ze wilden praten of die ze op de foto wilden zetten. “Chinezen blijken gewone mensen te zijn”, zei Tjon Sie Fat. Ook Edward Troon prees de medewerking van de gemeenschap evenals haar aanwezigheid in groten getale op de avond van de presentatie.
Explosie van kleur
In het boek is een verdeling gemaakt naar thema’s zoals de Chinese identiteit, economische activiteit en het sociale leven. Daarnaast wordt er ook aandacht besteed aan de integratie, de geneeswijzen en de culinaire invloeden. Omdat men door middel van dit boek Suriname aan de wereld wil laten zien, is er gekozen voor Engelse teksten. De Chinese ambassade heeft deze teksten kosteloos vertaald naar het Chinees. Daarnaast heeft het boek een apart formaat en heeft men geprobeerd de Chinese cultuur naar voren te laten komen door het complete ontwerp: ‘streng van buiten, maar zodra men door de inhoudsopgave en de inleiding is, volgt een explosie van kleur’. Een eerste exemplaar werd door Ranu Abhelak overhandigd aan minister Adhin van Onderwijs en Volksontwikkeling die het boek in ontvangst nam.
‘One tree doesn’t make a forest’
De presentatie was druk bezocht, onder andere ook door de Chinese ambassadeur. In zijn speech vertelde deze eerst twijfels te hebben gehad over de komst van het boek, maar na het lezen van het manuscript over de streep te zijn getrokken. Hij gaf daarnaast aan de aanwezigheid van de vertegenwoordigers van de Surinaamse regering, zoals minister Adhin, op prijs te stellen daar het een teken was van hun waardering voor de Chinese gemeenschap. Hij gaf daarnaast aan dat hij er zelf wel nieuwsgierig was geweest naar hoe de lokale bevolking tegen de Chinezen aankeek en door middel van het boek een goed inzicht daarin te hebben gekregen. De Chinese cultuur is een belangrijk onderdeel van de Surinaamse cultuur geworden. De ambassadeur spoorde in zijn speech de Chinese gemeenschap aan samen te blijven werken aan de opbouw van Suriname want ‘one tree doesn’t make a forest’(naar een oude Chinese gezegde, red.). Hij roemde ook de positie die Suriname had verworven als culinaire hoofdstad in het Caribisch gebied door de diversiteit aan Chinese gerechten.
Kostbaar
Het boek is mede mogelijk gemaakt door een groot aantal sponsoren. Deze kregen aan het einde van de avond allemaal als dank een exemplaar. Het aanwezige publiek werd vervolgens in de gelegenheid gesteld het boek te kopen tegen een gereduceerd tarief. Een deel van het publiek reageerde geschrokken maar kon wel lachen toen Troon aangaf geen Chinese verkooptechnieken te willen hanteren toen hij vertelde dat het boek voor SRD 113,50 zou worden verkocht, maar speciaal voor de gelegenheid maar 100 SRD zou kosten. “Dus if’ yu wani yu kan nak’ yu slag!”
