Jaloezie is een van de sterkste emoties die er bestaan; het is het gevoel dat iemand anders aandacht van je partner krijgt, terwijl jij die wil hebben. Jaloezie treedt op als iemand van wie jij houdt ook van een ander lijkt te houden. Jaloezie is een mengsel van gevoelens; het kan zich manifesteren als boosheid, angst, pijn, gevoel van verraden zijn, bezorgdheid, beroering, verdriet, wantrouwen, depressie, eenzaamheid, machteloosheid, minderwaardigheid. Eigenlijk wil jij de enige zijn met wie je partner het leuk kan/ moet hebben. Alles en ieder ander is een bedreiging voor die speciale status van je. Je denkt ook het risico te lopen dat je partner “dat andere” blijvend leuker gaat vinden. Je kunt niet geloven dat je partner een ander verkiest boven jou. Dat gevoel komt meestal uit onzekerheid, uit angst dat je je partner kan/zal verliezen. Dieptepsycholoog Sigmund Freud schreef: jaloezie is net als verdriet een van de affectieve gemoeds-toestanden die als normaal kunnen worden gezien. Van iemand die schijnbaar zonder jaloezie is, mag men genoeglijk aannemen dat het gevoel ernstig verdrongen is en in het onderbewustzijn een des te grotere rol speelt. Wetenschappers bestempelen jaloezie als bittere noodzaak. Hoogleraar psychologie David Buss zegt dat jaloezie niet alleen een normale, maar een noodzakelijke emotie is. Jaloezie is een basisvoorwaarde om een liefdesrelatie in stand te houden. Het wordt ten onrechte als ziekelijk en onvolwassen afgedaan. Als jaloezie goed wordt gebruikt, kan het een relatie verrijken, passie aanwakkeren en de betrokkenheid op elkaar versterken. De afwezigheid van jaloezie noemt Buss een teken van onheil voor de partners. Een goede relatie kan niet zonder jaloezie. Door jaloezie worden we ons bewust van signalen die op echte scheiding kunnen wijzen. Jaloezie maakt ons opmerkzaam op echte bedreigingen door rivalen. Door de pijn die jaloezie ons geeft, zoeken we naar manieren om het probleem op te lossen.
Jaloezie heeft betrekking op alles wat de aandacht van je partner van jou wegleidt, dus ook de kinderen, de buurman, het werk, eerdere liefdes. Hoe groter het risico dat het ten koste van jou gaat, des te jaloerser is je reactie.
Er zijn verschillende vormen van jaloezie:
- rationele jaloezie: hierbij heeft je partner echt iets gedaan dat een bedreiging vormt voor je relatie ( bv vreemdgegaan of erg geïnteresseerd in iemand anders ).Er bestaat concrete aanleiding om aan de trouw van je partner te twijfelen.
- achterdochtige jaloezie: hierbij is er geen sprake van echte bedreiging; deze wordt alleen maar verondersteld ( de jaloerse persoon denkt dat er bedreiging is ).
- preventieve jaloezie: deze vorm heeft te maken met alle acties van de jaloerse persoon om een mogelijk contact tussen zijn/ haar partner en rivaal te voorkomen.
- pathologische ( ziekelijke ) jaloezie: het is een constante, diepgewortelde vorm van jaloezie, waarbij er geen gevaar dreigt, maar de jaloezie tussen de oren zit.
Kenmerkend voor deze jaloezie is dat je jaloerse partner je helemaal wil isoleren; hij/zij heeft voortdurend waan-ideeen en zoekt altijd naar bewijzen van ontrouw en deze ook ziet, ook al zijn ze er niet. De jaloerse persoon is doodsbang om de partner te verliezen. Meestal komt deze vorm van jaloezie voor onder alcohol- en drugsverslaafden en mensen met een zwak zelfbeeld. Deze personen zijn heel onzeker over zichzelf en hebben het gevoel dat ze hun partner niet waard zijn. Ze voelen zich al bedreigd als een andere persoon in de buurt van hun partner komt. Vaak wordt deze jaloerse persoon niet begrepen door de partner, wat het probleem nog moeilijker maakt.
- seksuele jaloezie: bij deze vorm wordt een gedrag en gevoel ontwikkeld om ontrouw van de partner te voorkomen en tegen te gaan. Ook in de jaloezie zijn de geslachten verschillend: mannen worden jaloers als de partner een seksuele escapade pleegt. Zelfs de fantasie of gedachte dat de vrouw “het met een andere man doet” of aan een andere man denkt, kan al tot diepe wanhoop, woede of agressie leiden. De gevoelens van jaloezie worden extra opgewekt als de andere man “meer waard “ is ( sociaal dominant, veel zelfvertrouwen, goede positie, meer prestige en machtig). Mannelijke seksuele jaloezie is het voornaamste motief in huiselijk geweld en mishandeling van de vrouw.
Bij vrouwen wordt deze jaloezie voornamelijk opgewekt door emotionele ontrouw van de man en verlies van aandacht en affectie voor de vrouw. Verlies van de liefde voor haar kan tot razernij leiden. Vrouwen worden jaloers als hun rivaal mooier, jonger, strakker en aantrekkelijker is dan zij.
Achter elke jaloezie zit een diepe angst dat jouw behoeften niet vervuld zullen worden. Probeer die angst te herkennen. Ga na wat jou jaloers maakt; dat kan leiden tot wegwerken van jouw jaloezie. Geef je partner niet het gevoel dat je afhankelijk bent van hem/haar, dat je zwak bent en dat je een tekort hebt aan waarde op de relatiemarkt. Laten zien hoe onafhankelijk je bent en hoe leuk anderen je vinden, werkt soms goed. Probeer je partner jaloers te maken telkens als je zelf een steek jaloezie voelt. Zo raak je je emotie kwijt en wordt je partner even wakker geschud. Daardoor kan zijn/haar hartstocht voor jou opnieuw ontvlammen: als je partner plotseling merkt dat je geen object bent, maar begeerd wordt door iemand anders, wil hij/zij jou zelf begeren.
Jaloezie zit in het mensenras sinds haar bestaan. Het is niet alleen normaal, maar ook noodzakelijk. Als je partner totaal niet jaloers is, moet jij je zorgen gaan maken. Jaloezie is goed en nuttig, het vervult een positieve rol in een liefdesrelatie, maar je moet het goed gebruiken: in kleine dosis en weldoordacht, anders kan het averechts werken.
Jack Mohanlal ([email protected])
