De sociale partners van de regering, de vakbeweging en het bedrijfsleven, maken zich zorgen om de effecten die de douanehervormingen zullen sorteren op aan de ene kant het ondernemerschap en aan de andere kant de burgerij. De douanehervormingen via de pre-shipment inspectie hebben te maken met de staat van onze douane heden ten dage. Er is met name sprake van teveel verspilling als gevolg van inadequate uitoefening van bevoegdheden en nakomen van plichten. Eerder had Suriname Business Forum een gesprek met de Financiën-minister. De regering heeft de bedrijfslevenorganisatie niet of onvoldoende betrokken bij het doorvoeren van de hervormingen die daags terug zijn gestart. Ook het ministerie van Financiën, dat vaak gewend is om autoritair de financiële middelen toe te wijzen en te kanaliseren, moet het zich eigen maken om zijn partners te identificeren en steeds overleg te voeren. De primaire zorg van het bedrijfsleven was en is met betrekking tot de directe kosten die bij zullen komen als gevolg van die hervormingen. Eerder merkten wij op dat, in tegenstelling tot wat de autoriteiten beweerden, er wel kosten voortvloeien voor het bedrijfsleven als gevolg van de hervormingen. De kosten voor het gereedmaken van de fysieke controle zijn namelijk wat de pre-shipment inspectie betreft, voor rekening van de verkoper. De pre-shipment inspectie houdt eenvoudig verwoord in dat inspecties worden uitgevierd op de omvang en kwaliteit van de verschepingen die naar Suriname plaatsvinden en dat ten aanzien hiervan een min of meer automatische administratie plaatsvindt waardoor het in Suriname minder moeilijk wordt om de heffingen te betalen. Men wil met de pre-shipment de bepalende inspecties verzetten van onze havens naar andere havens. De oorzaak is kennelijk het weinige vertrouwen in de douane vanwege de wijdverbreide en in bepaalde opzichten gedoogde corruptie bij deze dienst. In elk geval is het goed dat de werkgevers en de werknemers van het land vragen om gehoord en geïnformeerd te worden bij de douanehervormingen, die overigens niet zullen plaatsvinden door slechts het betrekken van een buitenlandse consultant. De problemen liggen dieper en hebben alles te maken met corruptie. Het gaat bij de sociale partners voornamelijk om de prijzen in Suriname. De sociale partners moeten blijven benadrukken dat de regering ernaar streeft dat de vereiste randvoorwaarden voor elke burger aanwezig zijn opdat in de basisbehoeften kan worden voorzien zoals huisvesting en toegang tot onderwijs en gezondheidszorg. Verder is het beleid gericht op het beschermen en het stabiliseren van de economie, waarbij de sociale partners baat hebben. Indien economieën sterk afhankelijk zijn van de export van grondstoffen in de mijnbouwsector zullen negatieve fluctuaties van de wereldmarktprijzen directe navenante fluctuaties in de inkomsten van de Staat veroorzaken, onderkent de regering. Financien geeft aan dat het in zijn strategisch plan over 2012-2016 streeft naar duurzame groei van de economie en het verbeteren van het welvaartsniveau van de Surinaamse gemeenschap. De douanehervormingen moeten uiteindelijk leiden tot meer inkomsten voor de Staat. De totale overheidsontvangsten voor 2013 zijn begroot op SRD 5,1 miljard. De uitgaven aan de apparaatskosten en de beleidsprogramma’s is geschat op SRD 5,8 miljard, dat is dus bij volledige realisatie. Financiën kondigde in eerder stadium al in zijn financiële nota aan dat in het dienstjaar 2013 hervorming van de belastingssystemen en de reorganisatie van de Belastingdienst zullen worden voortgezet. In een veel eerder stadium hadden de sociale partners nieuwsgieriger moeten zijn naar de eventuele nieuwe maatregelen. Financiën meent dat deze maatregelen tot gevolg zullen hebben dat de overheid meer inkomsten zal kunnen genereren om de benodigde investeringen in diverse sectoren te kunnen financieren. Nu de sociale partners bij elkaar zijn zou het toch handig zijn om interessant klinkende aangekondigde programma’s als Medium-Term Fiscal Framework (MTFF), Public Financial Management (PFM), Public Expenditure Management Reform Strategy (PEMRS), financieel management informatiesysteem (IFMIS) en de Treasury Single Account (TSA) ook uiteen te zetten. De regering heeft aangegeven dat in 2013 bij de belastinghervorming onder andere een verschuiving van de belastingdruk zal plaatsvinden van de directe belastingen naar de indirecte belastingen. De tarieven van de loon- en inkomstenbelasting worden verlaagd, terwijl bij de indirecte belastingen de omzetbelasting wordt vervangen door de BTW (Belasting op Toegevoegde Waarde). De verlaging van de directe belasting zal tot gevolg hebben dat het netto-inkomen van de loontrekker en de ondernemer wordt verhoogd, heeft Financiën beloofd. Het is zaak dat de sociale partners bewust zijn van de economische uitdagingen waarmee Financiën rekening moet houden. Het IMF zegt in zijn laatste rapport dat de economie sterk afhankelijk blijft van olie en goud. In het kader van de douanehervormingen is het van belang te beseffen dat de staatsinkomsten hoofdzakelijk gerelateerd zijn aan belastinginkomsten als gevolg van de doorgevoerde herwaardering van de Surinaamse munt, de directe belastingen vanuit olie en goud, verhoogde accijnzen en heffingen op brandstof, alcohol, tabak en casino’s en dividenden hoofdzakelijk vanuit Staatsolie. Belangrijk ook voor de vakbeweging is de IMF-conclusie dat de samenstelling van de economie niet is gewijzigd. De hoofdbijdragers aan de groei van het bbp zijn mining en kleinschalige goudwinning, fabricage en handel. De mining en kleinschalige mijnbouw dragen volgens het IMF steeds minder bij aan het bbp (van 19 naar 8 %), in tegenstelling tot fabricage (verwerking van bauxiet, goud en olie) en in het bijzonder handel (van 10 naar 17%). In het IMF-rapport van oktober 2012 wordt met betrekking tot de fiscale paragrafen geen expliciete melding gemaakt van de douanehervormingen die ca. anderhalf jaar aan de gang zullen zijn. Een punt dat de sociale partners zeker moeten maken is dat met betrekking tot de dieper liggende oorzaak van de inefficiëntie bij de douane. Dat heeft niet zozeer te maken met belastingssoftware en materieel maar met de integriteit van de dienst. De douanehervormingen zonder een integriteits- en corruptieprogramma intern zullen geen zoden aan de dijk leggen.
