Door de belastingautoriteiten in Suriname is melding gemaakt van een hervorming van het belastingstelsel en in dit kader specifiek hervormingen bij de douane. Deze hervormingen zijn gemeld en aangekondigd in het Ontwikkelingsplan, waarop wij straks terugkomen. De autoriteiten melden dat voor de hervormingen door de regering van Suriname de Société Générale de Surveillance (SGS) is aangetrokken. Belangrijk bij de hervormingen is de Pre-Shipment Inspection (PSI).Voor sommigen klinkt de SGS nieuw in de oren, maar degene die ze zaak langer kritisch volgen, die weten dat het niet om een nieuwe relatie gaat. Wie er precies achter de SGS zit, zal straks weer duidelijk worden, maar deze organisatie die betaald consultancywerk zal verrichten, was er al in Suriname in de tachtiger jaren, toen ook onder het bewind van de NDP en de huidige president en naar verluidt ook daarvoor tijdens het militaire regime. Het systeem dat toen was ingesteld voor hervormingen heeft toen gefaald. Het gaat dus om een organisatie waarvan gezegd mag worden dat het wanprestatie heeft gepleegd. Er is in het kader van efficiënt aanbestedingsbeleid en anticorruptie ingevolge het Inter-Amerikaans verdrag een regel dat dienstverleners die eerder wanprestaties hebben geleverd in de gaten worden gehouden en in beginsel niet in aanmerking komen voor het leveren van diensten. Toch zien wij dat SGS weer wordt aangetrokken. De bedoeling is dat de Staat door de hervormingen, meer inkomsten binnenhaalt. In het Ontwikkelingsplan 2012-2016 spelen hervormingen van de belastingdienst een belangrijke rol, wordt gesteld. De hervorming van het belastingstelsel houden in het verschuiven van de belastingdruk van de directe belastingen (loonbelasting en inkomstenbelasting) naar indirecte belastingen, invoering van de BTW, aanpassen van wetgeving omtrent belastingen (vereenvoudiging) en het sluiten van internationale belastingverdragen. Het streven van meer inkomsten is een prachtig voornemen, maar de vraag is wat SGS aan de Staat kost. Naar verluidt zou de opdracht het bedrijf miljoenen opleveren, schattingen liggen rond de 40 en 50 miljoen dollar. Wie moet dit bedrag dat betaald moet worden aan SGS opbrengen? Het is de belastingbetaler en importeurs die zullen moeten opdraaien voor de kosten. Insiders zijn sceptisch vanwege de eerdere ervaring en men stelt dat liever geïnvesteerd kan worden in het douanekorps, met name op het stuk van de integriteit. Er is gesteld dat er geen kosten bijkomen voor de importeur, maar dat is niet geheel waar. Kosten inzake activiteiten van SGS zijn voor rekening van de Staat Suriname, maar de kosten voor het gereedmaken van de fysieke controle zijn voor rekening van de verkoper, staat in de mededeling van de belastingautoriteiten. Er bestaat geen inzicht in de hoogte van deze kosten voor het gereedmaken van de fysieke controle. Deze fysieke controle heeft te maken met de Pre-shipment Inspection (PSI). Dit is de eerst fase van de douanehervormingen. Het belangrijkste resultaat van de PSI zal zijn: directe facturering door importeurs en een prompte afhandeling door de douane. De werkzaamheden van de SGS tijdens de hervormingen bestaan tijdens de PSI uit het garanderen van de juiste heffing/inning van te betalen rechten bij invoer en faciliteren van de handel (vereenvoudigen van douaneprocedures). Na de PSI zal de SGS de training van ambtenaren op zich nemen in o.m. moderne controletechnieken, het geven van advies bij aanschaf van middelen voor de fase na PSI en het geven van advies bij inrichten van de organisatie voor de fase na PSI.
PSI is onderzoek van goederen in het land waar deze voor directe verscheping naar Suriname worden ingeladen, middels fysiek onderzoek en onderzoek van de bij de goederen behorende documenten. De PSI is volgens de autoriteiten gebaseerd op de WTO-overeenkomst inzake Pre-shipment Inspection en nationale regelgeving met name het presidentieel besluit houdende instructie voor procedure van PSI. De Pre-shipment Inspection zal gedurende achttien maanden worden uitgevoerd, waarna de douane op even efficiënte wijze de controle hier te lande zal moeten kunnen uitvoeren, aldus de autoriteiten. De SGS vervangt de douane niet tijdens PSI; er wordt slechts een advies uitgebracht ten aanzien van te importeren goederen, stellen de autoriteiten. De uiteindelijke importen zijn de verantwoordelijkheid van de douane. Critici zijn echter een andere mening toegedaan. Door het instellen van de SGS geeft men het douanekorps een brevet van ongeschiktheid. Op een gedekte wijze wordt het signaal afgegeven dat het om ongeschikte ambtenaren gaat. Kennelijk is dit tegen de achtergrond van de uitspattingen, ook met het Assycuda-systeem, in het korps. Voorts is het zo dat de ‘verkoper’ de extra kosten die het toch zal maken, wel in rekening zal brengen. Men zal doorberekenen. De kosten van het project zijn toch ten koste van de consument. Als de regering werkelijk veel meer wil gaan halen op de zogenaamde gemiste inkomsten op de haven, dan moet toch wel gekeken worden naar de vele in opspraak zijnde onderhandse gunningen. Deze bedragen die onnodig zijn uitgegeven, hadden bij een goed beleid in staatskas kunnen blijven. Onderhands vinden de gunningen niet alleen plaats op OW, maar op alle ministeries. Deze zijn onzichtbaar voor het volk, daar er geen sprake is van openbaarheid van bestuur, eerder van een niet transparant beleid, dat veel vragen opwerpt. De douanehervormingen staan in een groter plaatje. Het is in het kader van het uitgavenbeleid en dat beleid moet omgegooid worden.
