In Indonesië worden de namen van Muhammad Hatta, generaal Hoegeng en generaal Sudirman steeds teruggevonden op lijsten van voorbeeldfiguren. Het zijn individuen waar de Indonesiërs naar opkijken op basis van de waarden waar zij voor stonden: Hatta voor zijn promotie van soberheid, Hoegeng voor het vermijden van corruptie terwijl hij alle ruimte had om daar ook aan mee te doen en Sudirman voor zijn onconditionele liefde voor zijn land. Naar wie kunnen wij opkijken voor dergelijke waarden hier in Suriname?
Als we om ons heen kijken vandaag de dag zien we geen personen van dergelijk statuur meer. We hebben een schrijnend tekort aan goede leiders, zelfs bij het hanteren van een verlaagde standaard.
Het is al vrij moeilijk om personen aan te wijzen die ons respect verdienen in het openbaar leven, om maar niet te spreken van de politiek. In het openbaar leven, is het zeldzaam iemand te ontmoeten die daadwerkelijk met morele autoriteit kan spreken over hetgeen zich voordoet in onze maatschappij. Het is nog erger binnen de politiek. Wat we momenteel meemaken is een draaideur van vele macht en geldhongerige politici, jong en oud, man en vrouw, die lak hebben aan ethiek en morele principes, politici die ‘boropasi’s’ nemen om snel aan top te komen.
Het probleem is wijdverspreid. In de hoogste instituten van het land tot in de laagste vinden we mensen die gereed en bereid zijn de regels te buigen om hun eigen of groepsbelang te dienen. We weten zeker dat we een heel serieus en ernstig probleem hebben, wanneer zij die verkeren in de hoogste posities in het land zich schuldig maken aan het overtreden van de codes van ethiek en algemene beschaving.
Het is niet alleen dat zij in het middelpunt van de belangstelling staan, wat ervoor zorg draagt dat hun verkeerd handelen en wangedrag gegarandeerd de aandacht trekt, maar ook omdat wij van hen verwachten dat zij de dragers zijn van de hoogste waarden en normen, mensen van wie wij verwachten dat zij de wetten van het land hoog houden vooral daar zij met een hele hoge mate van macht zijn toebedeeld in hun verscheidene hoge posities.
Macht corrumpeert, dat is inderdaad waar. Maar de combinatie van macht met ethiek en goede wil, kan een duidelijk verschil maken en misschien zelf voor een wervelende, structurele verandering zorgen!
Abraham Lincoln exploiteerde en misbruikte misschien zelf de enorme presidentiële macht aan hem toebedeeld, maar hij wendde het aan om een nobel doel te bereiken namelijk de afschaffing van de slavernij.
Vanwege zijn populariteit zou de Zuid Afrikaanse president en Nobelprijswinnaar Nelson Mandela heel gemakkelijk hebben kunnen beslissen om nog een termijn als president aan te zitten, maar hij zag vrijwillig af van deze optie en bedankte.
De afwezigheid van een gedrevenheid gebaseerd op goede eigenschappen en gevoed door ethische normen bij onze hedendaagse politieke leiders leidt tot vernietigende resultaten.
Er heerst een gevoel dat we leven in een wetteloze situatie, een die omschreven wordt door Thomas Hobbes als te zijn onaangenaam, bruut en niet altijd van korte duur. Niet alleen buiten de sterken de zwakken uit, maar de zwakken op hun beurt doen hetzelfde met hun soortgenoten om te imiteren wat hen aangedaan is door de sterken.
“Iedereen doet het, dus waarom zullen wij het niet doen”, is het meest gehoorde antwoord tegenwoordig aan ons gegeven door hen die de zich niet aan de regels houden. Als personen in hoge posities voortgaan met het overtreden van de regels en wetten, waarom zou de bevolking zich dan aan de regels moeten houden? En als de afstraffing van overtreding van wet en regelgeving door topfunctionarissen uitblijft, mogen wij dan toch niet verwachten dat de gewone burger zich aan de wet zal houden.
Het is dit niveau van cynisme dat aan de basis ligt van onze wetteloze situatie. Topfunctionarissen bedenken zich geen twee keer om gelden uit de staatskas ondeugdelijk aan te wenden net als hoe autobestuurders er geen probleem mee hebben gewoon door rood te rijden of vuil uit hun rijdende auto’s te gooien.
Ze kunnen de wetten en regels overtreden want niemand ziet het, omdat zij die erop moeten toezien het veel te druk hebben met het behartigen van hun eigen belangen.
Politici maken zich niet druk om het overtreden van politieke geboden want ze gaan ervan uit dat regels en procedures altijd aangepast zullen en kunnen worden op basis van wat op dat moment voor hen gunstig is.
Het Anticorruptie Instituut
Echter, er is hoop, we zijn nog niet verloren!
Het is heel belangrijk dat we instituten in het leven roepen die een resoluut einde kunnen helpen brengen aan deze bandeloosheid in openbaar bestuur. Een belangrijke speler op dit vlak is het Anticorruptie Instituut. Dergelijke instituten hebben aangetoond, daar waar goed en deugdelijk ingericht, een radicaal einde te kunnen brengen aan corruptie en een actieve bijdrage te leveren aan het ontmoedigen ervan en bewust maken van de samenleving van de destructieve gevolgen van dit onbetamelijk gedrag van vooral bestuurders en politici.
Hong Kong, Singapore en Botswana zijn hiervan sprekende voorbeelden.
Een corruptie-eradicatie commissie (KPK), zoals het in Indonesië genoemd wordt, is de drager van de ethische en morele standaard en moet gevrijwaard worden van inbreuken op de ethische normen. Om de corruptie binnen de hoogste regionen van Suriname te bestrijden en te ontmoedigen, zal een dergelijk anticorruptie instituut ons krachtigste middel zijn en daarom zullen de hoogste standaarden binnen dit instituut moeten gelden.
Criminele handelingen zijn het gevolg van het hanteren van veel te lage maatstaven en standaarden. Corruptie vindt plaats wanneer de voordelen en beloning voor de wandaad groter zijn dan de kans om gepakt te worden.
De aanwezigheid van een anticorruptie instituut verhoogt deze pakkans en dat moet gelden als de standaard voor een dergelijk instituut. Een dergelijk instituut laat geen ruimte voor overtreding van ethische normen en haar standaarden stijgen boven de geldende wetgeving uit. Het verdraagt zich helemaal niet met inbreuken op de ethische normen en waarden.
Het anticorruptie instituut voor Suriname zal natuurlijk bemenst worden door mensen en mensen maken fouten. Maar het instituut zal in staat moeten zijn om deze fouten gelijk te corrigeren en ervan te leren. Een instituut dat hiertoe in staat blijkt, zal alle Surinamers optimistischer maken over hun toekomst.
Belangrijk is dat wij niet moeten vergeten dat sociale rechtvaardigheid een uitkomst is van de heerschappij van recht en wet en dat is alleen gegarandeerd wanneer onze wetgevers en ordehandhavers een hoge ethische en integriteitsstandaard hanteren. Het is aan ons, het volk van Suriname, dit af te dwingen en te eisen van elk een die deel wil uitmaken van het beleidscentrum van ons land!
Angelic Alihusain-del Castilho
(Bewerking en vertaling van het artikel: Integrity, Leadership and Order by Anies Baswedan; Jakarta Post, April 15, 2013)
